Dört Eski Bakanla İlgili Meclis Soruşturması Önergesi

HANİFE SEVİNÇ - İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersan Şen, bir meselenin Meclis soruşturmasına konu edilebilmesi için, başbakan ya da bakanların görevleriyle ilgili olması gerektiğini belirterek, "Bakanın göreviyle ilgili iddianın tartışılacağı yer Meclis soruşturması kapsamında olacak, fezlekeler üzerinden yürümeyecektir" dedi.

Prof. Dr. Ersan Şen, dört eski bakanla ilgili Meclis soruşturması açılması için TBMM Başkanlığı'na önerge verilmesi konusunu AA Muhabirine değerlendirdi.

Meclis soruşturmasının Başbakan ya da bakanların görevleriyle ilgili iddialarda söz konusu olabileceğini ve bunun Anayasa ile belirlendiğini ifade eden Şen, "Bir bakanın Yüce Divan'a sevk edilebilmesi için, Anayasanın 148. maddesine göre, iddianın ancak göreviyle ilgili olması gerekir. Bakanın göreviyle ilgili iddianın tartışılacağı yer Meclis soruşturması kapsamında olacaktır. Fezlekeler üzerinden yürümeyecektir" dedi.

Ersan Şen, ağır cezalık suç üstü bir hal olmadığı için İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının dokunulmazlık nedeniyle fezlekeleri Meclis Başkanlığı'na gönderdiğini, Meclis Başkanlığı'nın da bunları Anayasa ve Adalet Karma Komisyonuna göndereceğini anlattı.

Bu aşama devam ederken, milletvekillerinin Meclis soruşturmasını istediğini belirten Şen, "Meclis soruşturması, yasama dokunulmazlığından farklı. Yürütmenin denetimi olarak Meclis'e tanınan bir yetkidir. Diğeri ise yasama dokunulmazlığıyla ilgili bir yargı faaliyetidir. Meclis soruşturması, yasamanın yürütmeyi denetlemesi demektir. Meclis soruşturması bakanlarla ilgili yürütülen özel denetim usulüdür. Bir yargı yetkisinin kullanımı anlamına gelir. TBMM burada yargının yetkisine müdahale etmiyor, Anayasanın kendisine tanıdığı özel bir denetim yetkisini kullanıyor" diye konuştu.

"Fezlekelerin içi açılamaz"

Eğer TBMM Genel Kurulu Meclis soruşturması açılması kararı verirse, Meclis'te grubu bulunan partilerin dağılımı nispetinde verecekleri sayıya göre bir komisyon kurulacağını ifade eden Şen, şöyle devam etti:

"Bu komisyon artık savcılık gibi hareket edecek. Bir rapor düzenleyecek. Soruşturma komisyonu kararı çıkmadan fezlekelerin içi açılamaz. Fezlekelerin ekleri tartışmaya açılamaz, görülemez, görüşülemez. Soruşturmanın gizliliği devam eder. Yasama da yargıya karışamaz. Yasama, yargıdan gelen fezlekeler üzerinde, karma komisyon raporu çıkıp da, yasama dokunulmazlığının kaldırılması noktasında bir rapor Meclis'e sevk edilmedikçe, o konuyu tartışamaz. Meclis soruşturması açılmasına karar verilmişse bu andan itibaren Meclis soruşturma komisyonu fezlekelerden yararlanabilir. Her şeyden yararlanabilir. Aynen Türkiye Futbol Federasyonu'nun şike soruşturmasında dosyalardan yararlandığı gibi. Onları kabul veya reddedemez. Bağımsız yargı yetkisine müdahale etmeden, Meclis'teki soruşturma komisyonu bir rapor hazırlar, lehte veya aleyhte. Raporlar TBMM Genel Kurulu'na gelir, oylanır. Rapor olumlu veya olumsuz olsun etkilemez. Meclis, salt çoğunluk gerçekleştiğinde, sıfatının 'bakan' olması nedeniyle Yüce Divan'a sevk etme veya sevk etmeme kararı verir. Sevk ederse bence artık fezlekeler noktasında da mesele kapanmıştır. Fezlekelerle ilgili konu artık Yüce Divan'a sevkle kapanır. Sevk edilmemişse de reddedilmesi durumunda görevle ilgili iddialar bakan bakımından yine kapanmış sayılabilir. Bir kimse aynı iddiadan iki defa yargılanamaz. Meclis soruşturma komisyonlarından çıkacak sonuç eğer 'Yüce Divan'a sevk' şeklindeyse, fezlekeler artık anlamını yitirir. Bir suçtan artık iki yargılama yapamazsınız."

"Komisyon savcı gibi çalışır"

Meclis soruşturma komisyonunun savcılık gibi iddiaları hazırladığını, rapor olarak Meclis'e sunulup oylandığında ise bunun bir iddianame gibi olduğunu ifade eden Şen, Yüce Divan'a sevk edilmeme yönünde çıkacak bir kararın ise "kovuşturmaya yer olmadığına dair karar" gibi olduğunu söyledi.

Şen, "Savcılık da bakanın göreviyle ilgili o iddiadan dolayı soruşturma açamaz, konu kapanmıştır" dedi.

Milletvekilinin yasama dokunulmazlığının karma komisyon tarafından değerlendirildiğini belirten Şen, "Burada yarışma var. Hangisi önce giderse. Diyelim ki; karma komisyonun sonucunda fezlekeyle ilgili bir netice çıktı, o da tartışılır, Meclis soruşturmasının sonucundaki de tartışılır" diye konuştu.

"Karma komisyon beklemeli"

Şu anda iki farklı yol birden işletildiği için nevi şahsına münhasır bir durum olduğunu ifade eden Şen, Meclis soruşturması sürecinde, karma komisyonun beklemesi gerektiğini vurguladı.

Şen, "İkisinin at başı gitmesi isabetli olmaz. Çünkü Meclis, bakan hakkında artık özel soruşturma usulü başlatmış demektir. Diğerinin beklemesi gerekir. İkisi aynı anda yürümez. Bekleyecek olan karma komisyondur" şeklinde konuştu.

Şen, Meclis soruşturması sonucunda Yüce Divan'a sevk kararı çıktığında, artık başka bir şeyin yapılamayacağını, aksi durumda ise karma komisyonun raporunun da oylanacağını, iki durumun da birbirinin önünü kesmeyeceğini kaydetti. - İstanbul