ABD Senatosu'nda İran Tasarısı Uzlaşısı

ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi'ndeki Cumhuriyetçi ve Demokratlar, İran'la nükleer müzakerelerde varılacak herhangi bir olası anlaşma üzerinde, Kongre'ye söz hakkı yetkisi veren bir tasarı üzerinde uzlaşıya vardı.

Beyaz Saray, tasarının ilk haline şiddetle karşı çıkarak, Kongre'den geçmesi halinde veto etmekle tehdit eden ABD Başkanı Barack Obama'nın, uzlaşı sonucunda çıkan yeni versiyonu ise destekleyebileceğinin işaretini verdi.

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ve diğer bazı Kabine üyeleri, iki gündür Kongre'de, Tahran'la müzakerelerde Haziran ayı sonuna kadar bir anlaşmaya varılması için kendilerine süre tanınması gerektiği ve olası bir nihai anlaşmanın koşulları hakkında kulis ve bilgilendirme turları düzenliyor.

İran ile nükleer anlaşmaya varılması çabasını dış politikasının en öncelikli konularından biri haline getiren Obama da, özellikle Cumhuriyetçiler başta olmak üzere, İran'a karşı güvensizlik besleyen ve dolayısıyla varılacak olası bir anlaşmaya karşı derin şüphe duyan Kongre üyeleriyle ciddi görüş ayrılığı içinde bulunuyor.

Ancak tasarıyla ilgili kilit isimlerden, tasarının ilk görüşüleceği Senato Dış İlişkiler Komitesi'nin Cumhuriyetçi başkanı Bob Corker, bugün yaptığı açıklamada, iki partinin tasarı üzerinde uzlaşıya vardığını bildirdi.

Amerikan medyasında yer alan haberlere göre, komitede bugün ilerleyen saatlerde oylamaya sunulması beklenen uzlaşı tasarısı, Tahran'ın nükleer silah geliştirmesini engelleyen ve bunun karşılığında İran'a yönelik yaptırımlara yumuşama getirilmesini öngören bir nihai anlaşmayı gözden geçirmesi için Kongre'ye tanınan süreyi 60 günden 30 güne indiriyor. Bu süre içerisinde Obama, başkanlık kararnamesiyle getirdiği yaptırımları kaldırabilecek ancak Kongre tarafından çıkarılan yaptırımları iptal edemeyecek. Anlaşma Kongre'ye 9 Temmuz'dan sonra sunulduğu takdirde gözden geçirme süresi tekrar 60 güne çıkarılıyor. Tasarı, Başkan Obama'yı Kongre'ye her 90 günde bir, İran'ın herhangi bir nihai anlaşmanın şartlarını yerine getirdiğini teyit etmekle yükümlü tutuyor.

Senatör Corker açıklamasında, tasarının komiteden ezici çoğunlukla geçmesini ümit ettiğini belirterek, "Umarım tasarı genel kurula taşınır ve vetoyu engelleyecek çoğunluk desteğini toplamayı başarır" dedi.

Obama'nın tasarıyı veto etmesini engelleyebilmek için, tasarının Senato'da en az üçte ikilik çoğunluğun, yani 67 senatörün oyunu alması gerekiyor.

İran ile P5 artı 1 ülkeleri arasındaki müzakerelerde sağlanacak herhangi bir nihai anlaşmanın Kongre'de gözden geçirilmesi gerektiği hususu, Kongre'deki iki partiden de geniş destek görüyor.

Şimdi Obama'nın, tasarının yeni haline nasıl yaklaşım göstereceği merak ediliyor.

Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, günlük basın brifinginde, tasarıyı destekleyip desteklemeyeceklerine dair herhangi bir kesin pozisyon ortaya koymadı, ancak tasarının ilk haline yönelik bazı kaygılarının, uzlaşı sonucunda çıkan yeni versiyonda ele alındığına inanmak için sebepler bulunduğunu dile getirerek, tasarının yeni halini Obama'nın imzalayabileceğinin işaretini verdi.

Earnest, "(Yeni versiyonda) Hoşumuza gitmeyen şeyler bulunmasına karşın Başkan'ın imzalama niyeti gösterebileceği yeterli miktarda önemli değişiklikler yapıldı" ifadesini kullandı.