Ek gıdaya geçiş önerileri

Ebeveynlerin her şeyden önce paniğe kapılmamaları gerektiğini söyleyen Bayburtluoğlu, ek gıda ya da tamamlayıcı besinlere kademeli bir geçiş yapılması gerektiğini, bebeğin ana besin kaynağının uzun bir süre daha anne sütü olarak kalmaya devam edeceğini belirtiyor. Bayburtluoğlu'nun bu süreçte anne babalara yaptığı diğer öneriler şu şekilde:

Doktorunuza Mutlaka Danışın

Bebeğinizin ek gıdaya geçeceği zamanın sinyalleri bebekten gelir. Sizi yemek yerken izler, elinizi ağzınıza götürmenizi takip eder, ağzı sulanır, diliyle itme hareketi yapabilir ve hatta kimileri elini uzatıp isteyebilir bile. Bebeklerin omurgalarının gelişmesi ve oturabilmeleri de tamamlayıcı besine geçişte önemli bir parametredir. Bunlar sadece sinyaldir, doktorunuzla aylık görüşmelerinizde paylaşmanızda fayda vardır. Bir bebeğin ek gıdaya geçiş zamanını doktoru, bebeğin gelişimine ve diğer parametrelere göre belirler. Dünya Sağlık Örgütü dördüncü aydan önce ek gıdaya geçilmemesi gerektiğini bildiriyor. Anne sütü ve/veya formül mamayı yeterli derecede alan, gelişimi beklendiği gibi giden normal bebekler için tadımların başlaması altıncı aydan sonradır. Daha da geç vakitlere kalınmaması gerektiğini, bebeğin beyin gelişimi için uzmanlar özellikle belirtiyorlar.

Ek Gıdaya Geçişte Üç Gün Kuralına Uyun

Yeni tanıtılacak gıdaların bir alerjiye sebep olmaması için üç gün bekleme kuralı vardır. Yani bir gıdayı ilk defa tattırdığınızda en az üç gün boyunca yeni başka bir gıda vermemeniz ve olası tepkileri beklemeniz gerekiyor. Bu süre zarfında bebeğinizde bir huysuzluk, anormallik, beklenmeyen bir etki gördüğünüzde böylece sebebinin bu denediğiniz yeni ek gıda olabileceğini anlayabilirsiniz.

Ana Besin Kaynağı Anne Sütüdür

Bebeğiniz bir yaşına gelene kadar ana besin hâlâ anne sütü ve/veya formül mamadır. Hatta engel teşkil edici bir sağlık sorunu yoksa bebek iki yaşını tamamlayana kadar anne sütü verilmeye devam edilmelidir. Bu yüzden ek gıdayı ara öğünler olarak düşünmelisiniz. Bebek aç olduğunda ilk önce anne sütü ve/veya formül mama sunulmalı, aralarda tamamlayıcı besin tattırılmalıdır. Örnek vermek gerekirse, altı ila sekizinci aylar arasında normal bir bebeğin tamamlayıcı besin ihtiyacının, mide kapasitesine bağlı olmakla birlikte, aşağı yukarı günde en fazla iki çay bardağı kadar olduğunu belirtebiliriz (bebeğin kilosu başına 30 gram). Yani en fazla 180 ila 200 mililitre arasıdır. Tamamlayıcı besini bu miktarlardan daha fazla verirseniz bebeğinizin anne sütünü ve/veya formül mamayı almama ihtimali doğar çünkü karnı toktur. Bu yüzden miktarlar önemlidir. Doktorunuz bebeğinizin anne sütü alımına göre formül mama ve tamamlayıcı besin miktarlarını zaman içinde ayarlayabilir, değiştirebilir.

Hijyenik ve Organik Beslenmeye Dikkat Edin

Mutfaktaki hijyen kuralları, evde besleyecek bir bebek olduğunda muhakkak ki iyice katılaşır. Buna bir de mevsiminde meyve ve sebzeleri kullanmayı eklemeliyiz. Konservenin ve turfanda sebze/meyvelerin bebek beslenmesinde yeri yoktur. Dondurulmuş sebze ve meyveler katkısız, şekersiz vb olmaları durumunda, mecbur kalınırsa kullanılabilirler ya da evde kendiniz hazırlayabilirsiniz.

İlk 1000 günde mümkün olduğu kadar organik besinleri tercih etmek, ileride yaşanabilecek alerji ve hastalık risklerini azalttığına dair bilimsel çalışmalar var. Bulunduğunuz bölgede eğer sertifikalı organik ürünlere ulaşamıyorsanız internetteki e-ticaret sitelerini ve gıda topluluklarını deneyebilir ya da yörenizdeki yerel üreticilerden sebze ve meyvelerinizi temin ettikten sonra bol suda bekletip, akabinde güzelce kabuk ve benzeri şeyleri ayıklayarak ek gıdaları hazırlayabilirsiniz.

Bebeğe Kaçıncı Ayda Hangi Besinler Verilmeli?

Bilge Mutfağım 2: Ek Gıda kitabında ay ay beslenme programları ve tamamlayıcı besin önerilerine detaylıca değinen Tuğba Bayburtluoğlu, bebeğe anne sütü harici gıdaların verilmeye başlandığı ilk günlerde yoğurt ve kefirin iyi birer seçenek olduğunu belirtiyor. Alerji riskine karşı üç gün bekleme kuralına uymak şartıyla, örneğin kabakla tanıştırmış olduğunuz bebeğine, bir sonraki tamamlayıcı besin olarak kabağı yoğurtla karıştırıp verebilirsiniz.

İlk Tahıl ve Bakliyat

Tamamlayıcı besinlere eklenebilecek en güzel ve en risksiz tahıl pirinçtir. Yine üç gün beklemek şartıyla, mesela yeşil kabağı pişirirken içine 1 tatlı kaşığı kadar pirinç ya da en fazla 1 çay kaşığı kadar pirinç unu ekleyebilirsiniz. Türk beslenme düzeni biraz karbonhidrat üzerine dayalı olduğu için, sanki bebeğin mamasında tahıl olmazsa karnı doymuyormuş gibi düşünen anne ve baba sayısı az değil. Ancak tahıl ek gıdaya geçişin başlarında ille de şart değildir. Bebeğinizin ana besini hâlâ anne sütü ve/veya formül mamadır. Tamamlayıcı besini koyulaştırmak için isterseniz pirinç unu ya da yulaf unu ekleyebilirsiniz tabii ki ama lütfen miktarını abartmayın. Tahıl olmadan da ek gıda söz konusu olabilir.

Bakliyat çok iyi bir alternatiftir. Hem karbonhidrat hem protein içerir, mamalarınızın besin değerini geliştirirken yoğunlaşmasını sağlarlar. Özellikle gaz yapma riski az olan kırmızı ve sarı mercimeği tamamlayıcı besin olarak verebilirsiniz.

İlk Çorbalar

Bebeklere verilecek çorbalar daha yoğun kıvamlı düşünülmeli. Biz yetişkinlerin içtikleri daha sulu kıvamda olabilir ama bebeklerin midesi minicik, ekstra su bile vermiyorken çok sulu bir şeyle doldurulmamalı. Bu yüzden kaşığı çevirdiğinizde neredeyse dökülmeyecek, akmayacak kadar yoğun çorbalardan, aslında daha çok pürelerden bahsediyoruz bebek çorbası dediğimizde.

Et, Süt ve Yumurta

Et ve kıyma ek gıdaya geçişte birçok doktorumuzun altıncı ve yedinci ayda hemen başlattığı bir gıdadır. Yüksek besin değeriyle bebek beslenmesinin temelinde de olması gerekir. Genellikle çift çekilmiş kuzu kıyma tavsiye edilir, kuzu da nispeten daha körpe bir hayvan olduğu için tercih edilir. İki kere çekilmesi de ince olması içindir. Kasabınıza gittiğinizde, kıyma makinesinin içinde bir önceki çekimden kalan kıyma olabileceği için önce onu boşaltmasını rica edin ya da önce kendiniz için çektirdikten sonra bebeğinizinkini çektirin.

İnek sütü bir yaşından önce önerilmez fakat temiz bir inek ya da keçi sütünden, temiz bir mayayla mayalanacak yoğurt ve kefir tamamlayıcı besinlerin baş tacıdır. Pişirilmeden taze taze tüketilmesi, içerdikleri probiyotik bakteriler sayesinde, özellikle bebeğinizin bağırsaklarının düzgün çalışmasını sağlayacaktır. Tüm aile için yapabilirsiniz ama bebeğinize özel yapmak isterseniz iki üç günlük de mayalayabilirsiniz. Mayalama akabinde hemen buzdolabına kaldırmayı unutmayın. Hayvansal ürünler bir saatten fazla buzdolabı dışında durduklarında istenmeyen mikroorganizmaların geliştiği yerler olabiliyorlar.

Yumurta ise bir yaş öncesinde sadece sarısı, önce çeyrek, sonra yarım, en sonunda da sarısının tamamı olmak üzere ve çok iyi pişmiş bir şekilde verilebilir. Dokunup dokunmadığına bakmak için azar azar, emin olarak verin. Mutlaka organik olmalı tabii ki, hem de tüm aile için.