Domates Güvesiyle Biyolojik Mücadele

Güney Amerika'da ortaya çıkıp dünyaya hızla yayılmaya başlayan ve Muğla'da çiftçilerin korkulu rüyası haline gelen domates güvesine (Tuta absoluta) karşı, biyolojik mücadele başlatıldı.

Milas'a bağlı Çamköy'de görev yapan Milas İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Ziraat Yüksek Mühendisi Yaşar Mutlu Türkmen, domates güvesinin doğal düşmanlarından un güvesi Ephestia kuehniella'nın yumurtalarından yetiştirdiği böcekleri araziye saldı. Çiftçiler tarafından yoğun ilgi gören uygulamada, köyde kendi tüketimlerini sağlamak amacıyla küçük alanlarda yetiştirdikleri tarla domatesleri için her üreticiye 1 parazitli yumurta paketi dağıtıldı.

Tek bir yöntemle domates güvesini kontrol altına almanın zor olduğunu belirten ziraat yüksek mühendisi Türkmen, "Güve, domatesin kök hariç bütün kısımlarında her döneminde zarar oluşturuyor. Domates güvesinden kurtulmak için üreticiler, fidelerin dikimiyle birlikte 10 ile 15 gün aralığında ilaçlama ihtiyacı duyuyor. İlimizde, domates güvesiyle mücadelede kimyasal ilaçlamayı azaltmak ve doğal dengeyi sağlamak amacıyla biyolojik mücadele çalışması başlattık. Akdeniz iklimine sahip yerlerde hızla çoğalan zararlı, seralarda yılda 10-12 döl verebilmektedir. Tek bir yöntemle domates güvesini kontrol altına almak zor olduğu için kültürel önlemler, biyoteknik mücadele, biyolojik mücadele ve zorunlu hallerde kimyasal mücadele olacak şekilde entegre mücadele uygulanmalıdır. Kültürel önlem olarak zararlıyla bulaşık bitki artıkları ve meyvelerin imha edilmesi, araziden uzaklaştırılması gerekmektedir. Ayrıca zararlının çıkışını ve yoğunluğunu izlemek amacıyla dekar başına 1 delta tipi tuzak kullanılarak, kitlesel olarak yakalama ve popülasyonun azalması için dekara en az iki su tuzağı konulup zararlı yoğunluğu kontrol altına alınmalıdır" diye konuştu.

Koray Taş adlı üretici ise "4 dekarlık domates tarlamda Trichogramma isimli arının salımını yaptım. Aynı zamanda domates güvesinin yoğunluğunu takip ettim. Feromonlu tuzak ile izleyerek gereksiz ilaçlamanın önüne geçmeyi başardım" dedi.

Domates güvesine karşı yapılan biyolojik mücadele çalışmalarının önümüzdeki yıllarda da genişletilerek, tarla günü faaliyetleri gibi çalışmalarla daha fazla üreticiye ulaşılarak devam etmesi planlanıyor.

DOMATES GÜVESİNİN ZARARLARI

Domates güvesi önemli zararlılardan biridir. Domates bitkisinin tüm kısımlarıyla beslenen larvası çok büyük zararlara sebeb olabilmektedir. Larva, yapraklarda büyük galeriler açar, bap içini, tomurcukları, yeşil ve olgun meyveleri oyar ve hasadı yüzde 80 ile yüzde 100 oranında olumsuz etkileyebilir. Zararlının esas konukçusu domates olup, aynı zamanda patates, patlıcan, biber ve solanacea türünden bitkilere zarar verir. Sera veya tarla koşullarında yetiştirilen domateslerde zarar düzeyi çok yüksektir. Toprak üstü kısımlarına çok büyük zarar verirler. Ayrıca meyve oluşum döneminde, meyvenin içinde galeriler açarak çürümlesine neden olurlar. Yapılan arıştırmalarda, bilinen kimyasal insektisitlerin bu zararlı üzerinde etkisinin yeterli düzeyde olmadığı ve bu kimyasallara karşı direnç kazandığı da tespit edilmiştir. Ayrıca, galeriler açarak meyve içine girmiş zararlıya kontak etkili ilaçlar ulaşamamaktadır. Bu tip ilaç kalıntıları ihracaatı büyük oranda sekteye uğrattığı da bilinmektedir. - Muğla