Maden İşçilerinin Bellerindeki Yaşam Ünitesi: Maskeler

ERDİNÇ AKSOY - Karbondioksit, metan ve karbonmonoksit gibi ocak gazlarının en yoğun olduğu maden bölgelerine sahip Zonguldak'ta, Türkiye Taşkömürü Kurumunda (TTK) çalışan madencilere filtreli ferdi kurtarıcılar yerine oksijenli ferdi kurtarıcılar verilerek olası bir faciada hayata tutunmaları sağlanıyor.

Yerin metrelerce altında kömür üretimi sırasında ya da yangınlarda ortaya çıkabilen gazlar, madencilerin en büyük kabusları arasında yer alıyor.

Karbondioksit ve metanın boğucu, karbonmonoksidin ise zehirleyici özelliğiyle insan yaşamını tehdit ettiği ocaklarda, madencilerin tek kurtuluş yolu, bellerindeki maskeler oluyor.

TTK'da her madenciye dağıtılan oksijenli ferdi kurtarıcılar, ocak havasını sadece filtrelemeye yarayan diğer maskelere karşın işçilerin olası bir gaz yoğunluğunda hayatta kalmasını sağlıyor.

Filtreli tip ferdi kurtarıcıların, karbonmonoksit gazını süzerek kullanıcıya temiz hava temin etmesine karşın yüzde 18'den az oksijen, yüzde 1,5 seviyesinden fazla karbonmonoksit ve zehirli gazların bulunduğu ortamlarda kullanılamaması nedeniyle yaşam desteği görevi sınırlı kalıyor.

Oksijen eksikliği ve diğer zehirli gazların varlığı halinde bu maskelerin yerine oksijenli tip ferdi kurtarıcıların kullanılması ise işçinin ocak atmosferinden etkilenmeden yaşamını sürdürmesini sağlıyor.

Dış ortamdan etkilenmeyen oksijenli maskeler, oturarak bekleme durumunda 100 dakika, efor harcarken ise yaklaşık 30 dakika kullanılabiliyor.

TTK'da ocaklarında ferdi kurtarıcı kullanılması ve bunların bakımları sürekli takip edilerek, denetlemeler sırasında gerekli uyarılar da yapılıyor.

Madencilere maske kullanımı eğitimi

TTK İş Güvenliği ve Eğitim Daire Başkanlığı Kaza Kurtarma Başmühendisi Muammer İnan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, maskelerin yer altı maden işçilerinin yanlarında bulunması gereken en önemli iş güvenliği donanımı olduğunu söyledi.

Kurumda oksijenli ferdi kurtarıcılar kullanıldığını, bunların 2 kilo 300 gram ağırlığında olduğunu anlatan İnan, "Maskelerin Avrupa standartlarına göre üretilmiş olmaları gerekmektedir. Bu maskelerin raf ömrü 10 yıldır. Bu cihazlar tek kullanımlıktır. Kurumdaki madencilere ilk iş başı yaptıklarında ve 6 ayda bir maske kullanımı konusunda eğitim gerçekleştiriyoruz. Aynı zamanda maskelerin sızdırmazlık testlerini de yapıyoruz" diye konuştu.

İnan, maskenin kullanımına ilişkin şu bilgileri verdi:

"Madenci, belindeki kemerde takılı oksijen maskesini önüne getirerek kemerden çıkartır. Maske üzerindeki mandal bir kullanımlık için yapılmıştır. Mandalı kelepçelerinden kurtararak maskenin kapağı açılır, Askıyla boyuna asılan maskenin nefes torbası ve nefes alma hortumu kapağın içindedir. Madenci, ağızlığı oturttuktan sonra burun mandalını takar ve maskesini kullanmaya başlayabilir." - Zonguldak