Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Amano Açıklaması

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Yukiya Amano, İran'ın nükleer programının muhtemel askeri boyutunu içeren nihai raporu önümüzdeki hafta UAEA yönetim kurulu üyelerine sunacağını söyledi.

Amano, UAEA Yönetim Kurulu Toplantısında yaptığı konuşmada, nükleer denetimlerle ilgili güvence denetimleri anlaşmasının 182 ülke, ek protokollerin ise 127 ülke tarafından uygulandığını söyledi. Amano, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) ve ek protokollerin ertelenmeden bütün devletler tarafından uygulanması çağrısı yaptı.

Kuzey Kore'nin nükleer faaliyetlerinden ciddi endişe duyduğunu belirten Amano, Pyongyang yönetimini bütün yükümlülüklerine uymaya, Ajans ile işbirliği yapmaya ve sorunları çözmeye davet etti. Amano, "Ajans, Kuzey Kore'nin nükleer programını denetlemek için rol almaya hazırdır" dedi.

"Güvenilir teminat veremeyiz"

Güvence denetimleri anlaşması kapsamında Ajans'ın, İran'ın açıkladığı nükleer materyalleri doğrulamaya devam ettiğini kaydeden Amano, İran'ın açıkladığı bütün nükleer materyallerin barışçıl olduğunu belirtse de "Fakat biz, İran'ın açıklamadığı nükleer materyal ve faaliyetlerinin olmadığı konusunda güvenilir teminat verecek pozisyonda değiliz" ifadesini kullandı.

Amano, Ajans'ın İran'ın nükleer anlaşma kapsamında yükümlülüklerini gözetleme ve onaylamaya yönelik hazırlık çalışmalarını yürüttüğünü ve bu faaliyetlerin İran'ın yükümlülüklerine yönelik adım atmasıyla başlayacağını söyledi.

Nihai rapor gelecek hafta

Nükleer anlaşmaya paralel olarak İran ile Ajans arasında 14 Temmuz'da İran'ın nükleer programının muhtemel askeri boyutu ile ilgili "Yol Haritası" anlaşması imzalandığını hatırlatan Amano, bu kapsamında sürecin 15 Ekim'de tamamlandığını ve sonuç odaklı teknik toplantının 24 Kasım'da yapıldığını ifade etti. Amano, "İran'ın nükleer programı ile ilgili bugün ve geçmişteki sorunları içeren nihai raporu gelecek hafta sunmayı umuyorum" dedi.

Yol haritası anlaşmasına göre Amano'nun, sunulan bilgiler kapsamında İran'ın nükleer programının muhtemel askeri boyutu ile ilgili nihai raporu 14 Aralık'a kadar sunması bekleniyordu.

Suriye ve Irak

Suriye'nin nükleer faaliyetleri hakkında denetim ve değerlendirme yapamadıklarını belirten Amano, Suriye hükümetini sorunların çözümü için Ajans ile işbirliği yapmaya davet etti.

Amano, Ajans denetçilerinin kısa bir süre önce Irak'ın başkenti Bağdat yakınlarında Al-Tuwaitha tesislerinde depolanan nükleer materyaller üzerinde fiziksel envanter denetimi yaptıklarını sözlerine ekledi.