Serbest Bölgelerde Yatırım Kolaylığı Getiriliyor

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Serbest Bölgeler Kanunu'nda değişiklik getiren tasarı ile serbest bölge işleyiş sorunlarının giderilmesini, serbest bölgelerin yatırım yeri olma statüsünün kuvvetlendirilmesini, stratejik ve büyük ölçekli yatırımların serbest bölgelere çekilebilmesini ve serbest bölgelerin ülkemizin lojistik potansiyeline katkısının artırılmasını hedeflediklerini bildirdi.

Serbest Bölgeler Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunda görüşülüyor.

Komisyon, AK Parti Konya Milletvekili Ziya Altunyaldız başkanlığında toplandı. Serbest bölgelerin ülke ekonomisi için önem taşıdığını belirten Altunyaldız, bugün gelinen noktada ise serbest bölgelerin üretim ve yatırım yeri olması niteliğinin artırılması ve büyük ölçekli yatırımların bu bölgelere çekilmesine ilişkin bir tasarıyı gündeme aldıklarını ifade etti.

Bakan Zeybekci ise serbest bölgelerin, 1980 yılında, 24 Ocak kararlarıyla uygulanmaya başlandığını anımsatarak, ekonomide dışa açılma, liberalleşme, sermaye yatırımları için teşvik edici politikaların uygulandığı, daha güvenli ve istikrarlı iş ortamının tesisinin, daha az bürokrasinin hedeflendiği bir anlayışla serbest bölgelerin kurulduğunu kaydetti.

O tarihten bu yana serbest bölgelerle ilgili uygulamalar ve düzenlemelerin yapıldığını, küresel ticaretteki gelişmelere uygun olarak düzenlemelerin gerçekleştirildiğini anlatan Zeybekci, şöyle devam etti:

"2004 yılında ve 2008 yılında bazı değişiklikler yapıldı ama genelde bizim Türkiye olarak serbest bölgelerle ilgili belki erken bir ana politikamız oluştu. Bu politika da şöyle; 'Türkiye AB'ye girecek, AB'ye girecek olan Türkiye'nin veya AB'de serbest bölgeler yoktur, onun için serbest bölgelerden tedricen vazgeçelim. Böyle bir şeyden artık yavaş yavaş biz çıkalım' anlamında oluşmuş olan genel bir politika çerçevesinde hareket edildi. Halbuki bu süreçte dünyada serbest bölgelerle ilgili çok başka boyutlara geçildi. Dünyada ilk anlayış olan birinci nesil serbest bölgelerden bugün herhalde dördüncü, beşinci nesil serbest bölgelere doğru gelindi. Biz bu çekinceden dolayı serbest bölgeleri biraz arka plana attık."

Halbuki, dünyada serbest bölgelerle ilgili gelişmelerin yanı sıra Portekiz ve İrlanda gibi ülkelerin bu AB'ye girerken serbest bölgeleri 30-40-50 yıl geleceğe taşıyabilecek uygulamaları da dikte ettirerek, üyelik sürecini yürüttüklerini hatırlatan Zeybekci, bu anlamda Türkiye'de serbest bölgeleri biraz ihmal edildiğini vurguladı.

Zeybekci, bugün ele alınacak tasarıda ise serbest bölge ilan edilen yerlerde yapılacak kamulaştırmalarda acele kamulaştırma usulünün kullanılabilmesi başta olmak üzere, birtakım düzenlemelerin yer aldığını ifade etti.

Ekonomi Bakanı Zeybekci, tasarıya ilişkin şu bilgileri verdi:

"Kamulaştırma bedeli ve bu esnada ortaya çıkan masrafların, serbest bölgeyi kurup işletmeye talip olan işletici şirket tarafından karşılanmasını, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlarda bina ve tesislerden kiralama yoluyla yararlanılabilmesine yönelik mevcut uygulamanın kanuna eklenmesini, serbest bölge teşviklerinden yararlanmayan kullanıcılar ile işletici şirketin, 3218 sayılı Kanun kapsamında yararlanılmayan vergi ve vergi dışı teşviklerden yararlanmalarının sağlanmasını arz edeceğiz."

Tasarı ile serbest bölge içi satışlarda özel hesap ücreti tahsilatı esaslarını netleştirmeyi de amaçladıklarını belirten Zeybekci, bu uygulamanın, serbest bölgelerde yapılan denetimlerde ve incelemelerde tereddüde yol açtığını ve eleştirilere sebep olduğunu kaydetti.

Bakan Nihat Zeybekci, "Bölge içi özel hesap ücreti oranlarını, stratejik büyük ölçekli veya öncelikli yatırım olarak belirlenen yatırımlarda bölge sektör faaliyet alanı veya yatırım türü itibarıyla Bakanlar Kurulu kararıyla farklılaştırabilmesi yetkisini gündeme getireceğiz." diye konuştu.

Mevcut işleticilerde sözleşme süresinin uzatılması ve yeni işletici belirlenmesinin usul ve esasa bağlanmasını hedeflediklerini anlatan Zeybekci, şöyle devam etti:

"Yurt dışında serbest bölgeler kurulmasına ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi ve buralarda yatırım yapacak Türk şirketlerine verilecek devlet yardımlarının belirlenmesinde Bakanlar Kuruluna yetki verilmesini, lojistik ve benzeri hizmetlere Gelir ve Kurumlar Vergisi istisnası sağlanmasını, Bakanlar Kurulunun serbest bölgelerde tüm imalatçıların stopaj istisnası için sağlaması gereken yüzde 85 ihracat şartını, yüzde 50'ye kadar indirme yetkisini, stratejik, büyük ölçekli veya öncelikli yatırımlarda, bölge, sektör ve faaliyet alanı itibarıyla farklılaştırılmasının ve kademelendirilerek kullanılmasının sağlanmasını da komisyonumuzun takdirlerine arz edeceğiz.

Bu çerçevede söz konusu tasarı sayesinde serbest bölge işleyiş sorunlarının giderilmesini, serbest bölgelerin yatırım yeri olma statüsünün kuvvetlendirilmesini, stratejik ve büyük ölçekli yatırımların serbest bölgelere çekilebilmesini, serbest bölgelerin ülkemizin lojistik potansiyeline katkısının artırılmasını da hedefledik."

Zeybekci, ihracata yönelik devlet yardımları kapsamında, Destekleme Fiyat İstikrar Fonu'ndan (DFİF) yapılan fazla veya yersiz ödemelerin, ödemeye aracılık eden kurum ve kuruluşlar yerine bizzat destekten yararlanan kişilerden 6183 sayılı Amme Alacakları Transferi Usulü Hakkındaki Kanun hükümlerine göre tahsil edilmesinin önceliklendirilmesinin amaçlandığını bildirdi.

Bakan Zeybekci, tasarı ile Türkiye İhracatçılar Meclisi ve ihracatçı birliklerinin, Anayasa Mahkemesince hükmolunan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu statülerinin, kuruluş kanununda tanımlanmasını da sağlayacaklarını aktardı.

Zeybekci, kanun tasarısıyla serbest bölgelere, uluslarası yatırımların çekilmesine ilişkin düzenlemelerin de komisyonun takdirlerine sunulacağını sözlerine ekledi.