Yeni Adli Yıl Açılış Töreni

Yargıtay Başkanı Ali Alkan, terörü sona erdirme yönünde atılan adımların ve gösterilen çabaların amacına ulaşmasını temenni etti, ancak terör örgütünün alışkanlıklarını bırakmasının ve terör örgütüne karşı hassasiyetleri oldukça gelişmiş olan toplumun sürece inanmasının hayli zor olacağının gözden uzak tutulmamasını istedi.

Yeni adli yılın başlaması dolayısıyla düzenlenen törende konuşan Ali Alkan, Türkiye'de yıllarca süren terörün, ekonomik, siyasal ve sosyal açıdan çok büyük zararlar verdiğini belirterek, terörü sona erdirme yönünde atılan adımların ve gösterilen çabaların amacına ulaşmasını temenni etti. Alkan, "Lakin, terör örgütünün alışkanlıklarını bırakmasının ve terör örgütüne karşı hassasiyetleri oldukça gelişmiş olan toplumun sürece inanmasının hayli zor olacağı gözden uzak tutulmamalıdır" diye konuştu.

Bu süreçte toplum ve kamu kurumlarının yanında yargıya da düşen görevler bulunduğunu söyleyen Alkan, "Ancak, hukukçu, mevcut normlara göre uygulama yapmak zorunda olduğundan, kendisinden var olan normu uygulamaması beklenemez" dedi.

Hukuk devletinde yapılan her işlemin ve eylemin hukuksal dayanağının oluşturulması gerektiğinin altını çizen Alkan, devletin meşru erklerini ve temel organlarını hedef alan ve organize biçimde cebir, şiddet, tehdit, korkutma, yıldırma ve sindirme yoluyla işlenen eylemlerin terör eylemleri olduğunu belirtti. Alkan, "Hiçbir çağdaş hak ve özgürlük sistemi, kendisini tehdit eden eylem ve yöntemlere göz yummayacak ve bunlara müdahaleden geri durmayacaktır" şeklinde konuştu.

-Aile içi şiddet

Şiddetin görüldüğü diğer bir alanın da aile olduğunu ve aile içinde özellikle kadınlar ve çocukların şiddete maruz kaldığını anlatan Alkan, aile içerisinde güçlü olanların, sorunların çözümünde veya kendilerini ifade etme yöntemi olarak şiddete başvurabildiklerini belirtti.

Bu anlamda gerek fiziki, gerekse ekonomik, psikolojik veya cinsel şiddetin yaygın biçimde kullanıldığını kaydeden Alkan, son yıllarda bu konularda etkin önlemler alındığını ifade etti. Olumlu gelişmelere karşılık, sorunun kamuoyunu tatmin edecek ölçüde çözüme kavuşturulduğunun söylenemeyeceğini dile getiren Alkan, Yargıtay'ın da bu konuda hassas davrandığını, aile içi şiddetle ilgili sorunların çözümüne ciddi anlamda katkıda bulunacak içtihatlar oluşturduğunu anlattı.

Şiddetin, aileden spora, trafikten hastanelere kadar neredeyse tüm toplumda önemli bir sorun haline geldiğine işaret eden Alkan, gelinen noktanın, bu yönüyle kaygı verici boyutlara ulaştığını söyledi.

Başkan Alkan, şiddetin yerini hoşgörü ve anlayışın alabilmesi için çok yönlü bir yaklaşım geliştirilmesi, şiddet uygulayana karşı hiçbir şekilde tolerans gösterilmemesi, şiddeti doğuran nedenlerin bilimsel yöntemlerle araştırılarak buna göre çözümler geliştirilmesi gerektiğini anlattı.

Hastanede yakınını kaybedenlerin sağlık çalışanlarına, trafikte bir tarafın kural ihlali yapan diğer tarafa uyguladığı şiddetin adam öldürmeye kadar varması gibi örneklerin, Türkiye'nin hem kültürel birikimiyle, hem de ulaştığı uygarlık düzeyiyle bağdaşmadığını vurgulayan Alkan, kişilerin haklarını şiddet yoluyla aramalarının anlayışla karşılanamayacağını kaydetti.

Bütün ilişkilerini hukuk düzeninin belirlediği sınırlar içerisinde kuran bir toplumda, kamu düzeninin sağlıklı bir zemine oturacağını ve toplumun demokratik bir yapıya kavuşacağını ifade eden Alkan, şiddetin bir ifade biçimi olarak ortaya çıkmasını önlemede başta eğitim kurumları olmak üzere toplumun tüm kesimlerine ve tabii ki yargıya da önemli görevler düştüğünü söyledi.

Alkan, yargının üzerine düşen tüm görevlerini layıkıyla yerine getirebilmesinin, sağlıklı şekilde çalışmasını sağlayacak uygun ortamın oluşturulmasına bağlı olduğuna işaret etti. Toplumda oluşan sorunların çözümünün, tek başına yargının altından kalkabileceği bir durum olmadığını vugrulayan Alkan, şöyle devam etti:

"Çünkü yargı, diğer erklerden farklı olarak sorunlarının çözümüne yönelik kanun çıkaramaz, düzenleyici işlem yapamaz ve ihtiyaç duyduğu ekonomik imkanı da oluşturamaz. Bu kapsamda, yargının görevini yerine getirebilmesi, en başta devlet yapısı içerisindeki tarihsel pozisyonunu görmeye ve yönetenleri hukukla denetleme, yönetilenleri koruma, kamu düzenini sağlama işlevlerini tanımaya bağlıdır. Bu görme ve tanıma bizi hukuk devletine ve ilişkilerini hukukla tanzim eden güvenli topluma taşır. Hukuk devleti, her eylemi ve işlemi hukuka uygunluk içerisinde kalan, insan haklarına bağlı, insan hak ve özgürlüklerini koruyup güçlendiren, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, kendini ve tüm organlarını anayasa ve hukukun evrensel kuralları ile bağlı sayıp denetime açık olan devlettir.

-Hukuk devletinin ilk koşulu

Hukuk devletinin ilk koşulunun, kişilere temel hak ve özgürlüklerin tanınması olduğunu vurgulayan Alkan, herkesin kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve özgürlüklere sahip bulunduğunu dile getirdi.

"Hak ve özgürlüklerin devletçe tanınması, uygulanması yönünden önemlidir" diyen Alkan, devletin hak ve özgürlüklerin bir toplumsal düzen içerisinde ne şekilde kullanılabileceğini, meşru müdahale sınırlarının neler olacağını, tarihsel tecrübeyi ve çağdaş normları da dikkate alarak belirleyip açıkladığını anlattı. Yargıtay Başkanı Ali Alkan, şunları kaydetti:

"Devlet, bunu yaparken kendi iktidarının da sınırlarını, hak ve özgürlüklerin hayata geçirileceği bir kamu düzeninin kodlarını, özgürlük ve güvenliğin dengede duracağı yeri de işaret etmiş olur. Hukuk devletinde yargının, bu sınırları, kodları ve yerleri hukuk normları ile koruyan, hak ve özgürlükler ile kamu düzeni ve güvenliğinin dengesini sağlayan merci olarak karşımıza çıkması nedeniyle, bağımsızlığının ayrı bir önemi bulunmaktadır. Gerçekten, yürütme ve yasama işlemlerinin hukuka uygunluğunu denetleyecek olan yargı, diğer organlar karşısında tam bir bağımsızlığa sahip değilse, etkin bir yargı denetiminden söz edilemez. Zira yargı bağımsızlığı olması gereken düzeyin altında kaldığı sürece hukuk devleti tam olarak gerçekleşmeyecektir."

-"Hukuka ve vicdanına göre karar vermeli"

Yargının tarafsızlığının, hukuk devletinin olmazsa olmazları arasında sayıldığını söyleyen Alkan, tarafsızlığın, hakimin baskı altında kalmadan, etkilere kapalı, taraf tutmadan, objektif yargılama yapması, hukuka ve vicdanına göre karar vermesi olduğunu belirtti.

Bağımsızlığın hakimin, tarafsızlığın ise bireyin güvencesi olduğuna işaret eden Alkan, şu tespitleri yaptı:

"Hukuk devleti, devlet erklerinin keyfilik yerine hukukla bağlılığını, hukuk kuralları çerçevesinde bağımsız bir erk tarafından denetlenmesini, dolayısıyla kuvvetler ayrılığı prensibinin benimsenmesini, denetim yapacak erkin denetim yapacağı mekanizmalara karşı yeterli ve olması gereken düzeyde bağımsızlığını ve tarafsızlığını da gerektirir. Hukuk devletinin koşullarının sağlanmış olması, yargının iyi işlemesi için bir gereklilik olmakla birlikte, yargı erkinin hukuk devleti içerisindeki fonksiyonlarını tam olarak yerine getirebilmesi için mesleki liyakatin de en üst düzeye yükseltilmesi büyük önem taşımaktadır. Mesleki liyakatin artması, en başta toplumun adalete ve dolayısıyla devlete olan güvenini artıracağından, kamu düzeninin ve özgürlüklerin de en önemli güvencelerinden birisi olacaktır. Bu anlamda; yargılama faaliyetinin hukuk devleti gereklerine uygun biçimde gerçekleştirilmesini sağlayan, ulusal ve uluslararası alanda örnek, güvenilir ve saygın bir yargı sistemine ihtiyacımız vardır."

Bu nitelikte bir yargı sisteminin oluşturulabilmesi için devlete ve topluma görevler düştüğünü belirten Alkan,  yargıya karşı var olan saygı ve güven düzeyinin artırılmasının önemine işaret etti.

-"Yargı eleştirilere kapalı değil"

Yargı sisteminin eleştirilere kapalı olmadığını söyleyen Alkan, "Kamuoyunun sorgulamalarını kendisi için yararlı ve geliştirici bir araç olarak görür. Ancak; objektiflikten uzak, tamamen subjektif değerlendirmelerle yapılan hakaret ve aşağılamaya varan ifadelerin de kabulü mümkün değildir. Bu konuda en başta yargının kendisi olmak üzere, medyadan sivil topluma, kamu görevlilerinden bireylere kadar herkesin üzerine düşeni büyük titizlikle yerine getirmesi ülkemizin bu günü ve geleceği adına büyük öneme sahiptir" dedi.

Alkan, yargının bağımsızlık ve tarafsızlığının, bir yandan kurumsal ve yapısal tarafsızlığı ifade ederken diğer yandan hakimin herhangi bir kesim veya sebepten kaynaklanan doğrudan ya da dolaylı sınırlamadan, uygun olmayan etkiden, teşvikten, baskıdan, tehditten ya da müdahaleden azade kılınmasını ifade ettiğini söyledi.

Hakimin vicdani rahatlıkla karar verebilmesi için gerekli ortamın oluşturulmasının da hukuk devletinin bir gereği olduğunu vurgulayan Alkan, "Hukuk devletinde yürütme ve yasama gücünü elinde bulunduranların yargıyı talep eden durumuna düşürmemeleri gerekir. Yargının onurlu duruşu, saygınlığına uygun olmayan durumu kabul etmesi biçiminde de algılanmamalıdır" dedi.

Yargı mensuplarının bilgi ve birikim düzeyinin arttırılması ve yenilenmesinin liyakatin yükseltilmesi için gerekli olduğunu kaydeden Alkan, yeterli ve iyi eğitim görmüş, yasaları ve hukuku iyi bilen, sağlıklı yorum yapan ve isabetli sonuca ulaşan hukukçuların yargıda görev almalarıyla adalete güvenin daha da artacağını belirtti.

- Ankara