"Her Şey Esad-Erdoğan Görüşmesi ile Başladı"

Geçen hafta üçüncü turu İstanbul'da yapılan, Türkiye aracılı İsrail- Suriye dolaylı görüşmelerin dünyanın ilgisini çekmeyi sürdürürken sürecin gerçekleşmesinde rol oynayan İsrail'in eski Ankara Büyükelçisi Alon Liel, sürecin başlangıç noktasının, Suriye Cumhurbaşkanı Esad'ın 2004 yılında Başbakan Erdoğan ile yaptığı görüşme olduğunu belirtti.

İspanya'nın en büyük gazetesi El Pais'e açıklamalarda bulunan, İsrail Dışişleri Bakanlığının eski Genel Müdürlerinden Liel, geçen Mayıs ayında başlatılan Türkiye aracılı görüşmelerin gerçekleşmesi için Türk, İsrailli, Suriyeli ve İsviçreli siyasetçilerin dört yılı aşkın bir süre sahne arkasında uğraş verdiğini anlattı.

"Cumhurbaşkanı Esad üç yıl İsrail'in kapısını çaldı. Evet dendiğinde yanıt vermesi bir mucizedir" diyerek ülkesinin Esad'ın çağrılarına uzun bir süre nasıl kayıtsız kaldığını aktardı.

El Pais de, Liel'in anlattıklarını yansıtırken "Her şey, Suriye Cumhurbaşkanı 2004'te Türkiye'ye yaptığı ziyaret ile başladı" dedi. Gazete, Esad'ın görüşmelerde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a çağrıda bulunarak Türkiye'nin İsrail ile mükemmel ilişkilerini kullanarak yeni bir diplomatik kanalı açmasını istediğini, Erdoğan'ın da hemen kollarını sıvadığını belirtti.

Alon Liel, Türkiye'nin nasıl İsrail ile temas kurduğunu anlatırken de dönemin Tel Aviv Büyükelçisi Feridun Sinirlioğlu'nun, nabzını yoklamak amacıyla kendisiyle temasa geçtiğini belirterek Sinirlioğlu'nun "İsrail hükümeti, müzakerelerin yeniden başlamasını ister mi?" sorduğunu kaydetti.

Ancak, dönemin İsrail Başbakanı Ariel Şaron'un, Suriye'yi izole etmeye kararlı ABD'yi üzmek istemediği için öneriyi geri çevirdiğini belirten Liel, Şam'ın görüşmelerde kendisini temsil edecek kişiyi seçtiğini bile, bu kişinin de Suriye kökenli ABD vatandaşı İbrahim Süleyman olduğunu belirtti.

Ankara'nın Süleyman'a ilişkin tereddütlerinin, Süleyman'ın, Şam'daki Türk Büyüklelçisi ile yaptığı ilk görüşmede ortadan kalktığını belirten Liel, Süleyman'ın, randevuya Suriye Cumhurbaşkanlığına ait resmi bir araçla geldiğini anlattı.

"TÜRKLER YENİDEN SAHNEDE"

Liel, kendisinin görüşmelere bir İsrailli memurun katılmasını için uğraştığını belirtirken "2004 yılının Ocak ile Eylül arasında yedi toplantı yaptık. Türkler, düşük düzeyde olsa da ülkemden bir diplomat katılması için bana baskı yapıyorlardı" dedi. Ancak temasların fiyasko ile sonuçlandığını anlatan Liel, "Her şey durdu ve Türkler vazgeçti" şeklinde konuştu.

Ancak birkaç hafta sonra Brüksel'deki bir konferansın ardından İsviçreli bir diplomatın kendisine yaklaştığını ve ülkesinin Ortadoğu Temsilcisi Nicolas Lang ile temas kurmasını önerdiğini kaydetti. Lang'ın da iki yıl boyunca Şam'a yarım düzine ziyaret yaptığını ancak sonuç da alınmadığını kaydeden Liel, her şeyin, Ocak 2007'de İsrail Başbakanı Ehud Olmert'in Ankara'ya yaptığı ziyaret sırasında Erdoğan ile konuşmasının ardından Türklerin "yeniden sahneye çıktığı"nı ifade etti. Liel "Mart ayında Olmert, mesaj alişverişinin başlamasına karar verdi. Ve Mayıs ayında tutumunda radikal bir değişiklik gözlemledim" dedi.

"ÜÇ TURU TAMAMLANDI HALA YÜZYÜZE GELMEDİLER"

Alon Liel, dolaylı görüşmelerin üçüncü turunun İstanbul'ta sona erdiğine dikkat çekerken de Suriye ve İsrail heyetlerinin üyelerinin hala yüzyüze gelmediğini belirtirken gülümseyerek, "Sanıyorum ki kağıtlarla bir otelden başka bir otele giden Sinirlioğludur" dedi. El Pais de, Esad ve Olmert'in 13 Temmuz'da Paris'te yapılacak olan "Akdeniz için Birlik" Zirvesi dolayısıyla aynı yerde oturacaklarını belirterek "Bir Suriye Cumhurbaşkanı ile bir İsrail Başbakanı hiç bir zaman el sıkışmadı. Böyle bir şeyin Fransız başkentinde olmasını da hiç kimse beklemiyor" dedi. Liel ise "Esad ciddidir. Ancak Bush'un görevi sona erinceye dek bir şey olacağını sanmıyorum" şeklinde konuştu.(ANKA)

(CN/ZG)