Brendel'le Tanıştı, Hayatı Değişti

Brendel'in özel öğrencisi olduktan yıldızı parlayan Lewis, festivalde yorumladığı Beethoven'in son üç piyano sonatı için "Yaşamın akışını etkileyecek kadar güçlü eserler" diyor.

7 Kasım'da "Şehrin Sesi" sloganıyla başlayan 15'inci Antalya Piyano Festivali'nde tempo bu hafta yükseliyor. 21 Kasım Cuma akşamı müzikseverlerle bir araya gelen Paul Lewis, resitalinde Beethoven'in hayatının son döneminde bestelediği üç başyapıtını yorumladı.

2006'da Beethoven'in tüm piyano sonatlarını yorumladığı albümleriyle dikkat çeken Paul Lewis, 2010 yazında Londra'da düzenlenen BBC Proms konserlerinde özel bir teklifle onurlandırılmıştı. BBC Proms'un 115 yıllık tarihinde bestecinin tüm piyano konçertolarını seslendiren ilk piyanist olmuştu. Daha sonra Schubert'in hayatının son 6 yılında yazdığı eserlere odaklanmış, albümü kadar konserleriyle de önemli başarı kazanmıştı. İki albüm Lewis'e üç Gramophone ödülü getirmişti.

42 yaşındaki Paul Lewis, Liverpool doğumlu. Bir liman işçisinin oğlu. Babası işsiz kaldığı için küçük yaşlardan itibaren zor koşullarda büyüdü. Belediyede iş bulan annesi bir süre tek başına evin geçimini üstlenmişti. Dört yaşında büyük halasının hediye aldığı oyuncak org sayesinde müzikle tanıştı. "Evimizdeki tek plak John Denver'ın şarkılarıydı. Ailemde klasik müzik dinleyicisi yoktu" diye anlatıyor o günleri bir röportajda…

Sekiz yaşında evlerinin yakınındaki kütüphaneden ödünç aldığı plaklarla klasik müziği sevdi. Haftada üç plak alıp, bunları kasete kaydedip günlerce dinledi. Ailesinin talebi üzerine okulunda özel müzik dersleri almaya başladı. Fakat ilkokulda piyano öğretmeni yoktu. Çelloya başlamak zorunda kaldı. Kendi deyişiyle "felaket kötü" bir çello öğrencisiydi.

11 yaşında Paul Lewis'in piyano tutkusunu fark eden ailesi Manchester'de özel bir müzik okuluna başvurdu. Chetham's sınavında karşılaştığı piyano öğretmeni yeteneğini fark etti, okula kabul edildi. 18 yaşında Londra'daki ünlü Guildhall Müzik Akademisi'nin sınavlarını kazandı. 1993'te, şans kapısını çaldı. Yıllardır plaklarını dinlediği, yaşayan en önemli Beethoven ve Schubert yorumcularından Alfred Brendel'le karşılaştı. Okulda ona Liszt'in Dante Sonatı'nı çaldı. Çok sert eleştiriler beklerken "Uygun bir zamanında evime uğra, seninle konuşalım" dedi Brendel. Bu tarihten sonra iki ayda bir ünlü piyanistin evine uğrayıp, onunla besteciler üzerine sohbet etti, önemli eserleri çalıştı, yorumlarını dinletip eleştirilerini aldı.

"İlk ziyaretimde tam 5,5 saat Dante Sonatı üzerine çalıştık. Her notada bestecinin ne demek istemiş olabileceği üzerine konuştuk. Bu derin analiz benim için bir şoktu. Brendel'in dersinden sonra bir süre elimi piyanoya bile süremedim. Alışmam zor oldu onun derslerine. Onu taklit etmek yerine yaklaşımını özümseyip kendi yolumu bulmaya çalıştım" diyor geçen yıl Daily Telegraph'ta yayımlanan röportajda.

Ustası gibi Beethoven ve Schubert'in müziğine odaklanan Paul Lewis, şöhretini de bu bestecilerin yorumlarıyla kazandı. Beethoven'in 32 piyano sonatını birden seslendirdiği konser dizileri ve albümden sekiz yıl sonra Antalya'ya bestecinin son üç piyano sonatını seslendirmeye geldi.

Lewis son sonatların, üslup açısından geri kalanlardan çok farklı olduğunu söylüyor. "Beethoven bu eserlerde icracıya yol gösterecek çok ayrıntılı notlar yazmış. İlk sonatlarda ise piyanist yorumda çok daha özgür davranabiliyor. Son sonatları Beethoven'in arzu ettiği gibi seslendirmek büyük bir çaba gerektiriyor."

Beethoven'in müziğinde mücadele ve hedefe ulaşma düşüncesinin öne çıktığını hatırlatan Lewis, son dönem eserlerinde ise başka bir özelliğin belirdiğini söylüyor: "Yine mücadeleci yaklaşımı görmekle birlikte, bunun çok ötesine geçtiğini fark ediyoruz. Muhtemelen bilgeleşme ve deneyimin önemli bir etkisi var. Eserler zaferle bitmiyor. Bir müzikal düşünceyi ortaya koymakla yetiniyor besteci. Zafer duygusunun çok ötesine uzanıyor."

Peki Antalya'da seslendirdiği Op.109, 110 ve 111 hakkında neler söylenebilir?

"Bu benzersiz bir yolculuk. Opus 110'da bir bölüm var ki duygusal olarak tamamen dibe vuruyorsunuz. Sonra gelen füg bölümünde yeniden yükseliyor müzik. Bundan daha ötesi yok, diye düşünüyorsunuz. Oysa Opus 111 var. Öylesine güçlü bir anlatım ki, büyük çaba harcamadan dinleyicisini kucaklayıp başka bir gezegene götürüyor. Bu müzikle hayatınızı değiştirebilirsiniz. Bununla kalmaz. Sadece hayatınızı değiştirmez. Dahası vardır… "