Moody's "8. Yıllık Türkiye'nin Kredi Riski" Konferansı

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's Türkiye Başanalisti Alpona Banerji, Türkiye'nin büyük dış dengesizliklerle karşı karşıya kalmaya devam etmesi ve dış finansman ile ödemeler dengesi baskılarına maruz kalmayı sürdürmesi durumunda, kredi notunun yukarı çıkma ihtimalinin az olduğunu belirterek, "Ancak, eğer Türkiye'deki iç ve jeopolitik gerilimler azalır, yatırımcının ekonomiye güveni artar ve ülkenin dış finansmanı üzerindeki baskılar azalırsa notun görünümü tekrar durağana çıkarılabilir" dedi.

Moody's'in "8. Yıllık Türkiye'nin Kredi Riski Konferansı"nda konuşan Banerji, ülkenin bu yıl için borçlanma ihtiyacının Gayrisafi Yurtiçi Hasıla'nın (GSYH) yüzde 25'i civarında bulunduğunu anımsatarak, söz konusu rakamın orta vadede de bu düzeyde olmasını öngördüklerini söyledi.

Gelecek 1-2 yıl boyunca Türkiye'de aşağı yukarı yüzde 2,9'luk bir büyüme öngördüklerini dile getiren Banerji, orta vadedeki beklentilerinin ise yüzde 3,5 düzeyinde olduğunu aktardı.

Banerji, söz konusu büyüme tahminlerinin Türkiye'nin geçmişteki tecrübesinden çok farklı olduğuna işaret ederek, "Çünkü geçmişte yüzde 5 ve civarında bir büyüme söz konusuydu. Dolayısıyla büyümenin düştüğü bir ortamda ekonomi politikalarının ne şekilde değişeceği ve düşük büyümeye nasıl bir adaptasyon sağlanacağı noktası önemli bir faktör olmaya başlıyor" şeklinde konuştu.

Türkiye'nin Baa3 kredi notunun nisan ayında teyit edildiğini anımsatan Banerji, yapılan değerlendirmede hükümetin bilanço durumunun iyi olması ve düşük borç düzeyi gibi temel kredi avantajlarının vurgulandığını kaydetti.

Banerji, Türkiye'nin ekonomik gücünün ve oluşturulan belli bir refah düzeyinin olduğuna dikkati çekerek, şunları söyledi:

"Kamu maliyesinde ve mali politikalarda ciddi bir ters dönüş, artan jeopolitik risklerin söz konusu olması ve bunun sonucunda bir takım faiz baskılarının görülmesi, yabancı sermaye akışının durması ve yatırım ortamını zayıflatacak kurumsal anlamda olumsuzluklar, Türkiye'nin kredi notuna olumsuz etki yaratabilir. Türkiye, büyük dış dengesizliklerle karşı karşıya kalmaya devam eder ve dış finansman ile ödemeler dengesi baskılarına maruz kalmayı sürdürürse, kredi notunun yukarı çıkma ihtimali daha az. Ancak, eğer Türkiye'deki iç ve jeopolitik gerilimler azalır, yatırımcının ekonomiye güveni artar ve ülkenin dış finansmanı üzerindeki baskılar azalırsa notun görünümü tekrar durağana çıkarılabilir.

Dolayısıyla ana mesaj olarak şunu söyleyebilirim ki; Türkiye'nin kredi profilini en çok etkileyen faktör, ortaya çıkabilecek olaylarla ilgili risklere hassasiyettir. Bunun yanında yatırımcı güveninde ani değişikler ortaya çıkarabilecek çeşitli faktörler de olabilir. Örneğin, iç siyasi ortam ve bunun ekonominin siyasi gidişine etkisi, jeopolitik riskler ve bunun ekonomi, iç politika ve ticaret üzerindeki etkisi, ayrıca küresel sermaye ortamındaki değişiklikler gibi faktörler yatırımcı güvenini etkileyebilir."

Banerji, Türkiye'nin hala çok güçlü ve önemli yanları bulunduğunu da vurgulayarak, kamunun mali durumu ve düşük borç oranı nedeniyle şokları absorbe edebilme yeteneğinin yanında, geniş ve çeşitlendirilmiş bir ekonomiye sahip olunmasının olumlu faktörler arasında yer aldığını dile getirdi.

"Büyüme var ama büyümede bir yavaşlama da var"

Konuşmasının ardından katılımcıların sorularını yanıtlayan Banerji, Türkiye'nin geçmişte birçok şoka karşı tecrübeli olduğu, kredi derecelendirmesinde neden sadece hassasiyete odaklanıldığına yönelik, şunları ifade etti:

"Türkiye her zaman şoklarla karşı karşıya kalmıştır, haklısınız. O nedenle bizim metodolijimizde bu hassasiyet yüksek olarak değerlendiriliyor. Çünkü biz cari açığa ve bunun finansmanına bu açıdan bakıyoruz. Bugünkü şartlarda cari açığın finansmanını etkileyecek noktalara baktığımızda, bu yılın başında başlayan jeopolitik riskler ve geçen yılın sonuyla bu yılın başında olan iç siyasi riskler görülüyor. Ayrıca, dünyada parasal genişlemenin azaltılmasıyla ilgili olarak eylülden bu yana hızlanan bir süreç var. Bütün bunların ekonomi üzerinde etkisi oldu, ekonomi yavaşladı. Büyüme var ama büyümede bir yavaşlama da var ve bu Türkiye'nin alışık olmadığı bir durum. Gelecekte de böyle devam ederse o zaman ekonomi üzerindeki baskılar artacaktır. Bu şoklar tek tek olursa bununla başa çıkmak daha kolay olabilir ama aynı anda hepsi birden olursa, o zaman bu şokları absorbe etme yeteneği de zora düşer."

Banerji, Moody's'in kayıt dışı ekonomiyi kredi notu değerlendirmesinde göz önüne alıp almadığı sorusuna, bunun çok zor olduğunu ve bunun için kamu maliyesine baktıklarını söyledi.

Kamu maliyesinin güçlendirilebileceği yerlerden birinin de kayıt dışının sürece dahil edilmesi olduğunu anlatan Banerji, "Kayıt dışının GSYH'ın yüzde 25'i düzeyinde olduğu yönünde bir tahmin var. Bu rakamın, zaman içerisinde azaldığı tahmin ediliyor ama resmen bunu GSYH'nın bir parçası olarak hesaplayamıyoruz ve dahil etmiyoruz" değerlendirmelerini yaptı.

Banerji, " Ali Babacan, bir sonraki Bakanlar Kurulu'nda görev almazsa Türkiye'nin kredibilitesi ve yatırımcının güveni açısından ne gibi değişiklik bekliyorsunuz?" sorusuna ise "Şoklardan birini, ekonomik politikaların yönü açısından belirsizlik olarak tarif etmiştik. Biz bunun önemli bir faktör olduğunu düşünüyoruz ama bu bir kişiyle mi ilgilidir bunu bilemem ve ne gibi bir politika yapısı gelecekte uygulanacak onu görerek hareket etmek lazım" şeklinde yanıt verdi.

Banerji, bu yıl sonu için enflasyon beklentilerinin yüzde 10, gelecek yıl içinse yüzde 8,5 olarak belirlediklerini söyledi.

- İstanbul