Merkez Enflasyonun Yükseliş Sebeplerini Açıkladı

Merkez Bankası raporuna göre Ocak'ta iç talep koşullarındaki zayıf seyre karşın hizmet grubu enflasyonu bu dönemde maliyet etkilerine bağlı olarak yükseldi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ocak ayı aylık fiyat gelişmesi raporunu açıkladı. Buna göre; Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 1,06 oranında arttı ve yıllık enflasyon 0,05 puan yükselerek yüzde 20,35 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,60 ve 0,51 puan azalarak yüzde 19,55 ve yüzde 19,02 olarak gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre enerji ve temel mal gruplarının katkılarında sırasıyla 0,97 ve 0,65 puan düşüş gözlenirken gıda ve hizmet gruplarının katkıları sırasıyla 1,34 ve 0,30 puan arttı. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları düşmeye devam etti. Söz konusu göstergenin ima ettiği ana eğilim temel mal grubunda gerilerken hizmet grubunda sınırlı bir oranda yükseldi.

Ocak ayında hizmet fiyatları yüzde 2,09 oranında arttı, grup yıllık enflasyonu 0,94 puan artarak yüzde 15,40 oldu. Hizmet grubunda yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükseldi. Hizmet fiyatları üzerinde, maliyet unsurlarındaki birikimli artışların gecikmeli etkileri görülmeye devam etti. Bu kapsamda ulaştırma hizmetlerinde kara ve havayolu ile yolcu taşımacılığında; haberleşme hizmetlerinde ve diğer hizmetler grubunda paket turlarda (Hacca gidiş ücretinde yüzde 42,8) yüksek fiyat artışları kaydedildi. Özetle, iç talep koşullarındaki zayıf seyre karşın hizmet grubu enflasyonu bu dönemde maliyet etkilerine bağlı olarak yükseldi.

Temel mal grubunda yıllık enflasyon 1,92 puan gerileyerek yüzde 22,75 olmuş; söz konusu düşüşe tüm alt gruplar katkı verdi. Bu dönemde, dayanıklı mal grubunda gözlenen fiyat düşüşünde otomobil fiyatları belirleyici oldu. Giyim grubu yıllık enflasyonu 2,40 puan gerileyerek yüzde 12,35 olarak gerçekleşti. Diğer temel mallarda ise fiyat artış eğiliminin zayıf seyrine karşın yıllık enflasyon yüksek seviyesini korumakta. Bu gelişmeler çerçevesinde, bu dönemde temel mal grubu enflasyonundaki düşüşte Türk lirasındaki ılımlı seyrin ve iç talepteki zayıflamanın etkileri görüldü.

Enerji fiyatları Ocak ayında yüzde 4,20 oranında azaldı. Bu gelişmede elektrik, doğalgaz ve su fiyatlarında yapılan indirimler belirleyici oldu. Ocak ayında, bu kalemlerde fiyatlar sırasıyla yüzde 10,00, 8,34 ve 5,02 oranlarında geriledi. Bu gelişmelerle birlikte, enerji grubu yıllık enflasyonu 7,76 puanlık düşüşle yüzde 13,06 oldu.

Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ocak ayında 5,86 puan artarak yüzde 30,97 oldu. Bu gelişmede, temelde taze meyve ve sebze grubundaki sert artışa bağlı olarak yükselen işlenmemiş gıda fiyatları belirleyici olurken, yıllık enflasyon işlenmiş gıda grubunda geriledi. İşlenmemiş gıda yıllık enflasyonu bu dönemde 13,45 puan artışla yüzde 40,54'e ulaştı. Bu gelişmede, olumsuz hava koşullarına bağlı olarak sebze (yüzde 42,57) ve patates (yüzde 17,98) fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. İşlenmiş gıda grubunda ise fiyatlar yüzde 0,88 oranında artarken grup yıllık enflasyonu yüzde 22,15'e geriledi. Bu grupta ekmek ve tahıllar ile konserve ürünleri fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu Ocak ayında yataya yakın seyrederek yüzde 23,96 oldu.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları (Yİ-ÜFE) Ocak ayında yüzde 0,45 oranında yükseldi, yıllık enflasyon 0,71 puan azalarak yüzde 32,93'e geriledi. İmalat sanayi yıllık enflasyonu bu dönemde 1,50 puan düşüşle yüzde 29,61 oldu. Bu çerçevede, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimindeki yavaşlama devam etti.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde alt gruplar genelinde aylık fiyat artışları sürerken yıllık enflasyonun düştüğü gözlendi. Ara malı fiyatlarındaki artışta kablolama ürünleri ile beton ve çimento öne çıkarken, sermaye malı fiyatlarında gözlenen artışta tarım ve ormancılık makineleri, ölçme amaçlı alet ve cihazlar ile diğer genel amaçlı makineler öne çıktı. Bu dönemde dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ve ev aletleri, dayanıksız tüketim malları fiyatları ise gıda ürünleri öncülüğünde yükseldi. Sonuç olarak, üretici yıllık enflasyonu Türk lirası ve emtia fiyatlarındaki yakın dönem gelişmelerine bağlı olarak gerileme kaydetti, ancak birikimli etkilerle yüksek seviyesini korudu. - İSTANBUL