Medya Yuvalarda Kalan Çocukları Etiketliyor

Sabancı Vakfı Toplumsal Gelişme Hibe Programı kapsamında desteklenen ve Hayat Sende Gençlik Akademisi Derneği öncülüğünde Sosyal Duvarları Yıkalım Projesi (SDY), devlet korumasında yetişen çocuk ve gençlerin medyadaki etiketlenme örneklerine dair istatistikleri kamuoyuyla paylaştı.

Ankara'da düzenlenen toplantıda proje sonunda elde ettikleri bulgulara dair ayrıntılı bir sunum yapan SDY Proje Koordinatörü Rahmiye Bozkurt, çalışmanın sonunda projenin çıkış noktası olan "medyada etiketlemenin yüksek bir oranda var olduğu" tespitine ulaşılmasının istenilen bir sonuç olmadığını, ancak soruna doğru bir noktadan hareketle çözüm arandığını vurguladı. Bozkurt, haber analizleri ve değerlendirmeleri yoluyla elde edilen verileri ise şu şekilde paylaştı:

"Devlet korumasında yetişen çocuk ve gençlerle ilgili medyada yer alan haberlerin yalnızca yüzde 1.12'si olumlu, yüzde 9,64'ü olumsuz, yüzde 77.58'i ise hatalı dil kullanılan içerikler. Etiketleme içeren olumsuz haberlerde ilk üç sırada devlet korumasındaki çocuk ve gençler ile ilgili istismar (yüzde 40), aşağılama (yüzde 23.53) ve intihar (yüzde 21.18) konuları yer alıyor. Etiketleme içeren olumsuz haberlerin yüzde 38.82'si ise 13-18 yaş grubu kız çocukları hakkında yapılıyor. Tabii bu etiketlemeler genellikle kasıtsız bir şekilde yapılıyor ve konuyla ilgili bilgi ve deneyim eksikliğinden kaynaklanıyor. Bazı durumlarda ise, hiç istemediğimiz bir şekilde, haberlerin okunma oranını artırıcı bir etken olarak görülüyor."

-GAZETECİLER ETİKETLEMEYE KARŞI MÜCADELEDE İSTEKLİ"-

Proje kapsamında görüşülen gazetecilerin büyük bölümünün, dilin dönüşümü ve etiketlemeye karşı mücadele konusunda motivasyonun yüksek olduğunu fark ettiklerini dile getiren Bozkurt, "Medya ayağından başlayarak, kamu kurumları, sivil toplum örgütleri ve üniversiteler ile birlikte, toplumsal yaşamın içinde birçok değişkenle beslenen etiketleme sorununa karşı çok yönlü çalışmamız gerekiyor" dedi.

2 Eylül 2013'ten bu yana Ankara ve İstanbul'da yürütülen Sosyal Duvarları Yıkalım projesi, devlet korumasında yetişen çocuk ve gençlere yönelik toplum ve medya nezdindeki etiketlenmeden kaynaklanan olumsuz önyargılara ve toplumla söz konusu bireyler arasına örülen sosyal duvarlara karşı medyada ve kamuoyunda farkındalık yaratmak için hayata geçirildi. Proje, acıma, korku ve merak duyguları yerine, bilimsel, etik ve hak temelli söylem ve uygulamaların benimsenmesini amaçlıyor.

-NASIL ÇALIŞILDI?-

Sosyal Duvarları Yıkalım Projesi hayata geçirilirken, uygulamanın bir ayağında, devlet korumasında büyüyen çocuklar ve gençlerle ilgili medyada yer alan haberlerin taranması, arşivlenmesi, analiz edilmesi ve değerlendirilmesi, diğer ayağında da iletişim çalışmaları yer aldı.

Proje hakkında farkındalık yaratma ve yaygınlaştırma çalışmaları kapsamında 26 haber ajansı ve gazete mensubu ile röportajlar yapıldı. 15'i aşkın televizyon ve radyo yayınında SDY Projesi anlatılarak medyadan talepler dile getirildi ve örnek haberlerle konuya açıklık getirildi. Devlet korumasında yetişen çocuklar ve gençler ile toplum arasındaki sosyal duvarların yıkılmasında medya desteğinin önemine her fırsatta vurgu yapıldı.

Başbakanlık Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü ve RTÜK ziyaret edildi ve proje amaçları doğrultusunda farkındalık yaratılarak destekleri istendi. Eşzamanlı olarak, SDY Projesi ile çocuk istismarı, etiketleme, ayrımcı dil ve sosyal dışlanmaya karşı mücadele ortak amaçları doğrultusunda çalışan 14 sivil toplum kuruluşu ile görüşmeler gerçekleştirildi.

Üniversitelerin devlet korumasında kalan çocuk ve gençler ile birebir çalışan sosyal hizmet uzmanlarını yetiştiren bölümleri ile geleceğin medya mensubu adayları olmaları nedeniyle iletişim fakültesi öğrencilerine de proje anlatıldı. Bu seminerlerde medyadaki etiketlemenin örneklerle nasıl bir sosyal dışlanmaya neden olduğu hakkında farkındalık çalışması gerçekleştirildi.

-DOĞRU SÖZLÜK KAMPANYASI-

Projenin en önemli ayaklarından biri de Doğru Sözlük oldu. Devlet korumasındaki çocuk ve gençlere yönelik medyadaki hatalı söylemleri zaman içinde hep birlikte düzeltmek, ortak bir iletişim dili oluşturmak ve uzun vadede kolektif bilinçte etkili bir dönüşümü hayata geçirmek için "Doğru Sözlük" hazırlandı. Medya nezdindeki olumsuz söylemlerin azaltılması için dönüşümün yalnızca bir parçası ve bir aracı olan Doğru Sözlük'ün kurumlar dahilinde geliştirilecek yazım politikalarına ve Türkiye'deki tüm medya çalışanlarına rehber olması hedeflendi.

"#SosyalDuvarlarıYıkalım: Devlet korumasındaki çocuk ve gençler haber, dizi ve filmlerde etiketlenmesin" sloganıyla hazırlanan SDY Projesi Change.org imza kampanyası ise, 4 Şubat'ta başlatılarak medyada etiketlemeye karşı mücadele bilinci pekiştirilmeye çalışıldı. Kampanya bir yıl boyunca SDY Projesi'nin sosyal medya hesaplarında sürdürülecek ve imzaya açık kalacak.