Tarihi Boşanma! Ve İngiltere "AB'den Çıkma" Kararı Aldı

Birleşik Krallık'ta dün yapılan referandumda seçmenler, yüzde 52'lik oy oranıyla ülkenin Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılmasına karar verdi. İngiliz basını, ayrılık kararıyla ilgili "Britanya tarihi boşanma yönünde oy kullandı" şeklinde yorumda bulundu.

33 MİLYON SEÇMEN SANDIK BAŞINA GİTTİ

Birleşik Krallık'ın AB'den çıkıp çıkmamasını belirleyecek referandumda, şu ana kadar yapılan sayımlara göre yaklaşık 33 milyon seçmen toplam 382 seçim bölgesinde sandık başına gitti.

"AB'DEN ÇIKALIM" DİYENLER YÜZDE 52

AB'den çıkma yönünde oy kullanan 17 milyon 400 bin seçmen yüzde 52'lik oy oranını yakaladı. Tercihini birlikte kalmaktan yana kullanan 16 milyon 100 bin seçmenin oy oranı ise yüzde 48'de kaldı.

Açıklanan ilk sonuçlarda ise AB'de kalma yönünde oy kullanan seçmenlerin oranının az farkla önde olduğu belirtilmişti. Sonuçların bir anda değişmesi şaşkınlık yarattı.

İNGİLTERE VE GALLER "AYRILALIM", İSKOÇYA VE KUZEY İRLANDA "KALALIM" DEDİ

Tarihi referandumda İngiltere ve Galler'de birlikten ayrılmayı isteyen, İskoçya ve Kuzey İrlanda'da ise AB'de kalmak isteyen seçmenlerin tercihi öne çıktı.

AB'DEN AYRILAN İLK ÜLKE OLACAK

Birleşik Krallık, AB tarihinde birlikten ilk ayrılan ülke olacak.

STERLİN DİBİ GÖRDÜ

İngiltere'nin AB'den çıkması yönündeki oyların önde gitmesi nedeniyle İngiliz sterlini değer kaybetmeye devam etti ve 1985 yılından bu yana dolar karşısında en düşük seviyesine indi. İlk sandıkların açılmasının ardından birlikten ayrılma oyları öne geçince sterlin-dolar paritesi 1.43'e gerilemişti.

Birleşik Krallık genelinde belirlenen 382 bölgede başlayan sayım işleminin ardından referandumun resmi sonucu Manchester kentindeki belediye binasında açıklanacak.

(AB'den ayrılma taraftarları, açıklanan sonuçları böyle kutladı.)

CAMERON İSTİFA KARARI ALDI

İngiltere Başbakanı David Cameron, referandumda AB'den ayrılma kararının çıkmasının ardından ekimdeki parti kongresinde görevi bırakacağını açıkladı.

Başbakanlık ofisi önünde referandum sonuçlarına ilişkin açıklama yapan Cameron, "İngiliz halkı AB'den çıkma kararı verdi ve bu karara saygı gösterilmeli." dedi.

Referandumda ülkesinin AB'de kalması için kampanya yürüttüğünü hatırlatan Cameron, "Ama İngiliz halkı başka bir yol izlemek için çok açık bir karar aldı. Ülkeyi bu yola sokacak yeni bir liderliğe ihtiyaç var." ifadelerini kullandı.

İNGİLİZ HALKI "AYRILALIM" DEDİ, PEKİ BUNDAN SONRA SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?

Referandum kararının AB Konseyi'ne bildirilmesinin ardından Birleşik Krallık'ın 28 üyeli birlikten çıkması için 2 yıllık müzakere süreci başlayacak. Bu süre içerisinde de İngiltere AB kurallarına tabi olmaya devam edecek.

Referandum sonucunun yasal olarak İngiliz hükümeti açısından bağlayıcılığı bulunmuyor ancak İngiltere Başbakanı David Cameron'ın halkın kararını görmezden gelmemesi ve AB'den çıkış prosedürünü hızla başlatması bekleniyor.

Cameron'ın kararı Lizbon Antlaşması'nın 50'nci maddesine bağlı olarak AB Konseyi'ne bildirmesi gerekiyor. Süreç bu bildirim yapıldığında başlayacak ve taraflar ayrılığı müzakere edip bir anlaşma sağlayacak. Bu anlaşma sağlandığı andan itibaren ya da bildirimden sonra en geç iki yıl içinde AB anlaşmaları İngiltere için uygulanır olmaktan çıkacak. Bu süreyi uzatma imkanı, AB ve İngiltere'nin oybirliğiyle mümkün olabilecek.

İNGİLİZ VATANDAŞLARININ VİZE ALMASI GEREKECEK Mİ?

İngiliz vatandaşlarının AB ülkelerine seyahat etmek için vize almaları gerekip gerekmeyeceği ise AB ile varılacak anlaşmaya bağlı olacak. Ülke, birlikten çıkmasına karşın ortak pazarda kalmayı sürdürürse vatandaşları da AB ülkelerinde çalışmaya devam edebilecek. Ancak İngiliz hükümeti AB vatandaşlarına çalışma izni kısıtlaması getirirse kendi vatandaşlarının da AB ülkelerinde çalışmak için vize almaları gerekecek.

Muhafazakar Parti hükümeti döneminde 43 yıl önce Avrupa Ekonomik Topluluğu'na (AET) üye olan Birleşik Krallık, yine bir Muhafazakar Parti hükümeti döneminde birlikten ayrılmış olacak.

AVRUPA'DA DOMİNO ETKİSİ YAPABİLİR

Birleşik Krallık'ın AB'den çıkış kararının, Avrupa ülkeleri arasında domino etkisi yapma ihtimali de bulunuyor. Kararın özellikle aşığı sağın popüler olduğu Fransa'da, benzer bir AB referandumunu tetikleyebileceği bildiriliyor. Brexit'in ayrıca bazı AB ülkelerinde ekonomi alanında olumsuz etkilerinin olması öngörülüyor.

Birleşik Krallık'ın AB ile ilişkilerini bundan sonra İzlanda ve Norveç modeli gibi düzenleyebileceği belirtiliyor. Ülke bu modeli benimserse, ortak pazara erişim sağlayacak ancak AB kararlarına ortak olamayacak. İngiltere için bir diğer seçenek de Türkiye gibi AB ile gümrük birliği benzeri bir anlaşma imzalamak olacak.

Bu arada, sonucun AB'den ayrılmak istemeyen İskoçya'da yeni bir bağımsızlık referandumu yapılmasını ve Kuzey İrlanda'da özellikle ayrılıkçı akımların hareketlenmesini tetikleyebileceği belirtiliyor.

LİZBON ANLAŞMASI'NIN AB'DEN ÇIKMAYI DÜZENLEYEN 50. MADDESİ

AB'ye üye ülkelerin birlikten çıkışını düzenleyen Lizbon Antlaşması'nın 50. maddesi şöyle:

"1. Her üye devlet, kendi anayasal kurallarına uygun olarak Birlik'ten ayrılmaya karar verebilir.

2. Ayrılma kararı alan üye devlet, niyetini Avrupa Birliği Zirvesi'ne bildirir. Birlik, söz konusu devletle, Avrupa Birliği Zirvesi tarafından belirlenen yönlendirici ilkeler ışığında, bu devletin Birlik ile gelecekteki ilişkisinin çerçevesini dikkate alarak, çekilmeye ilişkin kuralları belirleyen bir anlaşmayı müzakere eder ve akdeder. Bu anlaşma, Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkında Antlaşma'nın 218. maddesinin 3. paragrafına uygun olarak müzakere edilir. Anlaşma, Birlik adına, Avrupa Parlamentosu'nun muvafakatini aldıktan sonra, nitelikli çoğunlukla hareket eden Konsey tarafından akdedilir.

3. Antlaşmaların ilgili üye devlete uygulanması, çekilme anlaşmasının yürürlüğe girdiği tarihte, bunun gerçekleşmemesi halinde, Avrupa Birliği Zirvesi oybirliğiyle ve ilgili üye devletle mutabık kalarak süreyi uzatmadığı takdirde, 2. paragrafta belirtilen bildirimden iki yıl sonra sona erer.

4. 2 ve 3. paragrafların amaçları doğrultusunda, çekilen üye devletin Avrupa Birliği Zirvesi'ndeki veya Konsey'deki temsilcisi, Avrupa Birliği Zirvesi veya Konsey'de kendisini ilgilendiren görüşmelere ve kararlara katılamaz. Nitelikli çoğunluk, Avrupa Birliği'nin İşleyişi Hakkında Antlaşma'nın 238. maddesinin 3. paragrafının (b) bendine göre belirlenir.

5. Birlik'ten çekilen bir devlet Birliğe yeniden katılmak isterse, talebi 49. maddede belirtilen usule tabi olur."

LİDERLERDEN İLK TEPKİLER

İngiltere'de yapılan referandumda "AB'den ayrılma" yönünde karar çıkmasının ardından Avrupalı liderler konuyla ilgili görüşlerini paylaştı.

AB BAŞKANI: İLİŞKİLER ŞİMDİ DAHA NET

Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz, "40 yıldır belirsiz olan İngiltere-Avrupa ilişkileri şimdi daha net" yorumunda bulundu. Schulz, bundan sonra hızlı ve sorunsuz bir müzakere sürecine ihtiyaç duyulduğunu da sözlerine ekledi.

İTALYA BAŞBAKANI: AVRUPA'YI DEĞİŞTİRMELİYİZ

İtalya Başbakanı Matteo Renzi, İngiltere'nin referandumda AB'den ayrılma kararı almasının ardından Avrupa'yı daha adil ve daha insani kılmaları gerektiğini belirtti.

Başbakan Renzi, Twitter mesajında, "Avrupa'yı daha adil, daha insani olması için değiştirmeliyiz. Avrupa bizim evimiz, bizim geleceğimiz." ifadesini kullandı.

ACİL TOPLANTI

Renzi, İngiltere'nin ayrılık kararı sonrası Dışişleri Bakanı Paolo Gentiloni, Ekonomi Bakanı Pier Carlo Padoan, Kalkınma Bakanı Carlo Calenda ve İtalya Merkez Bankası Başkanı Ignazio Visco'yu durum değerlendirmesi yapmak üzere acil toplantıya çağırdı.

Renzi'nin, kurmaylarıyla toplantısı öncesinde de Alman mevkidaşı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdiği belirtildi.

İtalya Dışişleri Bakanı Paolo Gentiloni de yaptığı açıklamada, "İtalya, herkesin bildiği üzere çok farklı bir sonucu tercih ediyordu ancak çıkan karara saygı duyuyor. AB için çok zor bir durumla karşı karşıyayız. Britanyalı seçmenlerin kararı, Avrupa için bir alarm zili gibi çalmalı" dedi.

HOLLANDA BAŞBAKANI: HAYAL KIRIKLIĞI

Hollanda Başbakanı Mark Rutte, İngiltere'de dün yapılan referandumda Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma yanlılarının zaferini "hayal kırıklığı" olarak değerlendirdi.

AB Dönem Başkanlığını bu ay sonunda Slovakya'ya devretmeye hazırlanan Hollanda'nın Başbakanı Rutte, konuyla ilgili değerlendirmede bulunmak üzere Brüksel'e gitmeden önce yaptığı açıklamada, referandumda ortaya çıkan duruma ilişkin sakin bir şekilde istikrarlı bir çözümün bulunması gerektiği üzerinde durdu.

İngiltere'nin ticari anlamda çok iyi ortakları olduğuna işaret eden Rutte, "Referandum sonucunu hayal kırıklığı olarak görüyorum." dedi.

Rutte, aşırı sağcı lider Geert Wilders'in dile getirdiği benzer bir referandumun Hollanda'da yapılması önerisine ise sıcak bakmadı.

Ülkesinde bu yönde büyük bir talep bulunmadığı görüşünde olduğunu belirten Rutte, Hollandalıların diğer ülkelerle iş birliğini savunduklarını ifade etti.

İSPANYA

İspanya Başbakanı Mariano Rajoy, AB'nin ekonomik büyüme, İngiltere'nin ayrılmasının ardından entegrasyon noktasına odaklanması gerektiğini vurguladı. Rajoy, açıklamasında İspanya'nın AB'ye bağlılığının süreceğini sözlerine ekledi.

BELÇİKA

Belçika Başbakanı Charles Michel, "AB üyeleri önceliklerini belirlemek ve yeni bir Avrupa geleceği sergilemek üzere bir araya gelmeli" açıklamasını yaptı.

UKRAYNA

Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko durumun üzücü olduğunu kaydederek, "Ancak, biz kendi işimize bakmalıyız." dedi. Poroşenko, referandum sonuçlarına bakılmaksızın, Birleşik Krallık'ın Avrupa değerlerini koruyacağını ifade etti.

ESTONYA: AB, BİRLEŞİK KRALLIK OLMADAN AYNI OLMAYACAK

Estonya Başbakanı Tavi Roivos ise, referandum sonuçlarının üzücü olduğunu aktararak, 27 üye ile güçlü bir şekilde birlik içinde kalmaya devam edeceklerini belirterek, "AB, Birleşik Krallık olmadan aynı olmayacak" dedi.

AVUSTURYA

Avusturya Dışişleri Bakanı Srebastian Kurz, "Karar, diğer ülkelerde domino etkisine neden olmaz" dedi.

ALMANYA: AVRUPA İÇİN KÖTÜ BİR GÜN

Almanya Başbakan Yardımcısı Sigmar Gabriel sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Avrupa için kötü bir gün" ifadesini kullanırken Almanya Dışişleri Bakanı Franks-Walter Steinmeier, "İngiltere'den gelen haberler gerçekten üzücü. Avrupa ve İngiltere için üzücü bir gün" dedi.

ABD'NİN FRANSIZ BÜYÜKELÇİSİ: YA YENİLİRSİN, YA DA ÖLÜRSÜN

ABD'nin Fransız Büyükelçisi Gerard Araud, "Şimdi diğer üye ülkelerin, AB'yi çözülmeden kurtarması gerekiyor. ya yenilenirsin ya da ölürsün" ifadelerini kullandı.

ALMANYA'DA "TAMAMEN DAĞILMA" KORKUSU

İngiltere'de halkın yüzde 51,9'unun Avrupa Birliği'ne hayır demesi en büyük yankıyı bu ülkeyle ekonomik ilişkileri çok sıkı olan Almanya'da buldu. Almanya'nın önde gelen bankalarından Heleba'nın şef ekonomistlerinden Gertrud Traud, "En büyük korku, İngiltere'nin bu ayrılışının bütün Avrupa Birliği'nin tamamen dağılmasına bir adım olmasıdır" dedi.

Alman Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Eric Schweitzer, Alman Haber Ajansı DPA'ya yaptığı açıklamada, "En önemli ticari ortaklarından biri olan İngiltere ile ticaretinde Alman firmaları önemli değişimlere gitmek zorunda kalacak" diye konuştu.

"ALMANLAR ADAYA ARTIK YATIRIM YAPMAZLAR"

Federal Almanya Endüstri Birliği Genel Müdürü Markus Kerber, önümüzdeki aylarda Almanya ile İngiltere arasındaki ticari rakamlarda büyük düşük olacağını belirterek, "Yeni dönemde Almanlar Ada'ya artık doğrudan yatırım yapmazlar" dedi. İngiltere'de yaklaşık 400 bin Alman vatandaşının Alman firmalarıyla iş yapan şirketlerde çalıştıkları belirtildi. Referandumdan hayır çıkması bu çalışanlarda iş endişesine yol açtı. Alman gazeteleri, "hayır" kararını, İngiltere, Avrupa ve Almanya ekonomisi için "felaket" olarak değerlendiren Alman ekonomistlerin görüşlerine yer veriyor.