Ayvalık'ın Tarihi Bacalarına Uluslararası Tanıtım

BALIKESİR'in Ayvalık ilçesinde yaklaşık 200 yıllık geçmişe sahip zeytinyağı ve sabun fabrikalarının bacaları, 'Ayvalık Bacaları: Bacalarla deja vu' etkinliğiyle Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi Türkiye Milli Komitesi (ICOMOS ) üyelerine tanıtıldı.

Ayvalık Belediyesi, Kırlangıç isimli tarihi zeytinyağı fabrikasını yaşam merkezine dönüştürmek ve ilçe silüetinin dikkat çeken endüstriyel mirasının tamamlayıcı unsuru olan fabrika bacalarını çeşitli etkinliklerle gündeme getirmek için çalışmalarına devam ediyor. 'Endüstriyel Peyzajı' olarak UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Ayvalık'ta, endüstri mirası yaklaşık 200 yıllık zeytinyağı fabrikalarının kent kimliğine anlam katan yüksek bacaları için, 'Ayvalık Bacaları: Bacalarla deja vu' etkinliği düzenlendi.

Ayvalık Belediyesi, ICOMOS ve kar amacı gütmeyen kuruluşlar arasındaki iletişimi ve işbirliğini destekleyen Endüstriyel ve Teknik Miras Derneklerinin Avrupa Federasyonu (EFAİTH) işbirliğiyle düzenlenen etkinlikte, zeytinyağı ve sabun fabrikalarının bacalarının tanıtımı yapıldı.

FABRİKALAR VE BACALARIN ÖYKÜLERİ ANLATILDI

Etkinlik kapsamında, UNESCO Dünya Mirası ve Alan Yönetimi Birim Sorumlusu Yalın Tüzmen, Ayvalık Belediyesi mimarlarından Şenay Karabulut, bacalarla ilgili bir sunum gerçekleştirdi. Ardından ilçe merkezindeki Kantarcı, Kaptan, Zarbalı, Süner ve Ertem ailelerine ait eski fabrikalar ziyaret edilerek, fabrika bacaları incelendi. Fabrika sahipleri Ticaret Odası eski Başkanı İbrahim Kantarcı, Yusuf Kaptan, Gülden Sarıbaş, Servet Ertem, Mustafa ve Fatma Kürşat, fabrikalarının kuruluş öykülerini, geçmişini ve bugününü anlattı.

MAYIS AYI TEMASI 'BACALAR'

UNESCO için kültürel miras konusunda danışma birimi olarak görev üstlenen ICOMOS Türkiye'nin yönetim kurulu üyelerinden Prof. Dr. Neriman Şahin Güçhan, EFAİTH tarafından Mayıs ayının 'Bacalar' temasına ayrıldığını, Ayvalık'ta düzenlenen bu etkinliğin dünya çapında duyurulduğunu ve ilgi gördüğünü belirtti. Bacaların endüstri mirasının kentlerdeki sembolü olduğunu ifade eden Prof. Dr. Neriman Şahin Güçhan, "Bu etkinlikle kentin sembolü olan bu mimari elemanların bugünkü kondisyonlarına ilişkin ön tespit yapmak istiyoruz. UNESCO Dünya Mirası'na girmek için özgünlük ve bütünsellik gerekiyor. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne giren Ayvalık bu açıdan başarılı bir kent konumunda" dedi.

AYVALIK İLK ÖRNEK OLACAK

Ayvalık için 'Endüstriyel Alan' değil, 'Endüstriyel Peyzaj' olarak UNESCO'ya başvurulduğu ifade eden Prof. Dr. Şahin, "Ayvalık'ı farklı kılan ve mimarisi ile öne çıkaran özelliğinin ne olduğu önemliydi çünkü dünya mirası olmaya adaysanız, sizi diğerlerinden farklı kılan bir özelliğiniz olması lazım. 10 kriterden en az birini sağlıyor olmanız, üstün evrensel değer olduğunuz iddiasında olmanız gerekiyor. Ayvalık'ı en özel kılan şey aslında; 19'uncu yüzyılda zeytine dayalı endüstri üretmiş, bunun ticari başkentliğini yapmış ve bu alanda ciddi bir kapasite oluşturmuş.  Bu endüstriyel mimarinin zeytin ağaçlarıyla birlikte olması bütünsellik oluşturuyor. Burada ikisinin bir arada olması Ayvalık'ı 'Endüstriyel Yeyzaj' yapan unsurlar. Ayvalık kalıcı listeye girerse, Endüstriyel Peyzaj olarak UNESCO Dünya Mirası olan ilk yer olacak" dedi.

'AYVALIK ZEYTİNE DAYALI ENDÜSTRİDE ÖNCÜ'

Ayvalık Belediye Başkanı CHP'li Rahmi Gençer ise ilçenin 19'uncu yüzyılda, zeytinyağı ve sabun üretimiyle, zeytine dayalı endüstriyle Anadolu'nun batısında öncü bir kent olduğunu belirtti. Başkan Gençer, "Ayvalık'ta, UNESCO süreci ile ilgili bacaların tespiti için güzel bir toplantı yapıldı. Ayvalık, 'Endüstriyel Miras' konusunda UNESCO Geçici Miras Listesi'ne girdi. Geçmişte Ayvalık, 20'nin üzerinde zeytinyağı fabrikası, 30'un üzerinde sabunhanesi olan bir kent. Bunların birçoğunun binası ve bacalarının da bir kısmı halen ayakta duruyor. Şimdi kaybettiğimiz ve elimize olan bacaların envanteri çıkartılıyor. Bu bacalar Ayvalık'ın silüetine de çok güzel bir peyzaj yaratıyor. UNESCO Dünya Mirası yolunda büyük bir adımı başarıyla geçtik. UNESCO sürecimiz devam ediyor. Bu toplantılarımız sık sık yapılacak. Ayvalık doğru yolda gidiyor. Ayvalık geçmiş mirasına sahip çıkıyor, korumacılık adına ülkenin birçok yerine örnek oluyor. Ulusal kültür varlığımız Ayvalık'ımızın Dünya Mirası Alanı olarak kabulü aşamasında gerekli çalışmalara devam edeceğiz" diye konuştu.

- Balıkesir