Libya'daki Siyasi Anlaşmazlıklar

Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Martin Kobler, ülkenin doğusunda yaşanan siyasi çıkmazın Tobruk hükümetinin Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne (UMH) güvenoyu vermemesiyle ilgili olduğunu ifade ederek, Sirte kentindeki güvenlik sorunlarına çözüm için birleşik ordu kurulması gerektiğini belirtti.

Libya'da siyasi arenada yaşanan gelişmeler ve özellikle Sirte kentindeki güvenlik sorunlarına ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan BM Temsilcisi Kobler, UMH Başkanlık Konseyi'nin başkent Trablus'a gelişini, ülkedeki siyasi diyaloğun tarihi bir noktaya ulaştığının göstergesi olarak yorumladı.

Kobler bu adımın yeterli olmadığına dikkati çekerek, "Ülkenin doğusunda çözüme kavuşturulması gereken siyasi bir çıkmaz var. Doğuda var olan siyasi sorun, Tobruk hükümetiyle alakalı. Tobruk hükümetinin, UMH'ye yetkilendirildiği görevleri çerçevesinde eylem ve hareket meşruiyeti tanınması için güvenoyu vermesi gerekiyor." dedi.

Milletvekillerinin daha önce yaptıkları açıklamalara dayanarak büyük bölümünün mutabakat hükümetini desteklediğini, azınlıktaki bir grubun ise çoğunluğu Faiz Sirac başkanlığındaki kabineye güvenoyu verilmesi noktasında engellediğini ifade eden Kobler, meclisin güven oylaması için her toplanışında, kapılarının kapandığını, elektriğin kesildiğini ve parlamenterlerin korkutulduğunu söyledi.

Sirte'deki güvenlik sorunları

Kobler, ülkedeki güvenlik sorunlarına ilişkin ise Bingazi'nin ikinci planda kaldığını, halihazırdaki temel sorunun, 2015'in başından bu yana terör örgütü DAEŞ'in kontrolü altındaki Sirte kenti olduğunu belirtti.

Mutabakat hükümetine bağlı Misrata birliklerinin Sirte kentinde DAEŞ militanlarını doğu ve batıdan kuşattığını ayrıca General Halife Hafter'e bağlı güçlerin ablukaya katıldığını söyleyen Kobler, "UMH Başkanlık Konseyi'ne bağlı, yüksek silahlı kuvvetler komutanlığı olarak birleşik ordu kurulması gerekiyor. Hafter yanlısı birliklerin, mutabakat hükümetine bağlı orduya entegrasyonu görüşülmeli." diye konuştu.

Kobler, mutabakat hükümetini tanıması çerçevesinde muhtemel taleplerini öğrenmek için Hafter'le görüşmek istediğini kaydederken, "Hafter, görüşme talebimi, vakti olmadığı gerekçesiyle reddetti. Medyada yer alanlarla, özel oturumlardaki açıklamaları farklı olduğu için taleplerinin neler olduğunu öğrenmek istiyorum." ifadelerini kullandı.

Türkiye'nin Libya'daki yapıcı rolü

BM Libya Özel Temsilcisi Kobler, ülkenin normalleşmesi yolunda Türkiye'nin çabalarından da övgüyle söz ederken şunları söyledi:

"Türkiye, özellikle ülkenin batı kesimi olmak üzere Libya'da yapıcı bir rol oynuyor. Trablus'taki Başkanlık Konseyi'ne temsilci heyet gönderen ilk ülkenin Türkiye olduğunu unutmuyorum."

Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Başkanlık Konseyi ile yakın temasta olduğunu belirten Kopler, Çavuşoğlu'yla kendi arasında da güçlü bir ilişki bulunduğunu kaydetti.

Türkiye'nin Libya'da ekonomi alanında seçkin, yapıcı bir rol oynayabileceğine işaret eden Kobler, başta Türk Hava Yolları olmak üzere Türk şirketlerin Trablus'taki faaliyetlerini yeniden başlatmaları çağrısında bulundu.

Libya'daki bölünmüş yapı

Libya'da 40 yıllık Muammer Kaddafi iktidarına son veren 2011'deki halk devrimini takip eden geçiş dönemi sürecinde, ülkede meydana gelen siyasi bölünmüşlükler neticesinde; iki hükümet, iki parlamento ve iki ordunun aynı anda görev yaptığı bir ülke manzarası ortaya çıkmıştı. Doğu ve batı eksenli bir çatışmanın hüküm sürdüğü Libya'da, batıdaki Trablus kentinde Ulusal Kurtuluş Hükümeti ve Milli Genel Kongre (MGK) adı verilen parlamento, doğuda ise Beyda kentindeki Geçici Hükümet ile Tobruk'taki Temsilciler Meclisi isimli parlamento göreve başlamıştı. Ayrıca bu iki yönetime bağlı iki farklı ordu da kontrolleri altındaki bölgelerde etkinliğini sürdürüyor.

Ülkedeki çatışmaları sona erdirmek için BM öncülüğünde başlatılan barış görüşmeleri sonucu Trablus ve Tobruk merkezli iki hükümet, 17 Aralık 2015'te Fas'ın Suheyrat kentinde Libya Siyasi Anlaşması'nı imzalamıştı. Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) adı altında tek bir yönetimi hedefleyen bu anlaşmaya göre, "meşruiyet hakkının tek parlamentoya ait olması, askeri gücün tek ordu çatısı altında toplanması, bakanlar kuruluna gönderilmeden önce yasa tasarıları hakkında görüş beyan edecek bir Devlet Yüksek Konseyi oluşturulması ve söz konusu konseyin Trablus'taki MGK üyelerinden teşekkül etmesi" üzerinde mutabakat sağlanmıştı.

Anlaşma gereğince Faiz es-Sirac önderliğinde kurulan Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH), Tobruk Meclisi tarafından veto edilmiş ve güvenoyu alamamıştı. Dokuz kez yapılan güvenoyu görüşmelerinin ardından Sirac, 15 Nisan'da hükümetin başkent Trablus'ta çalışmalarına başladığını açıklamıştı.