"Kentleşme, Hıdrellez Coşkusunu Azalttı"

Salih Baran - Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Halk Bilimi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Nebi Özdemir, Hıdrellez'in, ekonomik yetersizlik ve kentleşmeye bağlı olarak eskisi gibi kutlanamadığını kaydetti.

Özdemir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yenilenmeyi ifade eden Hıdrellez'de, yaşlıların yeni bir yıla erişmenin, yetişkinlerin geçimleri için gerekli hayvansal, bitkisel bolluk ve berekete kavuşmanın, gençler ve çocuklar da eğlenmenin tadını çıkardıklarını anlattı.

Bu nedenle Hıdrellez'in, tabiatın bolluk ve bereketiyle gelen mutluluk ve sevincin sembolü olduğunu vurgulayan Özdemir, Hıdrellez kutlamalarının ekonomik yetersizlik ve kentleşmeye bağlı olarak eskisi gibi kutlanamadığını söyledi.

Özdemir, "Ekonomik yetersizliklerin ve kentleşmenin veya kentleşememenin de etkisiyle ülkemiz gibi değişime açık toplumlarda geleneksel eğlenceler hızla bozulmaya veya yok olmaya başladı" dedi.

Hıdrellez'in, toplumsal yaşamının kökleşmesini, ortaklıkların paylaşılmasını, dostluğun pekiştirilmesini, bireysel yeteneklerin sergilenmesini, kültürel mirasın ifade edilmesini ve yeni nesillere aktarılmasını sağladığını aktardı.

Hıdrellez'in, toplu katılımla kutlandığını ifade eden Özdemir, "Kutlama gününde çalışan veya törene katılmayanlar eleştirilir. Hatta bu günde bağ bahçede çalışmanın, un veya hamurla uğraşmanın, ev süpürmenin, iş görmenin veya demir tutmanın uğursuzluk getireceğine inanılır" dedi.

Nebi Özdemir, Hıdrellez kutlamalarında toplumsal yaşamdaki konumlar ve farklılıkların bir yana bırakıldığını, empati ve hoşgörünün gelişmesiyle bütünleşmenin güçlendiğini dile getirerek, bir topluma ait olma mutluluğunun paylaşıldığı Hıdrellez ve benzeri kutlama törenlerinin, bireyin, psiko-sosyal ve kültürel bakımdan gelişmesinde etkisinin büyük olduğunu söyledi.

Hıdrellezin vazgeçilmezlerinden birisinin de toplu yemekler olduğunu anlatan Özdemir, "Hıdrellez yemekleri yiyenler, toplumsal kimliklerini onaylamış ve ilan etmiş olur. Hıdrellez kutlamalarında yaşlı kadınlar tarafından grubun hemen hemen bütün üyelerinin getirdiği erzaklardan çeşitli yemekler hazırlanır. Bu tür toplu yemeklerde özellikle grubun fakirleri çağrılarak, toplumsal dayanışma ve yardımlaşmanın sağlanmasına özen gösterilir" diye konuştu.

-Hıdrellez ritüelleri-

Prof. Dr. Nebi Özdemir, Hıdrellez'in kendine özgü pek çok inancı da içinde barındırdığını belirterek, bunları şöyle sıraladı:

"Hıdrellez kutlamalarında meyve vermeyen ağacı baltayla korkutmak, eve cadı girmemesi için kapılara ısırgan otu asmak, eve yılan, çıyan girmesini önlemek amacıyla evin çevresine kül dökmek, sıkıntı ve üzüntüleri tuz ve kömür gibi yerden bitmeyecek maddelerle yere gömmek, toprağa cefa ve sefa adı verilen mısır veya fasulye taneleri dikip, bunların gelişmelerine göre gelecekle ilgili yorumlar yapmak, sağlıklı bir yaşama sahip olmak için ateş üzerinden atlamak, yeşillikler üzerinde yuvarlanmak, evin bereketini artırmak için 40 dalgadan alınan suyu evin dört köşesine dökmek gibi pratikler tamamen insanların özlemlerinin ve dileklerinin farklı ifade biçimleridir."

Yayıncı: Sibel Ertürk Kurtoğlu - EDİRNE