İngiltere ve AB'nin Brexit konusunda anlaşmaya varması

İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Avrupa Birliği (AB) ile varılan yeni Brexit anlaşmasıyla tartışmalı tedbir maddesinin kaldırıldığını ve Birleşik Krallık üzerindeki Brüksel'in kontrolünün sona erdiğini belirtti.

Johnson, Brüksel'deki AB Liderler Zirvesi'nden önce sosyal medyadan yaptığı açıklamada, varılan anlaşmaya ilişkin değerlendirmede bulundu.

"İngiltere'nin kontrolü geri alacağı yeni bir anlaşmaya vardığını" duyuran Johnson, önceki anlaşmada Brüksel'in kontrolünün devam ettiği ve AB'nin İngiltere'yi sonsuza dek kendi yasaları ve vergilerini kabul etmeye zorlayabilecek bir durumda olduğunu belirtti.

Yeni anlaşmayla Birleşik Krallık'ın bir bütün olarak AB Gümrük Birliğinden çıkacağını ve diğer ülkelerle yeni ticaret anlaşmaları yapabileceğini kaydeden Johnson, "Antidemokratik tedbir maddesi kaldırıldı. Kuzey İrlanda halkı, tedbir maddesinin aksine kendi yasalarının sorumlusu olacak ve istemeleri durumunda özel düzenlemeye son verme hakkını ellerinde bulunduracak. Brexit'i gerçekleştirelim ve bu ülkeyi ileriye götürelim." ifadesini kullandı.

İngiltere'nin teklifi

İngiltere, 2 Ekim'de AB'ye yeni bir teklif sunarak daha önce reddedilen Brexit anlaşmasındaki tartışmalı tedbir maddesinin Kuzey İrlanda'nın 2025'e kadar Birlik ile özel ilişki içinde kalmasını öngören bir düzenlemeyle değiştirilmesini istemişti.

Teklifte, Kuzey İrlanda'nın 2021'e kadar devam edecek geçiş sürecinin ardından AB ile olan Gümrük Birliğinden ayrılması, ancak dört yıl boyunca tarımsal gıdalar ve endüstriyel ürünler konusunda tek pazar düzenlemelerine bağlı kalması öngörülmüştü.

Dört yılın ardından ise Kuzey İrlanda'nın AB kurallarına uymaya devam etmeye veya İrlanda Cumhuriyeti ile arasına fiziki sınır oluşturmaya karar verebileceği belirtilmişti.

Johnson'ın "adil ve makul taviz" şeklinde nitelediği teklife AB ilk başta olumsuz yaklaşsa da daha sonra müzakere etmeye başlamıştı.

Tedbir maddesi ihtilafı

İngiliz hükümeti, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile Birleşik Krallık'ın parçası olan Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır oluşturulmasının önüne geçen maddenin ülkenin egemenlik haklarını ihlal ettiğini savunuyordu.

Fiziki sınır oluşturulmaması durumunda Kuzey İrlanda'nın, dolayısıyla da tüm Birleşik Krallık'ın belirsiz bir süre AB ile gümrük birliği içinde kalacağı kaydediliyordu.

AB ise söz konusu maddenin üyesi İrlanda Cumhuriyeti'nin haklarının garanti altına alınması ve 1998'te imzalanan Hayırlı Cuma Anlaşması'nın ihlal edilmemesi açısından gerekli olduğunu belirtiyordu.

İngiltere ve İrlanda Cumhuriyeti hükümetleri arasında 1998'de imzalanan Hayırlı Cuma Anlaşması, İrlanda adasında 30 yıl süren "düşük yoğunluklu savaşı" sonlandırmıştı.

Brexit süreci

İngiltere, 2016'daki referandumda yüzde 48'e karşı yüzde 52 oyla AB'den ayrılma kararı almıştı.

Ancak eski Başbakan Theresa May'in AB ile vardığı anlaşma, 3 kez oylanmasına karşın parlamentoda kabul görmemiş ve Brexit, olası bir anlaşmasız ayrılığı engellemek için önce 22 Mayıs'a, daha sonra da 31 Ekim'e ertelenmişti.

Ancak Johnson, tedbir maddesinin kaldırılmaması durumunda anlaşmasız da olsa 31 Ekim'de AB'den ayrılacaklarını belirterek Brüksel'e baskı yapmıştı.