Kenya Devlet Başkanı Kenyatta'nın Ucm'deki Davası

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde (UCM) bugün Kenya Devlet Başkanı Uhuru Kenyatta için ön duruşma yapılacak.

Dün duruşmaya katılmak için eşi Margaret ve 100 kişilik heyetle Hollanda'nın Lahey kentine gelen Kenyatta'nın, ön duruşmada hakkındaki suçlamalarla ilgili yeterli delil olmadığını savunarak davanın düşürülmesini talep etmesi bekleniyor.

İnsanlığa karşı suç işlemekle suçlanan Kenyatta hakkında yeterli delil olmadığını kabul eden UCM savcıları ise Kenyalı yetkililerin soruşturmayı engellediğini ileri sürüyor.

Kenyatta'nın duruşması, daha önce iki kez ertelenmişti. Duruşma için hala tarih belirlenmedi.

Kenyatta, pazartesi günü duruşma sırasında devlet başkanlığından geçici olarak ayrılacağını açıklamıştı. Parlamentoya hitap eden Kenyatta, anayasanın daha önce hiç kullanılmayan bir maddesinin uygulanacağını ve Devlet Başkanı Yardımcısı William Ruto'nun geçici olarak yerini alacağını belirtmişti. Duruşmaya devlet başkanı olarak değil, vatandaş olarak katılacağını kaydeden Kenyatta, kendisine yöneltilen suçlamaların devlet başkanı seçilmeden önceki olaylara ilişkin olduğuna işaret ederek, "40 milyondan fazla Kenyalının demokratik iradesi hiçbir şekilde yargıya konu olmamalı. Bu nedenle duruşmaya devlet başkanı olarak katılmama kararı aldım. Batı ülkeleri, Afrika'yı sömürmeye devam ediyor" demişti.

Kenyatta ve Ruto, 2007-2008 yıllarında yaşanan ve binden fazla insanın yaşamını yitirmesine, 300 bin kişinin ise evlerini terk etmesine neden olan şiddet olaylarına ön ayak olmakla suçlanıyor. Kenyatta ve Ruto hakkındaki soruşturma, şiddet olaylarını araştırmak üzere hükümet tarafından kurulan Waki Uluslararası Soruşturma Komisyonu'nun topladığı belgeleri, kanıtları ve şüpheli listesini 16 Temmuz 2009'da UCM savcısına göndermesinin ardından açılmıştı.

Suçlamalara tepki gösteren Kenya parlamentosu, geçen yıl ülkenin UCM'den ayrılmasını öngören teklifi kabul etmişti.

Soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları iddialarını soruşturmak için 2002'de kurulan UCM'ye, diğer Afrika ülkeleri de tepki gösteriyor. UCM'yi iç işlerine müdahale etmekle suçlayan Afrika ülkeleri, mahkemenin sadece kendi kıtalarındaki sorunlarla meşgul olmasını şüpheyle karşılıyor.

UCM, İtalya'nın başkenti Roma'da 15 Haziran-17 Temmuz 1998'de BM'nin girişimiyle toplanan konferansta alınan kararlar ve kabul edilen statüyle kuruldu. Merkezi Hollanda'nın Lahey kentinde bulunan UCM, soykırım, insanlık karşıtı suçlar, savaş suçları gibi iddiaları inceliyor. UCM'nin kurulmasını öngören Roma Statüsü'ne 34'ü Afrika kıtasından 121 ülke taraf.

Roma Statüsü, 1 Temmuz 2002'de yürürlüğe girdiği için UCM'nin bu tarihten önce işlenen suçlarla ilgili soruşturma açma yetkisi bulunmuyor. UCM'nin 2004'te başlattığı ilk soruşturması, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Uganda'da işlenen suçlarla ilgiliydi.

UCM'de halihazırda 8 dava görülüyor. Bu davaların tamamı, Afrika ülkeleriyle ilgili. Uganda, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Mali hükümetleri, UCM'den soruşturma başlatmasını bizzat istedi. Libya ve Sudan ile ilgili davalar ise BM Güvenlik Konseyi'nin talebiyle açılmış bulunuyor. Fildişi Cumhuriyeti ve Kenya ile ilgili davalar ise BMGK ya da ilgili ülkenin herhangi bir başvurusu olmadan UCM savcıları tarafından mahkeme gündemine taşınmış durumda. - Ankara