'Harik" de Süs Eşyası Oldu

OKTAY BAYAR - Kışın sıcak, yazın serin tutması dolayısıyla eski dönemlerde tercih edilen Bitlis'in yöresel ayakkabısı "harik", şimdilerde süs eşyası olarak kullanılıyor.

Ustasının elinde çeşitli aşamalardan geçtikten sonra şekillenen harik, Bitlis'te yüzyıllardır el işçiliğiyle ve tamamen doğal malzemelerle üretiliyor. Kışın sıcak, yazın serin tutan bu ayakkabı türü, şimdilerde ya halk oyunları ekiplerinin giymesi için ya da süs eşyası olarak üretiliyor.

ilginin azalması nedeniyle ustalarının bir bir yok olduğu Bitlis'te harik üretimine devam eden Haydar Yılmaz, bu geleneği yaşatan tek usta olarak genellikle halk oyunları ekiplerine ayakkabı üretiyor.

Yılmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yöresel ayakkabı üreten tek usta olduğunu ve 17 yıldır harik yaptığını söyledi.

Hariğin kaybolmaya yüz tutan bir gelenek olduğunu belirten Yılmaz, şöyle konuştu:

"Son harik ustasıyım. Çünkü harik kaybolmaya yüz tutan bir sanat. Harik, Bitlis iline özgü yöresel bir ayakkabı çeşididir. Hammaddesi kendir ve keçi kılıdır. Kendir, keçi kılı ve suyla temas ettiği zaman şişiyor. Dolayısıyla diğer maddelere göre suyu daha az çekiyor. Bölgedeki olumsuz hava koşulları ve kar yağışı dikkate alındığında, bu maddelerin kullanımının anlamı da ortaya çıkıyor."

Yılmaz, harik yapımının zorluğuna değinerek, bir çift hariğin yapımının en az 5 gün sürdüğünü ifade etti.

Hariğin yapım aşamasını tek tek anlatan Yılmaz, "Hiçbir aşamada makine kullanılmıyor. Harik tamamen el işi olarak üretiliyor ve 12 aşamadan geçerek son halini alıyor. Bunlar ip, üst örgü, iç dikiş, yan dikiş, üst örgünün tabanının monte edilmesi, yöresel nakışların atılması, bağ yapımı ve bezlendirme gibi aşamalardan oluşuyor. Bu aşamaların tümü el emeği ile gerçekleşiyor" dedi.

Yılmaz, hariğin artık günlük ihtiyaca cevap vermediğini, genelde halk oyunları ekipleri tarafından kullanıldığını bildirerek, bunun yanı sıra evlerinde süs eşyası olarak kullanmak isteyenlerden de sipariş aldıklarını sözlerine ekledi. - Bitlis