Protestoların Gölgesindeki Brezilya Ekonomisi Mercek Altında

ZEYNEP DUYAR-HANDAN SİLKİN - Moody's Analytics Latin Amerika Direktörü Jose Alfredo Coutino, Brezilya'da yüksek yoksulluk seviyesiyle mücadelede ortaya çıkan sosyal memnuniyetsizliğin yeni bir durum olmadığını belirterek, "Kamu yatırımlarının, fakir halka sosyal yardım olarak harcanması yerine Dünya Kupası hazırlıkları için pay ayrılması tepki oluşturdu" dedi.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Coutino,  "Protestolarda dikkat çeken nokta, protestoların yaklaşan başkanlık seçimleri ve 2014'de yapılacak Dünya Kupası öncesinde başlamış olmasıdır. Kamu yatırımlarının, fakir halka sosyal yardım olarak harcanması yerine Dünya Kupası hazırlıkları için pay ayırılması tepki oluşturdu.  Ayrıca toplu taşıma fiyatlarındaki artışların söz konusu protestoları tetikledi" şeklinde konuştu.

Önümüzdeki dönemde protestoların şiddetinin seviyesinin Brezilya ekonomisini etkileyebileceğini ifade eden Coutino, protestolara hükümetin nasıl tepki verdiğinin de piyasalar üzerinde önemli bir etki göstereceğini,  Brezilya hükümetinin soruna müzakere yoluyla çözüm bulmaya çalıştığını anlattı.

Eylemlerin birçok şehre yayılmaya başlaması ve protestocuların tüm dünyanın gözünde cazip hale geldiğini fark etmeleriyle, protestoların önümüzdeki günlerde daha da şiddetlenebileceğini belirten Coutino, "Eğer hükümet çözümü geciktirir ya da sorunu çözmede başarısız olursa, çatışma tırmanışa geçebilir ve bu nedenle finansal değişkenler sarsılabilir. Bu durum da yatırımcıların algısını etkilemeye başlar. 2014 Dünya Kupası hazırlıklarının tamamlanması ve hükümetin kararlaştırdığı yatırımları gerçekleştirmesiyle, ekonomi beklentiler doğrultusunda ilerler. Bu bağlamda, bu yıl ve gelecek yıl protestoların ekonomik büyümeyi kötü etkilemesi beklenmemektedir" diye konuştu.

Brezilya'daki sorunların başında sosyal sınıflar arasındaki gelir, eğitim ve yaşam kalitesi farkının büyük olması ve bu durumun yol açtığı asayiş olarak gösterilirken, Brezilya'da son günlerde devam eden protestoların da nedeni kamu hizmetlerinin yetersizliği ve yolsuzluk şeklinde değerlendiriliyor.

2014 yılında en büyük beşinci ülke olmayı hedefleyen Brezilya'da, ekonomik büyümenin sosyal hayatta kendini fazla gösterememesi sorunlara yol açıyor.

-"Yatırımcılar Brezilya'dan bir çıkış gerçekleştirecek"

Protestoların aşırı şiddet ve ölümle sonuçlanmadığı müddetçe yatırım ortamını önemli ölçüde etkilemeyeceği değerlendirmesini yapan Coutino, "Yatırımcılar ABD'de gerçekleşen parasal genişleme politikasının sonlandırılmasıyla gelişmekte olan ülkelerden ve ağırlıklı olarak Brezilya'dan bir çıkış gerçekleştirecek" dedi.

Yabancı yatırımcıların gelişmekte olan ekonomilerin içerisinde hızla büyüyen Brezilya ekonomisine büyük önem verdiğini belirten Coutino, yatırımcı ilgisinin turizm, altyapı, ulaşım, inşaat ve perakende alanlarında devam edeceğini kaydetti.

Coutino, Brezilya'daki protestoların başkanlık seçimlerine kadar devam edeceği tahmininde bulunarak, gerçekleşecek spor organizasyonlarının, protestoların ilgi çekmesi ve hükümet üzerinde baskı oluşturması noktasında ideal bir ortam oluşturduğunu sözlerine ekledi.

-"Brezilya, gelir dağılımı adaletsizliğinin en derin yaşandığı ülkelerden biri"

İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Kerem Alkin de, Brezilya'nın dünyada en büyük altıncı ekonomi olmasına ve çok büyük bir GSYH üretmesine rağmen, gelir dağılımı adaletsizliğinin en derin yaşandığı ülkelerden biri olduğunu söyledi.

Türkiye'nin son 10 yılda gelir dağılımı, adalet ve toplum yaşam standartları açısından mesafe kat ettiğini belirten Alkin, Brezilya'nın ise bu konuda yeterince başarılı olamadığını ve toplumun çok geniş bir kesiminin istihdam ve yaşam standardı açısından çok büyük problemlerle karşı karşıya olduğunu aktardı.

Alkin, gelişmekte olan ekonomilerin kabuk değişimi sırasında toplumsal olayların başka gerekçelerle gündeme gelebildiğini belirterek, şunları kaydetti:

"Temelden bakıldığında, yaklaşık belki 5-10 yıl boyunca o toplumda çeşitli gerekçelerle biriken bazı gerginlikler ve fay hatları oluşabiliyor. O fay hatları çok anlam verilemeyen bir şekilde kırılabiliyor. Bu kırılmayla da bir deprem süreci yaşanıyor. Bu süreci iyi yöneten ülkeler var, iyi yönetemeyen ülkeler var. ABD Merkez Bankası'nın mayıs ayından bu yana küresel piyasalarda sebep olduğu karışıklığın zaten yaşandığı bir dönemde, Türkiye ve Brezilya gibi gelişmekte olan ekonomileri kendileriyle ilgili toplumsal hareketler yaşadıkları zaman, küresel sermaye tercihleri bu tür olayların yaşandığı ülkelerle yaşanmadığı ülkeler arasında değişik şekilde yapılıyor."

Alkin, Türkiye ve Brezilya'nın gelecek 20-30 yıl içerisinde çalışan nüfusunu artıracağını, büyüme ve kalkınmasını devam ettireceğini vurgulayarak, hiçbir nedenin bu ülkelerin dünya ekonomisindeki ağırlıklarının artmasını engellemeyeceğini belirtti.

Hem Türkiye hem de Brezilya'nın yatırım açısından cazibeli ülke olmaya devam edeceğini söyleyen Alkin,  "Türkiye ve Brezilya gibi ekonomiler tarihi bir eşik atlarken, mutlaka algılarını da çok iyi yönetmeleri gerekiyor. Bu vesileyle de, Türkiye ve Brezilya'nın önümüzdeki dönemlerde de birer cazibe merkezi olmaya devam edeceklerine inanıyorum" değerlendirmesini yaptı.

-Latin Amerika'nın "bölgesel gücü" Brezilya ekonomisi-

Latin Amerika'nın bölgesel gücü olarak nitelendirilen Brezilya, dünyanın ekonomik kriz içinde olduğu bir dönemde, ekonomik açıdan büyüme kaydeden ülkeler arasında yer aldı.

IMF'ye göre, 2012 yılında yüzde 0,9 büyümeye sahip olan Brezilya ekonomisinin bu yıl yaklaşık yüzde 3, gelecek yıl ise yüzde 4 büyüme kaydetmesi bekleniyor.

Brezilya'da kişi başı milli gelir (KGSMH) 2011 yılında 12 bin 676 dolar seviyesine ulaşmışken, geçen yıl küresel ekonomik krizin de etkisiyle bu rakam 12 bin 78 dolara geriledi. IMF'ye göre, Brezilya'nın bu yıl kişi başı milli gelirini 12 bin 290 dolara, gelecek yıl da 13 bin 27 dolara yükseltecek.

2008'den itibaren düşüş gösteren Brezilya işsizlik oranının, 2013 yılında yüzde 6 olarak gerçekleşmesi beklenirken, gelecek yıl bu rakamın yüzde 6,5 olacağı tahmin ediliyor.

Brezilya'nın mal ve hizmet ithalatı 2012 yılında bir önceki yıla göre yüzde 2,3 azalırken, ihracatı da aynı dönemde yüzde 0,3 düştü. Tahminlere göre bu yıl Brezilya'nın ithalat ve ihracatı artacağı beklenirken, ithalattaki artışın 2013 yılında geçen yıla göre yüzde 8,7'ye, ihracattaki artışın ise aynı dönemde yüzde 5'e ulaşacağı belirtiliyor.

Brezilya hükümetinin net borcunun milli hasılaya oranının bu yıl yüzde 33,6 ve gelecek yıl ise yüzde 32,3 olması bekleniyor. - İstanbul