VAN TSO'dan Erdoğan'a Mektup

İlimiz 2011 yılında yaşanan depremler sonrası yerel bir ekonomik krizle karşı karşıya bulunmaktadır. İlimizde devam eden ekonomik durgunluğa ve yaşanan sorunlara karşı olağan zamanlarda uygulanan çözüm yöntemleri etkili olamamaktadır. Bu nedenle ilimize özel ekonomik müdahale stratejisi uygulanmalı, olağanüstü durumlarda uygulanan tedbirlerin alınması aciliyet ve önem arz etmektedir. Van bölgedeki önemi itibariyle stratejik bir kent konumundadır. Van'daki ekonomik hareketlilik veya durgunluk çevresindeki illeri de doğrudan etkilemektedir. Dolayısı ile sorun sadece ilimizi değil yaklaşık 2,5 milyon nüfusa sahip bir bölgeyi etkilemektedir. Yaşanan ekonomik sorunlara baktığımızda; Afet konut fiyatları ve geri ödemeleri, aylık 25 milyon TL'ye tekabül eden Vergi, SGK ve KOSGEB geri ödemelerinin Van'ın öz kaynağı ile karşılanamayacağı gerçeğinden hareketle; Vergi ve SGK borçlarının terkini, TOKİ konutlarının toplam geri ödemlerinin yeniden düzenlenmesi, sınır ticareti ile ilgili sorunlarımızın giderilmesi, imar planının biran önce uygulamaya konulması.

1- VERGİ VE SGK PRİMLERİ 3 YIL SÜRE İLE TERKİN EDİLMELİ

Deprem sonrası ertelenen Vergi ve SGK prim borçları ile birlikte daha önce bankalardan kullanılan kredilerin geri ödemelerinin başlaması, tüccar ve sanayicimizi ekonomik açıdan zor durumda bırakmış, ticaret durma noktasına gelmiştir. Borçların yeniden yapılandırılması veya ertelenmesi daha büyük sorunlara sebebiyet vermektedir. Türkiye de geçmişte yaşanan doğal afetlerde benzer uygulamalar çerçevesinde; başlangıç olarak deprem sonrası tahakkuk eden vergilerin 3 yıl süre ile terkin edilmesi,tahsili başlatılan SGK ödemelerinin yine 3 yıl boyunca terkine tabi tutularak yapılan ödemelerin mahsuplaştırılması krizden çıkış yaklaşımı olarak değerlendirilmelidir. İlimizden tahsil edilen toplam Vergi ve SGK prim oranları ülkemizin toplam Vergi ve SGK primleri tahsilatı içerisinde düşük bir orana tekabül etmektedir. İlimizde 2011 ve 2012 yıllarında ödenen tüm vergilerin toplamı Türkiye geneli Vergi oranları içinde yaklaşık ‰2' ye tekabül etmektedir. Bu nedenle Vergi ve SGK Borçlarının Terkin edilmesi ülkemiz ekonomisine ciddi bir yük oluşturmayacak ancak ilimiz ve bölgemiz ekonomisine büyüme yönünde çarpan etkisi yaratacaktır.

2- SINIR TİCARETİ AKTİF HALE GETİRİLMELİ

İlimiz başta olmak üzere, bölge illerimiz içinde önem arz eden"Sınır Ticareti" maalesef gerek mevzuatve uygulama eksikliği, İran İslam Cumhuriyeti tarafından kaynaklı sorunlar nedeni ile henüz bir çözüme kavuşturulamamıştır. İlimizin önemli ekonomik kalemlerinden biri olan sınır ticaretinin yoğun olarak yapıldığı dönemleri incelediğimizde vergi sıralamasında dönemsel olarak ilk sıralarda yer aldığı görülecektir. Talebimiz, uygulanan kotaların yeniden gözden geçirilmesi, mevzuat ve uygulamadan kaynaklı sorunların giderilmesi, İran tarafından çözülmesi gereken sorunların ikili görüşmeler ile çözüme kavuşturulması, sınır ticaretinin kesintiye uğramadan devam etmesi ve Kapıköy sınır bölgesinde "Serbest Ticaret Bölgesi" oluşturulmalıdır.

3- EKONOMİK SUÇLARA AİT SİCİL AFFI ÇIKARILMALI

Yaşanan depremler sonrasında 30 binin üzerinde konut hasar görmüş ve 7000 civarında iş yerimiz orta hasar veya yıkım raporu almıştır. Dolayısı ile il ekonomisi uzunca bir süre tamamen durmuştur. Tüccar ve Sanayicimiz bu dönemde özellikle bankalara olan borçları ile çek ve senetlerini ödeyememiştir. Yukarıda anılan sorunlar neticesinde iş dünyamızın bankalar nezdinde ekonomik görünümleri negatif bir hal almıştır. Önemli bir kısmı kredi kullanma, çek alma gibi bankacılık işlemlerini yapamaz duruma gelmiştir. Çıkarılacak bir sicil affı ile ekonomik suçlara ait düzenleme iş dünyamızın önünü açacaktır. Bununla birlikte ülkemizin demokratikleşme süreci ile beraber bölgede kayıt dışı uygulamalara ilişkin meydana gelen ekonomik suçların yeniden düzenlenmesine katkı sağlayacak bir yasal düzenlemeye ihtiyaç duyulduğu bilinmektedir.

4- İMAR PLANI ACİLEN UYGULAMAYA KONULMALI

Deprem sonrası ilimizde binlerce konut için yıkım kararı alınırken yine binlerce konutta orta hasarlı çıkmıştır. Depremin ilk dönemlerinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın kentin imar planının hazırlanması konusuna el atması ve belediye ile yapmış oldukları protokol kentimizde heyecan yaratmış ve kamuoyu tarafından takdir toplamıştır. Ne yazık ki aradan geçen iki yılı aşkın sürede henüz imar planı tamamlanamamıştır. İlimiz yaşanan depremlerin ardından hızlı bir şekilde yeniden yapılanma sürecine girmiştir. Özellikle konut (TOKİ tarafından yapılanlar) okul, hastane gibi alanlarda hızla yeniden yapılanmıştır. Ancak konut ihtiyacının giderilmesinde yalnızca TOKİ tarafından yapılan konutlar tamamlanabilmiştir. Özel sektör tarafından yapılması planlanan konutlar ile vatandaşlarımızın kendi olanakları ile yapmayı düşündükleri konutların yapımı kentimizin imar planının bir türlü çıkamaması nedeni ile yapılamamaktadır. Bu da kentin lokomotif sektörlerinden biri olan inşaat sektörünü krize sokmuştur.

5- VAN'A ÖZEL EKONOMİK PAKET AÇIKLANMALI (TARIM, HAYVANCILIK, TURİZM)

İlimizde yaşanan ekonomik durgunluğun genel ekonomik durumdan bağımsız ele alınması ve ilimize özel bir ekonomik paketin açılması kaçınılmaz bir hal almıştır. İlimiz için önem arz eden tarım, hayvancılık ve turizm gibi sektörlerde hükümetimizin daha önce açıkladığı teşvik paketlerinden ayrı yeni desteklerin açıklanması ve yatırımların yapılması sağlanmalıdır. Halen uygulamada bulunan 6.bölge teşvik uygulamasından etkin çıktılar alınamamıştır. İlimizin sahip olduğu potansiyel göz önüne alındığında hayvancılık ve turizm alanında bölgenin ve ülkemizinihtiyaçlarını karşılayacak düzeye getirilmesi sağlanmalıdır. Bu durum ilimizin kalıcı ve sağlam bir ekonomik yapıya kavuşmasını sağlayacaktır.

6- DEPREMDE TÜCCAR VE ESNAFIMIZA KULLANDIRILAN KREDİLER YENİDEN YAPILANDIRILMALI

Depremin hemen ardından kullandırılan KOSGEB kredileri başta olmak üzere TOBB gibi kurumlar tarafından kullanılan kredilerin geri ödemeleri başlamıştır. Büyük bölümüdeprem sonrası oluşan cari gider harcamalarında kullanılan bu kaynaklar ekonomik hayatın canlanmasında etki yaratmamıştır. TOKİ ödemeleri, ertelenen Vergi ve SGK ödemeleri ile kullanılan kredilerin geri ödemelerinin başlaması ile birlikte iş dünyası ağır bir yükün altına girmiştir. Tüccar ve esnafa kullandırılan KOSGEB Kredilerinin ödemelerinin başlaması 2 yıl boyunca aylık 12 milyon TL. nin geri ödemesi anlamına gelmektedir. Bununla birlikte ötelenen SGK ödemeleri başlamış bulunmaktadır. İlimizde ekonomik mücbir sebep hali de devam ettiği için tüccar, sanayici ve esnafın vergi ödemeleri şimdilik yapılandırma halindedir. Ancak yılsonun da sona ermesi tahmin edilen mücbir sebep hali ile beraber Vergilerin geri ödemesi başlayacaktır. Tüm bu ödemelerin yarattığı ekonomik geri ödeme döngüsü aylık yaklaşık 25 milyon TL ye tekabül etmektedir. Van şehri aylık 25 Milyon TL yi ödeyecek ekonomik performansa sahip değildir. Bu parasal geri ödemeyi finanse edecek kamu kaynağına ve yeni finansal araçların devreye sokulmasına ihtiyaç vardır. Örneğin (2014 Yılı başından itibaren KOSGEB Kredi desteğinin arttırılarak yeniden devreye sokulması gibi)

Van Bölge Gazetesi- Haber Merkezi