Gama Işınlarıyla Fıstık Çeşidi Geliştirilecek

YETER ERDİNE - Gaziantep'te, Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun (TAEK) fidan gözlerine gama ışını verilmesi yöntemiyle yürüttüğü, "Mutasyon Islahı Yöntemiyle Yeni Antep Fıstığı Çeşitlerinin Elde Edilmesi" Projesi sayesinde kolay kırılabilen ve verimi yüksek meyve elde edilmesi amaçlanıyor.

Antepfıstığı Araştırma Enstitüsü Müdürü Nevzat Aslan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bitki türlerinden yeni çeşitler elde etmek için farklı metotlar üzerinde çalıştıklarını söyledi.

Bunlardan birinin mutasyon yoluyla yeni çeşitlerin elde edilmesi olduğunu vurgulayan Aslan, söz konusu yöntemle bitki gözlerine gama ışınları verilerek, buradaki gen dizininde sağlanan başkalaşım sonucu yeni ve farklı bireylerin elde edilmesinin amaçlandığını dile getirdi.

Antep fıstığında da bu yönde bir çalışma yapmak için TAEK ile ortak proje hazırladıklarını, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından desteklenen bu projeyle çok farklı meyve türlerinde başarılı örnekler elde edildiğini dile getiren Aslan, "En meşhuru da yine bizim bir kardeş kuruluş olan Mersin Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsünde çekirdeksiz limon elde edilmiştir. Bunun dışında kirazda, nohutta, bağda başarılı örnekler var. Tabii bu şansa bağlı." ifadelerini kullandı.

Proje kapsamında TAEK'te, Antep fıstığı gözlerine gama ışınları verdikten sonra "kalem"leri getirip enstitüde aşıladıklarını vurgulayan Aslan, "Bunlar meyveye yattıktan sonra meyveleri takip edeceğiz. Mevcut meyve çeşitlerinden farklı bir özellik gördüğümüz zaman bunu daha ayrıntılı bir şekilde inceleyerek bir çeşit elde edebilir miyiz şeklinde bir araştırma yapacağız. Tabii bu araştırmalar uzun soluklu. İki yıl önce başladı. Örneğin limon örneğini vermiştik. O çalışma 8 yılda tamamlandı. Tabii Antep fıstığında biraz gençlik kısırlığı dediğimiz yavaş gelişme olduğu da düşünülürse Antep fıstığında belki bu daha da zaman alacaktır. Şu an ikinci yılı geri kaldı. Bu yıl bitki gözlerini tekrar ışınlayıp aşılamaya devam edeceğiz. Meyveye yattıktan sonra verim açısından, kalite açısından farklı bir birey, mevcutlardan daha üstün bir birey elde edebilir miyiz, bunu inceleyeceğiz." diye konuştu.

Araştırma içindeyiz

Yerli Antep fıstığı çeşitlerinin "çıtlama oranı"nda, yani kırılma, açılmasında sorun olduğunu ifade eden Aslan, İran ve Amerikan fıstıklarının daha çıtlak ve Türk çeşitlerine göre daha iri olduğuna işaret etti.

Arslan, şunları kaydetti:

"Çıtlaklığı, yani meyvenin açıklığı bizim iklim şartlarına da bağlı olarak bazen yüzde 80, bazen yüzde 90, bazen yüzde 50, 60'lara inebiliyor. Bir de bölge bölge fark edebiliyor. Bazı bölgelerin meyveleri, iklim ve toprak şartları çok uygun olduğu için daha çıtlak oluyor. Biz daha çıtlak olacak bir meyve bulabilir miyiz? Ağaç başına daha fazla verim verebilen bir çeşit bulabilir miyiz? Daha iri bir çeşit bulabilir miyiz? Buna benzer hem kalite hem verim açısından daha iyi bir çeşit bulup üreticilerimizin daha fazla gelir elde etmesini sağlayabilir miyiz şeklinde bir arayış içindeyiz.

Şu an geçen yıl gama ışınları verip de getirip aşıladıklarımız var. Onların bir kısmı tuttu bir kısmı tutmadı. Bu yıl yine aşılamaya devam edeceğiz. Bu işlem 3 yıl devam edecek. Elde edilen bireyler bahçeye dikilecek ve meyve çıkışları gözlenecek. Bu elde edilen meyvelerin özellikleri incelenecek."

Arslan, çalışma sonucu bulunan yeni çeşide dışarıdan farklı gen transferi olmayacağını sözlerine ekledi.