Köhler'in "Batı Sahra Turundan" Beklenti Düşük Düzeyde

AHMED BİN TAHİR - Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Batı Sahra Özel Temsilcisi Horst Köhler'in, Batı Sahra sorununa yönelik çözüm arayışları kapsamında bölge ülkelerine gerçekleştirdiği ziyaretler beklentileri karşılamada yetersiz kaldı.

AA muhabirine konuşan uzmanlar, Köhler'in, 23 Haziran-1 Temmuz tarihlerinde Moritanya, Cezayir, Batı Sahra ve Fas'a gerçekleştirdiği ziyaretlerle 1975'ten bu yana çözüm bekleyen Batı Sahra sorununda sadece tarafların nabzını ölçmekle yetindiğini söyledi.

Ziyaretten bir şey beklenmiyor

Fas'ın başkenti Rabat'taki 5. Muhammed Üniversitesi Sahra Araştırmaları Koordinatörü Mustafa en-Naimi, BM Temsilcisinin ziyaretinden bir şey beklemediklerini belirtti.

"İşler gizlilik içinde yürütülüyor. Fas'ın ve diğer tarafların hazırlığının ne olduğunu bilmiyoruz. Hatta BM Temsilcisi'nin ne düşündüğünü ve çalışma sisteminin nasıl olduğunu da bilmiyoruz." diyen Naimi, karar alma merkezinden çok uzakta olduklarını, sadece uzaktan olanları takip etmekle yetindiklerini, verileri analiz edecek araç ve donelere sahip olmadıklarını ifade etti.

Ziyaret, Polisario Cephesi'nin krizi derinleştirme çabaları sonrasında geldi

Marakeş'teki Kadı Ayyad Üniversitesi Siyasal Bilimler Bölümü Öğretim Görevlisi İdris el-Kerini ise Köhler'in ziyaretinin Polisario Cephesi'nin bölgedeki krizi derinleştirme çabalarının akabinde gerçekleştiğine işaret etti.

Kerini, Polisario Cephesi'nin BM kararlarına, özellikle de çekişmeli bölgelerde ateşkesin sağlanmasıyla ilgili karara uymadığını dile getirdi.

Köhler'in amacı, taraflarla görüş alış verişinde bulunmak

Eski Polisario Cephesi yetkililerinden olan Batı Sahra konusunda uzman El-Beşir ed-Dahil, "Köhler bir Alman ve Alman temsilcilerin çoğu görevlerinde başarısız oldu." dedi.

Dahil, BM'nin soruna çözüm bulmadığı sürece ziyaret ve turlarla Batı Sahra dosyasında mesafe kat edilemeyeceğini vurguladı.

Eski Polisario Cephesi yetkilisi ayrıca Köhler'in tek amacının, taraflarla bir araya gelip konuyla ilgili görüş alış verişinde bulunmak olduğunu söyledi.

Cezayir'in sorumluluğu

Batı Sahra sorununun, Fas ile Cezayir arasında zaman zaman suların ısınmasına neden olduğunu hatırlatan Dahil, Cezayir'in Batı Sahra sorununda sorumluluğu olması nedeniyle "zor durumda" olduğunu belirtti.

Cezayir'in 2026 Uluslararası Futbol Federasyonu Birliği (FIFA) Dünya Kupası seçmelerinde Fas'ın lehine oy kullanmasının ilişkilerde yumuşamaya zemin hazırlayacağı yönündeki görüşlere katılmadığını kaydeden Dahil, Batı Sahra sorunu devam ettiği müddetçe iki ülke arasındaki ilişkilerde iyileşme yaşanmayacağını savundu.

Batı Sahra sorunu ve bölge ülkelerinin tutumu

Fas'ın, 1975'te eski İspanyol sömürgesi Batı Sahra'yı topraklarına katmasının ardından Cezayir'in destek verdiği bağımsızlık yanlısı Polisario Cephesi ile Fas yönetimi arasında başlayan gerginlik hala devam ediyor.

Fas, bölgenin kendi egemenliğinde kalması gerektiğini savunurken Polisario Cephesi, Batı Sahra'nın bağımsız devlet olduğunu ileri sürüyor.

Polisario Cephesi, 1991'de BM'nin ara buluculuğunda varılan ateşkes anlaşmasına kadar Fas güvenlik güçlerine karşı silahlı mücadele yürütüyordu. Ateşkes anlaşmasından bu yana Batı Sahra'nın statüsüyle ilgili görüşmeler başarıya ulaşamadı.

Fas Kralı 6. Muhammed 5 Nisan'da BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde, "40 yılı aşkın süredir devam eden bu sorunda Polisario Cephesi'ni destekleyen Cezayir'in büyük payı var." ifadesini kullanmıştı.

Fas Dışişleri Bakanlığından 2 Mayıs'ta yapılan açıklamada da "Lübnan Hizbullahı'nın Polisario Cephesi'ne destek verdiği ve Cezayir'deki İran Büyükelçiliğinin Polisario'ya askeri eğitim ve silah yardımı sunduğu" öne sürülmüştü.

Moritanya'nın ise Batı Sahra sorununda tarafsız olduğunu söylemesine rağmen zaman zaman Polisario Cephesi'nden yetkilileri ülkede kabul etmesi Rabat yönetimini rahatsız ediyor.