Fas ile Cezayir Arasında Diplomatik Kriz

Cezayir Dışişleri Bakanı Abdulkadir Mesahil'in " Fas, Afrika kıtasının uyuşturucu parasını aklıyor." şeklindeki açıklaması, 1994'ten bu yana kara sınır kapıları karşılıklı olarak kapalı tutulan Fas ile Cezayir arasında yeni bir diplomatik krize neden oldu.

Mesahil'in geçen hafta başkent Cezayir'de katıldığı bir toplantıda yaptığı "Fas, söylendiği gibi Afrika'ya yatırım yapmıyor, sadece bankalarında uyuşturucu parasını aklıyor. Fas Kraliyet Havayolları da Afrika'ya yolcu haricinde her şeyi taşıyor." şeklindeki açıklamaları hem Cezayir kamuoyunda hem de Fas'ta büyük tepkiyle karşılandı.

Fas Dışişleri Bakanlığı ilk adım olarak, Cezayir'in Rabat Maslahatgüzarını bakanlığa çağırarak "Mesahil'in sözlerini kınadıklarını ve maslahatgüzardan izahat talep ettiklerini" duyurdu. İkinci adım olarak ise Fas, istişarelerde bulunacakları gerekçesi ile Cezayir'deki büyükelçisini geri çağırdı.

Fas Danışmanlar Meclisi de yayımladığı yazılı açıklamayla "düşmanca ve sorumsuzca" olarak nitelendirdiği Mesahil'in sözlerini kınadığını ifade etti.

Tüm bu tepkilere rağmen Cezayir tarafından ise herhangi bir resmi açıklama yapılmadı.

Bağımsızlık ilanından bu yana düzelmeyen ilişkiler

İki ülkenin bağımsızlıklarını ilan etmesinden bu yana diplomatik ilişkiler tarihi pek parlak olmayan Fas ile Cezayir arasındaki ilk kriz, 1963 yılında patlak verdi. Savaşa dönüşen sınır anlaşmazlığı krizi tarihe "Kum Savaşı" olarak geçti. Çatışmalarda her iki taraftan onlarca asker hayatını kaybetti.

Savaşın ardından normal devam eden ikili ilişkiler, Fas'tan bağımsızlığını isteyen Polisario Cephesi'nin tek taraflı olarak Fas'a ait Batı Sahra bölgesinde Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'ni ilan etmesi ve Cezayir'in de bu bağımsızlığı tanıması ile koptu.

Cezayir'in destek verdiği bağımsızlık yanlısı Polisario Cephesi ile yakın ilişkisinden dolayı, Fas yönetimi ile başlayan gerginlik hala devam ediyor.

Atılan olumlu adımlar akamete uğruyor

Zaman zaman yapılan olumlu açıklamalar ile ilişkilerin düzelebileceği sinyalini veren iki ülke yetkilileri tarafından atılan iyi niyet adımları, en ufak olumsuz bir açıklama ile yerini diplomatik krize bırakıyor.

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulaziz Buteflika, 1999'da Fas'a karşı olumlu sinyaller vererek "Fas Kralı 2.Hasan ile bir araya gelmek istediğini" ifade etmiş ancak 2.Hasan'ın Temmuz 1999'da hayatını kaybetmesi üzerine bu görüşme gerçekleşememişti. Aynı yıl içerisinde iç savaş yaşayan Cezayir'in, "iç savaşa neden olan silahlı grupların Fas tarafından desteklendiğini" iddia etmesi üzerine iki ülke arasındaki yakınlaşma da son bulmuştu.

Buteflika, bu yıl da 30 Temmuz'daki Fas Milli Günü münasebetiyle Kral 6. Muhammed'e tebrik mesajı göndererek iyi ilişkiler kurulması için tekrar girişimde bulundu. Fas tarafı da Buteflika'nın tebrik mesajının ardından, Cezayir'e resmi bir ziyaret yapılabileceğini açıklamasıyla "ilişkilerin düzeleceği" sinyali verdi.

Ancak Cezayir Dışişleri Bakanı Mesehil'in geçen hafta Fas'ı hedef alan açıklamalarının ardından gerilen ilişkiler yeni bir diplomatik kriz doğururken iki ülke ilişkilerinde yeniden onulmaz yaralar açmasından endişe ediliyor.