21. Avrasya Ekonomi Zirvesi

Fener Rum Patriği Bartholomeos, teknoloji, politika, ekonomi ve din arasında ikileme değil, tam tersine işbirliğine ihtiyaç olduğunu belirterek, "Onların birbirinden özerk olarak işlevlerini yerine getirebilmelerini sağlamak, aralarındaki işbirliğini gerçekleştirmek bizim esas kriterimiz." dedi.

Bartholomeos, Marmara Grubu Vakfı tarafından düzenlenen "21. Avrasya Ekonomi Zirvesi"nin "Akademisyenler, Siyasetçiler ve Dini Liderler Gençlerle Beraber; Gelecek Geliyor" başlıklı oturumunda yaptığı konuşmada, günümüz dünyasının hızla değiştiğini, bu şaşırtıcı değişikliğin sebebinin teknoloji ve biyoteknolojideki olağanüstü gelişmelerle bilginin ve farklı dallarının bir devrim gibi gelişmesi olduğunu söyledi.

Bugün teknolojinin, sadece bilimsel bilginin basit şekilde kullanılmasından ibaret olmadığını, insanın var oluşunun odak noktasına yerleştiğini anlatan Bartholomeos, bugün bu sayede uygarlığın pek çok bakımdan anlam kazandığını belirtti.

Teknolojinin hayatın pek çok alanında anahtar olduğunu dile getiren Bartholomeos, bunun görmezden gelinemeyeceğini ifade etti.

Teknolojinin insan varlığını doğrudan etkilediğini, hastalıklarla mücadeleyi mümkün kıldığını, ömrü uzattığını, gündelik yaşamı kolaylaştırdığını, bilgiye ulaşmayı sağladığını anlatan Bartholomeos, sözlerine şöyle devam etti:

"Bugün hayatın merkezine bilgisayar gelip yerleşmiştir. Hiç kimse bilim ve teknolojinin gelişmesi neticesinde ortaya çıkan olumlu katkıları inkar edemez. Her koşulda teknolojiye karşı geliştirilen eleştiriler, teknolojinin başarısını reddetmek anlamına gelmemelidir. Böyle bir inkar bizi öyle bir duruma düşürür ki sanki nefes almayı reddetmiş oluruz. Günümüzde kendi yaşamımızda biz makinaların hakimiyetine tanık olmaktayız. Teknoloji, insanların temel ihtiyaçlarını karşılayan bir hizmetkar olmaktan çıkmış fakat kendisini yaratana riayet etmeyen bir robota dönüşmüştür. İnsana hizmet edecek yerde, her şeye kadir bir tanrıçaya dönüşmüştür. Dolayısıyla insanın kendi iradesini ona tabi kılması beklenmektedir. Burada bilgi yüceltilmektedir, adeta metafizik bir statüye kavuşturulmaktadır. Oysa bugün bir bilgisayar her türlü bilgiyi bir dataya dönüştürür."

Bartholomeos, bütün problemlerin çözümünün, sanki bilgisayarların inanılmaz bilgi hacmini yıldırım hızıyla toplayıp hesap edilmesine bağlı kılındığını ifade ederek, "Ama maalesef bu bağlamda biz kendi problemlerimizin hiç de teknik mahiyette olmadığını unutuyoruz. Bilgisizlikten veya enformasyon kaynaklanmadığını unutuyoruz. Şiddet, suç, açlık, sosyal adaletsizlik, fanatiklik, medeniyetlerin çatışması enformasyon kıtlığından ya da teknolojinin göbeğinden doğmuş şeyler değildir. Bilimsel gelişmenin ve teknolojinin gelişmesinin insanoğlunun en temel derin var oluş problemlerine cevap vermediğini görmemiz gerekmektedir." ifadelerini kullandı.

Teknolojinin yararlarından istifade edilmesi gerektiğini ama aynı zamanda kendi özgürlüğümüzün tehlikeye düşmesinden, kendi değerlerimizin, geleneklerimizin kaybolup gitmesinden, doğal çevrenin tahrip olmasından da kaygı duyulması gerektiğine değinen Bartholomeos, konuşmasına şöyle devam etti:

"Sadece bilimin geçerli olup, bilim dışında olan her şeyin kendimizi kandırmak olduğu gibi bir düşünceye kapılmamız hata olur. Dolayısıyla bilim dışından da çözümlerin bulunabileceğini düşünmemiz gerekir. İnsanoğlu bugün olduğu kadar fazla bilgiye hiçbir zaman sahip olmamıştı ama aynı şekilde hiçbir zaman kendi komşularına ve doğaya karşı tahripkar davranmamıştı. Bunun farkındayız ama farkında değilmişiz gibi davranıyoruz. Bilginin doğrudan bir pratik sonucu yoktur bizim davranışlarımız üzerinde. Bilimsel bilgi ve teknoloji hiç şüphesiz ki günümüzde korkunç silahların yapımında, kitle imha silahlarının yapımında da kullanılmaktadır. Batı dünyasında bilginin patlaması bireyselliği ve tüketimi öne çıkarmıştır."

Teknoloji, politika, ekonomi ve din arasında ikilem değil, tam tersine işbirliğine ihtiyaç olduğunu belirten Bartholomeos, "Onların birbirinden özerk olarak işlevlerini yerine getirebilmelerini sağlamak, aralarındaki işbirliğini gerçekleştirmek bizim esas kriterimiz. Ama bunu biz ihmal ettiğimiz müddetçe ve devletler ihmal ettiği müddetçe, insanlığa hizmet edemezler." değerlendirmesini yaptı.

"Nimetlerini de külfetlerini de beraberinde getirdi"

Türk Süryani Kadim Cemaati Ruhani Lideri Yusuf Çetin de insanlığın yaptığı her yeni buluşun, nimetlerini de külfetlerini de beraberinde getirdiğini belirterek, buhar, elektrik, motor, nükleer güç gibi yeni enerji türleri ve bunlara bağlı olarak gelişen makineleşme devrimi, fabrikalar, seri üretimlerin bunların bütün doğa ve sosyal dengeleri nasıl etkilediğini herkesin son yıllarda yaşayarak gördüğünü belirtti.

Nelerin doğru, nelerin yanlış yapıldığının tecrübeyle öğrenildiğini aktaran Çetin, "Bugün yeni bir çağın eğişindeyiz. Gelecek, bugün de yeni buluşlarla ve teknolojilerle geliyor. Bunun da beraberinde yeni sorunlar getireceği muhakkaktır. Bu sorunların karşısında kim, nasıl ve ne yapması gerektiği konusu bugün de gündemdedir." diye konuştu.

Din ve devlet vurgusu

Tarih boyunca insanların yaşam problemleriyle ilgilenmiş, onlara çözümler üretmiş iki temel kurumdan birinin devlet, diğerinin de din olduğunu ifade eden Çetin, sözlerine şöyle devam etti:

"Bu iki kurum bütün zamanlarda insanların maddi ve manevi yararlarına çok çaba harcamış çok iş yapmıştır. Bu nedenle günümüzde de yeni teknolojilerin getireceği tüm insanlık ve dünya gezegenimizin alışıla gelmiş şekil, düzen ve değerlerini kökten değiştirecek nitelikte olan değişiklikleri anlama, onları iyi analiz etme ve insanların maddi, manevi yararına kullanma sorumluluğu yine öncelikle bu iki temel kuruma düşmektedir. Ancak şu var ki insanlara hizmet şeklinde, devlet ve dinin hedefledikleri şey tam örtüşmüyor."

Yeni bir çağa girildiğini hatırlatan Çetin, "Yeni çağın getireceği sorunlara karşı din ve devletin çok sıkı diyalog içinde olması gerekir. Yalnız din ve devlet değil, dinler arası, devletlerarası hatta bilimle bu kurumlar arısında yakın bir diyaloğun olması çok önemlidir. Bilim de çok başlı başına bırakılmamalıdır." dedi.

Son üç asırdır bilim aracılığıyla maddenin keşfedildiğini, sonunun nereye varacağı düşünülmeden bilimin sunduğu olanakların cömertçe kullanıldığını anlatan Çetin, sözlerini, "Bu arada hem doğayı hem de ruhumuzu ihmal ettik. Bu da bugün kaygısını çektiğimiz sorunları beraberinde getirdi. Yapay zekalı makinalar nedeniyle insan emeği artık gerekli olmayacak. Bu da en sağlıklı ekonomilerde bile kitlesel işsizlik yaratacak. Bunun neticesinde şiddetli ayaklanmalar olabilir. Bu sefer de toplumsal barış bozulacak." diye tamamlandı.