Aym, Araç Sahibini Yakan Sürücü Kusurunu Cezaların Şahsiliği İlkesine Aykırı Buldu

Anayasa Mahkemesi, araç sahibi olmayan sürücülerin kusurlarının aynı zamanda araçlara yüklenmesini, cezaların şahsiliği ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti.

Anayasa Mahkemesi'nin, "Sürücü aynı zamanda araç sahibi değilse, ayrıca tescil plakasına da aynı miktar için ceza tutanağı düzenlenir" maddesini Anayasaya aykırı bulmasına ilişkin kararının gerekçesi Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. Söke 1. Sulh Ceza Mahkemesi'nin 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 36. maddesinin, 21 Mayıs 1997 günlü, 4262 sayılı Karayolları Trafik Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un 4. maddesi ile yeniden düzenlenen üçüncü fıkrasının "Sürücü aynı zamanda araç sahibi değilse, ayrıca tescil plakasına da aynı miktar için ceza tutanağı düzenlenir" biçimindeki 4. cümlesinin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurmuştu. Düzenlemeyi iptal eden Anayasa Mahkemesi gerekçeli kararında, kural ile sürücü belgesi olmadan trafiğe çıkan sürücünün aynı zamanda araç sahibi değilse, ayrıca tescil plakasına da aynı miktar için ceza tutanağı düzenleneceğinin öngörüldüğü anımsatıldı. Anayasa'nın 2. maddesinde yer alan "hukuk devleti" ilkesine atıfta bulunulan gerekçeli kararda, "Hukuk devletinde ceza hukukuna ilişkin düzenlemelerde olduğu gibi idari yaptırımlar açısından da Anayasa'ya ve ceza hukukunun temel ilkelerine bağlı kalmak koşuluyla hangi eylemlerin kabahat sayılacağı, bunlara uygulanacak yaptırımın türü ve ölçüsü, yaptırımın ağırlaştırıcı ve hafifleştirici nedenlerinin belirlenmesi gibi konularda kanun koyucu takdir yetkisine sahiptir" denildi. Ceza sorumluluğunun şahsiliğinin ceza hukukunun temel kurallarından olduğunun belirtildiği gerekçeli kararda, bir kimsenin işlemediği bir fiilden dolayı cezalandırılmaması gerektiği kaydedildi.

-İLLİYET BAĞI BELİRTİLMEMİŞ-

Bir kimsenin başkasının fiilinden sorumlu tutulmaması gerektiğine dikkat çekilen gerekçeli kararda, "Bir kimsenin başkasının fiilinden sorumlu tutulmaması gerektiğine dikkat çekilen gerekçeli kararda, "İtiraz konusu kuralda, sürücü belgesi olmadan araç kullanan kimsenin aynı zamanda araç sahibi olmadığı durumlarda, tescil plakasına da aynı miktar için ceza tutanağı düzenleneceği belirtilmekte, araç sahibinin kusurunun bulunup bulunmadığı, aracı sürücü belgesi olmayan kişiye bilerek verip vermediği değerlendirilmeden idare tarafından yaptırım uygulanmaktadır" denildi. Düzenlemenin işlemediği bir fiilden dolayı araç sahibine yaptırım uygulanmasına neden olduğunun anımsatıldığı gerekçeli kararda, sürücü belgesiz araç kullanılması ve sürücünün araç sahibi olmaması halinde tescil plakası sahiplerine sadece ruhsat sahibi olmaları nedeniyle yaptırım uygulanmasının cezaların şahsiliği ilkesine aykırı olduğu kaydedildi. Anayasa ve ceza hukukunun temel kuralları uyarınca, kişilere ceza verilebilmesi için hukuka aykırı eylemin kanunda belirtilmiş olması ve bu eylemin o kişi tarafından gerçekleştirilmiş olduğunun kanıtlanması gerektiğinin kaydedildiği gerekçeli kararda, "İtiraz konusu kuralda araç sahibinin hangi eyleminin suç sayıldığı açık bir şekilde gösterilmediği gibi araç sahibi olma ile suç arasındaki illiyet bağının ne suretle oluştuğu da belirtilmemiştir" denildi. - Ankara