75 Yıl Sonra Anavatanda

Ruslan Rehimov - Azerbaycan'ı ve Bakü'yü 1918 yılında Ermeni ve Bolşevik çetelerinden kurtaran Kafkas İslam Ordusu askerlerinden Hüseyin Efendi'nin Azerbaycan doğumlu oğlu İhsan Özköseli, 75 yıl sonra geldiği anavatanında yakınıyla buluştu.

Emekli banka müdürü Özköseli (81), Stalin döneminde terk etmek zorunda kaldığı anavatanına, 75 yıl sonra geri döndü. Yıllar sonra doğduğu toprakları ziyaret eden Özköseli, babasının uğruna savaştığı Bakü şehrini, buradaki Türk Şehitliğini ve doğduğu bölgeyi, Ağdaş'ın Hosrov köyünü ziyaret etti. Özköseli, doğduğu topraklarda, kendi döneminden günümüze kadar sağ kalmış olanları araştırdı ve sadece annesinin akrabası Hatice Nine'nin hayatta olduğunu öğrendi. Özköseli ile kendisinden 6 yaş büyük olan Hatice Nine'nin Hosrov köyündeki buluşmasında duygusal anlar yaşandı.

Özköseli, çocukluk anılarını, Azerbaycan'da bulduğu yakınları ile yaşadığı duygusal anları AA muhabirine anlattı.

Babası Hüseyin Efendi'nin Birinci Dünya Savaşı'nda çeşitli cephelerde savaştığını söyleyen Özköseli, onun daha sonra Kafkas İslam Ordusu ile Azerbaycan'a geldiğini ve Bakü savaşlarında çenesine şarapnel isabet ederek yaralandığını belirtti. Hüseyin Efendi'nin 1,5 yıl Bakü hastanelerinde tedavi gördüğünü, Kafkas İslam Ordusu Azerbaycan'ı terk ettikten sonra onlarla gitmediğini söyleyen Özköseli, babasının Ağdaş bölgesine gittiğini ve orada tanıştığı annesi ile evlenerek yaşamını sürdürdüğünü kaydetti. 1932 yılında doğduğunu ifade eden Özköseli, 6 yaşına kadar Azerbaycan'da yaşadığını, fakat Stalin döneminin şiddetinden son derece etkilenen babasının Türkiye'ye dönmeye karar verdiğini anlattı. 1938 yılında meşakkatli bir yolculuk yaptıklarını ve nihayetinde Türkiye'ye, Kars'a ulaştıklarını söyleyen Özköseli, şöyle devam etti:

" Gürcistan'a, oradan da Ermenistan'a geçerek Türkiye'ye geçmek istedik. Ermenistan'ın Leninakan şehrinde Ermeni görevliler, gümrükte bütün eşyalarımızı elimizden aldı. Kars'a sadece iki kat yatakla geçtik. Trenle Kars'a geldik. Çaresizlik içerisinde trenden indik. İstasyon müdürü bizi misafir etti ve günlerce istasyon görevlilerinin misafiri olarak hayatımızı sürdürmeye çalıştık. Daha sonra onlar, atıl bir mahallede gecekondu kiraladı ve içine bazı eşyalar aldı. Biz oraya yerleştik. İstasyon görevlileri, istasyonda atıl durumda olan bir büfeyi para toplayarak babamın işletmesi için açtı. Kaderin bir cilvesi olarak bu dönemde babamı kaybettim. Ne anne ne baba tarafımdan tutunacak bir tarafımız kalmadı. Küçük yaşlarımdan itibaren çok meşakkatli bir hayat sürdüm ve bu günlere geldim."

75 yıl sonra gerçekleşen buluşma

İhsan Özköseli, 75 yıl sonra geldiği anavatanında bulduğu akrabası Hatice Nine ile yaşadığı duygusal buluşmayı şöyle anlattı:

"75 yıl sonra anavatana, Azerbaycan'a gelme fırsatı buldum. En son bulunduğum yer olan Hosrov köyüne gittim. Oradaki manzara çok hazin ve görülmeye değerdi. Gözyaşlarımız şakaklarımızdan sel suyu gibi aktı. O kısacık sürede yaşadıklarımdan doyamadım. Gönlümü Azerbaycan'da bırakarak gözyaşları ile ayrılmak zorunda kaldım. Orada çocukluğumdan tanıdığım sadece tek bir insan buldum. Hepsinin dünyası değişmiş. Annemin amcasının oğlunun kızı, benden altı yaş büyük bir hanımefendi ile karşılaştım. Onunla karşılaşınca gözyaşlarım sel oldu. Orada bulunanlar da gözyaşlarını tutamadı. 86 yaşında, bir deri bir kemik olmuş o hanım, oturduğu yerden bana 'gitme' diyordu. 'Gitmek zorundayım fakat yine döneceğim' dedim. 'Geleceğine inanıyorum, fakat eşini de getir' dedi. Kemal ağabeyimi sordu. Onlar akrandı. 'Kemal'i niye getirmedin' dedi. 'Kaybettik' deyince çok üzüldü. O ıstırap, bütün özelliği ve acısıyla tekrar yaşandı. Sarmaş dolaş olduğum o hanımla ne yazık ki ayrılmak zorunda kaldım." - Bakü