Müzede Özel, Devleti Geçti

ALİ RIZA KARASU - Gerçek ve tüzel kişilerin kurduğu müze sayısı devlete ait müzeleri geçti. Özel müze sayısında son yıllarda yaşanan artışın yasal düzenlemeyle verilen teşvik ve müze kurmanın kolaylaştırılmasından kaynaklandığı belirtiliyor.

AA muhabirinin Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerinden derlediği bilgilere göre, Türkiye genelinde bakanlığa ait 192 müze bulunurken, özel müze sayısı 197'ye ulaştı.

Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler, vakıflar, belediyeler, üniversiteler 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 26. maddesi doğrultusunda Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan izin alarak kendi hizmet konuları veya amaçları doğrultusunda her çeşit taşınız kültür varlığını içeren müzeler kurabiliyor.

Düzenlemenin yapıldığı 2004 yılından sonra özel müze sayısında hızlı bir artış yaşandı. 2000 yılına kadar 89 olan özel müze sayısı, 2007 yılında 108'e ulaştı. Sonraki yılları hep artışla kapatan özel müze sayısı 2013'te 184'e 2014'te 197'ye yükseldi.

Özel müze sayısında İstanbul 46 müzeyle en fazla müzeye sahip il olurken, Ankara 36, İzmir 15 müzeyle izliyor. Türkiye'nin 38 ilinde özel müze bulunuyor. Bakanlığa bağlı müzelerde çoğunlukla arkeolojik ve etnografya ağır basarken, özellerde oyuncaktan kadına, sanattan mutfak kültürüne, tarımdan hayvancılığa, kağıt ve kitap sanatlarından yöresel tarihe, medyadan sanayiye kadar çok çeşitlilik içeriyor.

İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürü Abdülaziz Ediz AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2004 yılında kabul edilen Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu ile yapılan düzenlemenin özel müze sayısındaki artışı olumlu etkilediğini söyledi.

Yasanın, özel müze kuracaklara ürünlerin sergileneceği mekanın inşası, restorasyonu, işletilmesi, kültürel mirasın araştırılması, belgelendirilmesi, arşivlenmesi, yayınlanması ve tanıtılması faaliyetlerine teşvik verdiğini belirten Ediz, "Toplumda tarihi ve kültür varlıklarına veya müze konusuna duyarlılık her geçen gün artıyor. Müze olacak mekanların restorasyonu ve fiziki yapının hazırlanması maliyetinin yüzde 50'sinin devlet tarafından karşılanması özel müzeleri teşvik etti" dedi.

Ediz, İzmir'de son bir kaç yıldır özellikle Konak ilçesinde Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi ile başlayan süreçte çok sayıda özel müzenin kurulduğuna işaret ederek, "İzmir'de belediyelerin bu konuda önemli çalışması var. Konak Belediyesi'nin Tire Belediyesi'nin restore ettiği eski yapılarda açtığı müzeler çok güzel eserler ve objeler sergileniyor. Buralardaki yapının restorasyonuna devlet destek veriyor. Sayıları her geçen gün artan bu müzelerin ziyaretçileri de artıyor" diye konuştu. - İzmir