Şüpheli Yangınların Hassas Burnu "Eksen"

FERDİ UZUN - Aydın İl Jandarma Komutanlığında görevli özel eğitimli yangın tespit köpeği "Eksen", orman, iş, ev ve araç yangınlarında şüpheli görünen olayları burnuyla koklayıp yangının kasten çıkarılıp çıkarılmadığını belirliyor.

Aydın İl Jandarma Komutanlığında görev yapan Uzman Jandarma Zafer Demirci'nin çalıştırdığı Eksen, diğer köpeklerden farklı olarak benzin, mazot, alkol ve tiner gibi maddeler koklatılarak eğitiliyor.

Köpek Eğitim Merkezinde günlük spor yaptırılan Eksen'in daha sonra boş bir arazide yanıcı maddeler damlatılıp yakılan ve söndürülen noktaları bulması sağlanıyor.

Noktaları tek tek belirleyen Eksen, yakılan yeri bulduğunda yere oturup başını sallıyor. Çevre illerde şüpheli görülen tüm yangınlara giden Eksen, alevler tamamen söndürüldükten sonra buradaki havayı koklayıp hem yangının çıkış sebebini hem de çıktığı noktayı tespit edebiliyor.

AA muhabirine açıklamalarda bulunan Demirci, Norveç'te eğitim gören yangın tespit köpeklerinin Türkiye'de de ülke şartlarına göre yeniden eğitimden geçirildiğini belirterek bu köpeklerin sadece Bursa, Antalya ve Aydın'daki İl Jandarma Komutanlıklarında görev yaptığını söyledi.

Yangınlarda görev yapan köpeklerin olay yeri inceleme sürecinde önemli görevler üstlendiğine işaret eden Demirci, "Kundaklama ve sabotaj olaylarında kullanılan bu köpekler şüpheli bütün yangın olaylarında hidrokarbon madde dediğimiz 5 maddeyi tespit edebiliyor. Benzin, gazyağı, tiner, mazot ve alkol gibi maddelere duyarlılığıyla yangında bu maddelerin kullanıp kullanılmadığını belirliyor." dedi.

"Yangının çıkış noktasını tespit ediyor"

Köpeğin yanıcı maddelerin hem çiğ hem yanmış hallerinin kokularını yüksek duyarlılıkta hissedebildiğini vurgulayan Demirci, bu hassasiyetlerin korunması için de eğitimlerin düzenli olarak devam ettiğini bildirdi.

Demirci, Eksen'in eğitimine ilişkin şu bilgileri verdi:

"Eğitimlerimizde köpeğin hassas olduğu duyuları 0,5 mikrolitrelik miktarlarla tanıtıyoruz. Yani damlanın 10'da biri kadar bir madde içeriyor. Koku yoğunluğu fazla olduğundan dolayı köpeklerin tiksinme ve koku almama olaylarını ortadan kaldırmak için bu miktarla başlıyoruz. Daha sonra bu miktarı yavaş yavaş artırıyoruz. Önce benzin, gazyağı, tiner, mazot ve alkol gibi maddeleri çiğ olarak tanıtıyoruz. Bu maddeleri tanıttıktan sonra bunların yanmış halinin tanıtımına geçiyoruz."

6 yaşındaki Eksen'in başarılı bir yangın tespit köpeği olduğunu aktaran Demirci, şöyle devam etti:

"Eksen, aldığı özel eğitim sayesinde çıplak gözle göremeyeceğimiz hidrokarbon moleküllerini tespit edebiliyor. Örneğin 2014'te Nazilli'deki bir iş yeri yangınının kundaklama olduğunu bu yolla çözmeyi başardı. Olayın elektrik kontağından mı kundaklamadan mı çıktığını belirleyebiliyor. Hava şartlarına göre hidrokarbon moleküller 5 güne kadar kaybolmuyor."

Eksen'in aralarında orman, ev ve iş yeri yangınlarının da bulunduğu toplam 15 şüpheli olayı incelediğine işaret eden Demirci, şüpheli yangın sayısının fazla olmaması ve bu köpek branşının henüz yeteri kadar bilinmemesi gibi nedenlerle sayının diğer dedektör köpeklere göre daha az olduğunu kaydetti.