Kredi Kuruluşlarının 'Risk' Umudu Bitmedi

" Türkiye'de siyasi risk var" diye tutturan kredi derecelendirme kuruluşları, Cumhurbaşkanı'nın yüzde 51.7 oyla seçilmesine rağmen 'risk bitmedi' diyerek not tehdidi yapıyor. Türkiye'de yaklaşık bir yıldır "risk sebebi" olarak gösterilen iki seçim de bitti. 30 Mart 2014'teki yerel seçimler, iktidar partisinin oyların çoğunluğunu almasıyla tamamlandı. Kredi derecelendirme kuruluşlarının beklediği ikinci seçim olan cumhurbaşkanlığı seçimi de Recep Tayyip Erdoğan'ın yüzde 51.7 gibi net bir çoğunlukla kazanmasıyla sonuçlandı. Hükümet zaman geçirmeden, yeni başbakanın ismi üzerinde çalışmalara başladı. Ancak geçtiğimiz yıllarda "cari açık yüksek" diyerek Türkiye'ye bir türlü "yatırım yapılabilir ülke" notunu vermeyen, buna rağmen batık Avrupa ülkeleri için "Yüksek seviyede güvenli ülke" anlamına gelen AAA notunu teyit eden kuruluşlar, cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından hemen harekete geçti. Varlık sebebi ekonomik gerekçeler ve gelişmeleri değerlendirmek olan kuruluşlar, siyasetten toplumsal hayata kadar her konuda açıklama yapma alışkanlığı ile "Seçim bitti ama risk bitmedi" iddiasında bulundu. İlk açıklama, Türkiye'ye geçen yıl "yatırım yapılabilir" ülke notu veren Fitch'ten geldi. Fitch, "Yılın ilk yarısında Türkiye'nin ekonomik verileri güçlü" dedi ama ekledi: "Politik riskler, potansiyel sermaye girişlerinin cesaretini kırarak, politik öngörülebilirliği azaltarak Türkiye'nin kredi notunda baskı yapmaya devam edecek..." Kuruluş, geçen yılki Gezi Parkı odaklı eylemleri de hatırlattığı açıklamasında, "Politik devamlılık, geçen yılki Gezi Parkı eylemleri ve yolsuzluk skandallarından sonra yükselen politik ve sosyal huzursuzlukları ortadan kaldırmayacaktır" uyarısıyla aslında gerilimi körükleme isteğini de açığa vurmuş oldu. 8 Ağustos'ta açıklama yapacağını duyuran, ardından Nihat Zeybekci'nin "Siyasi risk deyip not düşürebilirler" uyarısıyla "susan" Moody's de dün açıklama yaptı ama nottan bahsetmedi. 'Sıfırcı Hoca' tabir edilen Moody's, yüzde 4 büyüme hedefleyen Türkiye için değerlendirmesinde "Yüzde 2.5 büyüme olur" diyerek yanılma payı yüksek bir tahminde bulunmakla yetindi.

Yıllardır etkileri ve verdikleri notlar tartışmalı olan, birçok ülkenin anlaşmasını sonlandırdığı bu kuruluşların açıklamaları, sermaye piyasası uzmanları tarafından da "maksatlı" bulundu. Uzmanlar, "Bu kuruluşlar ekonomik gerekçelerini yitirdi. Bu açıklamalar tamamen siyasi. Ekonomik motivasyon yok. Siyaset üzerinde etkili olma çabası açıkça görülüyor" diye değerlendiriyor.

ŞAŞIRTAN FITCH YORUMU: Ekonomik durum güçlü ama risk hala çok yüksek. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitcih, seçimlerin ardından değerlendirme notu yayınladı. Kuruluş, "Politik riskler, potansiyel sermaye girişlerinin cesaretini kırarak ve politika öngörülebilirliğini azaltarak Türkiye'nin kredi notunda baskı yapmaya devam edecek" dedi. Türkiye'ye 'yatırım yapılabilir ülke' notunu ilk veren kuruluş olan Fitch'in değerlendirmesinde, politikaların kredibilitesinin az olup bunun sebebinin de para politikası çerçevesindeki eksiklikler olduğuna dikkat çekildi. Kuruluş, "Merkez Bankası üzerindeki faiz baskısının devam ettirmesi, Merkez Bankası'nın zaten güçlü olmayan kredibilitesini daha da zayıflatabilir" uyarısını da yaptı.

MOODY'S NOTTAN BAHSETMEDİ

Küresel ekonomi zayıf Türkiye yüzde 2.5 büyür

Seçimden iki gün önce, 8 Ağustos'ta açıklama yapması beklenen ancak Türkiye'yi 'pas' geçen Moody's, Türkiye için not değerlendirmesi yapmak yerine büyüme tahmini verdi. Kuruluş, "Türkiye'nin bu yıl ve gelecek yıl ekonomik büyümesinin yüzde 2.5 ve yüzde 3.5 aralığında gerçekleşmesi bekleniyor" dedi. Yüksek enflasyon ve faiz oranlarının, ihracat artış hızının azalmasının gelişmekte olan diğer ülkelerde de büyüme hızını azaltacağına vurgu yapan kuruluş, Avro Bölgesi'ndeki büyümenin artmasının Türkiye'de büyümeye katkı yapacağını vurguladı. Türkiye'de Orta Vadeli Plan'da büyüme hedefi ise yüzde 4 olarak açıklanmıştı.

Piyasalar kayıpla kapandı

Para piyasalarında, cumhurbaşkanlığı seçiminin ardından başlayan olumlu hava, kredi derecelendirme kuruluşlarının açıklamaları sebebiyle kısa sürdü. Güne yüzde 1.5 yükselişle başlayan Borsa İstanbul (BIST) Endeksi, Moody's'in not güncellemesini ertelemesi, Fitch'in "Seçim bitti ama risk sürüyor" açıklamasıyla düştü. Banka hisseleriyle başlayan satış genele yayıldı ve gün yüzde 2.43 kayıpla tamamlandı. Geçtiğimiz hafta 2.18'leri aşan, dün güne 2.14 TL ile başlayan dolar ise, gerilimin ardından 2.1585'e kadar yükseldi. Gün sonunda 2.1515 TL'den işlem gördü.

Canan ERASLAN HABER/ ANALİZ