Hususi ve Resmi Otomobillerin Egzos Gazı Emisyon Ölçümleri 3 Yaş Sonunda ve Devamında Her İki...

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, trafikte seyreden motorlu kara taşıtlardan kaynaklanan egzoz gazlarının neden olduğu hava kirliliğinin etkilerinden canlıları ve çevreyi korumak, egzoz gazı kirleticilerinin azaltılmasını sağlamak, ölçümler yaparak kontrol etmek ve motorlu araçlarda kullanılacak benzin ve motorin türlerinin teknik özellikleri ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirledi. Buna göre hususi ve resmi otomobiller ilk üç yaş sonunda ve devamında her iki yılda bir, diğer motorlu taşıtlar ilk bir yaş sonunda ve devamında yılda bir egzoz gazı emisyon ölçümüne tabi tutulacak.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü ile Benzin ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmelik, iş makineleri, tarım ve orman traktörleri, iki, üç veya dört tekerlekli motosikletler ve mopetler dışında, kamuya ait taşıtlar dahil olmak üzere trafikte bulunan dört ve daha fazla tekerlekli yolcu ve yük taşımaya mahsus motorlu taşıtların egzoz gazı emisyonlarının belirlenmesi esasları ile çevre ve insan sağlığının korunması açısından iç su taşıtları, karayolu dışındaki hareketli makineler, tarım ve orman traktörleri dahil olmak üzere pozitif ateşlemeli ve sıkıştırma ateşlemeli içten yanmalı motorlu araçlarda kullanılacak olan yakıtların teknik özelliklerini kapsayacak.

Elektrikli ve hibrit elektrikli araçlar ile hidrojen yakıtlı araçlar ve hava alanlarında bulunan özel kullanıma haiz plakasız araçlar bu Yönetmelik kapsamı dışında olacak.

-TAŞIT KATEGORİLERİ-

Yönetmelik ile taşıt kategorileri şöyle belirlendi:

"-Ağır taşıtlar kapsamına giren yolcu taşımak için kullanılan ve sürücü koltuğu haricinde sekizden fazla koltuğu olan dört tekerlekli motorlu taşıtlar. Yük taşımak için kullanılan ve müsaade edilebilir maksimum ağırlığı 3 bin 500 kilogramdan fazla olan motorlu taşıtlar. Hafif araçlar sınıfına giren taksiler ve ambulanslar, normal olarak karayolunda yük taşımak için kullanılan ve azami müsaade edilebilir ağırlığı 3500 kg'dan az olan tarım ve orman traktörleri haricindeki en az dört tekerlekli motorlu taşıtlar. Yolcu taşımak için kullanılan ve sürücü koltuğu haricinde en fazla sekiz koltuğu olan en az dört tekerlekli motorlu taşıtlar."

-EGZOZ GAZI EMİSYON ÖLÇÜM YETKİ BELGESİNİN VERİLMESİ VE KULLANILMASINA İLİŞKİN KRİTERLER-

Belirlenen şartları sağlayan egzoz gazı emisyon ölçüm istasyonlarına Çevre ve Şehir Bakanlığı il müdürlüklerince düzenlenmiş egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi verilecek. Egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi, yalnızca yetki belgesi üzerinde belirtilen adresteki ölçüm istasyonu için geçerli olacak. Yetki belgesi verilmiş olan araç muayene istasyonları dışındaki sabit istasyon yetkilileri seyyar araçlarla egzoz gazı emisyon ölçümü yapamayacak. Sabit bir araç muayene istasyonuna bağlı olarak çalışan ve ayrı olarak egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi verilmiş seyyar araç muayene istasyonları, sabit yetkili egzoz gazı emisyon ölçüm istasyonu bulunmayan ilçe, bucak, belde ve köylerde egzoz gazı emisyon ölçümü yapacak.

-EGZOZ GAZI EMİSYON ÖLÇÜMÜ YAPTIRMA PERİYOTLARI-

Yönetmelik ile egzos gazı ölçüm esasları, sınırları değerleri ile ölçüm yaptırma periyotları da belirlendi.

Pozitif ateşlemeli benzin motorlu taşıtların egzoz gazı emisyon ölçümünde gelişmiş bir emisyon kontrol sistemi ile kontrol edilmeyen egzoz gazı emisyonlarında; sızdırma olup olmadığının kontrolü için motorlu taşıtın egzoz sisteminin ilgili parçalarının gözle muayenesi yapılacak. Motor yüksüz rölanti devrinde iken ölçülen egzoz gazındaki karbonmonoksit sınır değerini geçemeyecek.

Gelişmiş bir emisyon kontrol sistemi ile kontrol edilen egzoz gazı emisyonlarında: sızdırma olup olmadığının kontrolü için motorlu taşıtın egzoz sisteminin ilgili parçalarının gözle muayenesi yapılacak. Egzoz gazında lambda değeri ve karbonmonoksit miktarı ölçülür. Lambda değeri 1±0,03 aralığında olmak kaydıyla ölçülen karbonmonoksit miktarı sınır değeri geçemeyecek.

Sıkıştırma ateşlemeli dizel motorlu taşıtların egzoz gazı emisyon ölçümünde vites boşta ve debriyaj kavramadayken serbest ivme süresince yani yüksüz rölantiden kesme hızına kadar gaza basılarak egzoz gazının duman koyuluğu ölçümü yapılacak. Mekanik pompalı taşıtlarda, ölçümler öncesinde taşıtın püskürtme pompasında bulunması gereken mühür kontrol edilecek. Dizel motorlu taşıtlarda, absorpsiyon katsayısı sınır değerini geçemeyecek. En son üç serbest ivme çevriminin aritmetik ortalaması sınır değeri aşıyorsa, taşıtlar başarısız kabul edilecek.

Taşıtlar, belirlenen kategoriler esas alınmak kaydıyla cinslerine, kullanım amaç ve şekillerine uygun olarak belirli periyotlarda egzoz gazı emisyon ölçümüne tabi tutulacak. Bu periyotlar şöyle olacak:

"-Hususi ve resmi otomobiller ilk üç yaş sonunda ve devamında her iki yılda bir, diğer motorlu taşıtlar ilk bir yaş sonunda ve devamında yılda bir."

-EGZOZ GAZI EMİSYON ÖLÇÜM PULU VE MOTORLU TAŞIT EGZOZ GAZI EMİSYON RUHSATI-

Egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi verilen egzoz gazı emisyon ölçüm istasyonlarına egzoz gazı emisyon ölçüm pulu ve motorlu taşıt egzoz gazı emisyon ruhsatı il müdürlüklerince verilecek. Egzoz gazı emisyon ölçüm pulu bedeli ve motorlu taşıt egzoz gazı emisyon ruhsatı bedeli her yılın Aralık ayında Bakanlıkça belirlenecek. Bakanlığın belirlediği bedelden farklı bir bedel uygulanamayacak. Egzoz gazı emisyon ölçüm pulu bedelinin Bakanlığa ait olan kısmı Bakanlığa ait döner sermaye bütçesine gelir kaydedilecek. Taşıtın el değiştirmesi durumunda egzoz gazı emisyon ölçüm pulunun geçerlilik süresi değişmeyecek. Aracın plakasının da değiştirildiği durumlarda eski plakaya ait ruhsatın fotokopisi denetim görevlisine beyan edilecek. Yıl sonu itibarıyla istasyon yetkilisine ait işlem görmemiş pul ve ruhsatların takip eden yılda kullanılabilmesi için, fark bedelinin her yıl Ocak ayında belirlenmesi gerekecek. Fark bedeli belirlenirken; istasyon yetkilileri bir önceki yıl aldıkları egzoz gazı emisyon ölçüm pulları ve ruhsatlarına ilişkin makbuz, işlem görmemiş egzoz gazı emisyon ölçüm pulları ve ruhsatları, Aralık ayına ait egzoz gazı emisyon ölçüm izleme çizelgesi ile birlikte il müdürlüğüne müracaat edecek. Belirlenen fark bedeli istasyon yetkilisi tarafından Bakanlığın Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü hesabına yatırılacak.

Olası bir pul kaybı halinde, kaybolan pulların seri numaraları yetkili egzoz gazı emisyon ölçüm istasyonları tarafından il müdürlüğüne bildirilecek. Kaybolan pulların seri numaraları il müdürlüğü internet sayfasında yayımlanacak.

Ölçüm sonucu uygun çıkmayan taşıt için ayrılan ve otuz gün içinde alınmayan pullar ile pul yapıştırılacak yeri kalmayan ruhsatlar, il müdürlüğü tarafından en az biri şube müdürü, biri teknik personel olmak üzere toplam 3 personel huzurunda yakılarak veya kesilerek imha edilecek, tutanak altına alınacak ve tutanak il müdürlüklerinde saklanacak.

-YETKİ BELGESİ İÇİN MÜRACAAT-

Egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi için Egzoz gazı emisyonu ölçüm istasyonu yetkilisi gerekli belgelerle birlikte bulunduğu yerdeki il müdürlüğüne müracaat edecek. Müracaatı takiben il müdürlüğü tarafından istasyon yerinde incelenecek. Bu Yönetmelikte belirtilen şartların sağlanması halinde, istasyon yetkilisi ve il müdürü arasında bir yıl süreli protokol imzalanacak. Egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi ücretinin Bakanlığın Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü hesabına yatırılmasından sonra, egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi düzenlenecek. Egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi il müdürü tarafından imzalanır. Belgenin geçerlilik süresi düzenlendiği tarihten itibaren üç yıl olacak.

Protokoller, egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesinin geçerlilik süresi dikkate alınarak, her yıl Ocak ayında yeniden düzenlenecek. Ocak ayında protokolün yenilenmemesi durumunda istasyonun mevcut yetki belgesi iptal olacak. Egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi sadece bir istasyon için geçerli olacak.

-YETKİLİ SERVİS İSTASYONLARINA AKREDİTASYON ŞARTI-

Gerçek ve tüzel kişilerin çalıştırdığı sabit yetkili servis istasyonlarından 31 Aralık 2016 tarihinden sonra, TS 12047 standardına göre Türk Standardları Enstitüsü'nden alınan Hizmet Yeterlilik Belgesi yerine, egzoz emisyon ölçüm prosedürünü de içine alacak şekilde TS EN ISO/IEC 17020 Standardına göre Türk Akreditasyon Kurumu'ndan alınmış akreditasyon belgesi ve kapsamı istenecek.

-TAŞITLARIN DENETİMİ VE UYGULANACAK CEZALAR-

Denetim yetkilileri; taşıtların egzoz gazı emisyon ölçüm pulu olup olmadığını ve gerektiğinde ölçüm cihazları ile taşıtın egzoz gazı emisyon ölçümünü yaparak sınır değerlerin sağlanıp sağlanmadığını trafik zabıtaları ile müşterek denetleyecek.

Trafik zabıtası kendi mevzuatı kapsamında yaptığı denetimler sırasında taşıtların egzoz gazı emisyon ölçüm pulu olup olmadığı da denetlenecek. Denetim sonuçları il müdürlüğüne bildirilecek. Denetim yetkililerince yapılan denetim sonuçları altı aylık periyotlarla Bakanlığa bildirilecek.

-YETKİLİ EGZOZ GAZI EMİSYON ÖLÇÜM İSTASYONLARININ DENETİMİ-

Egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi verilen istasyonlar bu Yönetmelik hükümleri kapsamında Bakanlıkça veya il müdürlüğünce denetlenecek. İl müdürlüğünce yapılan denetim sonuçları yılda en az bir defa Bakanlığa bildirilecek. Ölçüm istasyonlarında yapılacak denetim ve tespitlerde egzoz gazı emisyon ölçümü yapmadan egzoz gazı emisyon ölçüm pulu verilmesi, emisyon ölçüm sonuçları bu Yönetmelikte belirtilen sınır değerlere uygun çıkmadığı halde egzoz gazı emisyon ölçüm pulu verilmesi, ölçüm cihazına ölçüm sonuçlarını etkileyecek şekilde müdahalede bulunulması, Bakanlığın bastırmış olduğu egzoz gazı emisyon ölçüm pulu veya ruhsatı dışında pul veya ruhsat verilmesi, bakanlığın belirlediği pul bedelinden, farklı bir bedel uygulanması, egzoz gazı emisyon ölçüm pulu vermeksizin yerine firma kaşesinin kullanılması veya kullandırılması durumunda yetkili istasyonların egzoz gazı emisyon ölçüm işlemleri derhal durdurulacak. Protokol il müdürlüğünce tek taraflı olarak feshedilecek ve yetki belgesi iptal edilecek.

Aynı şekilde egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi bulunan sabit istasyon tarafından seyyar araçla ölçüm yapıldığı, yaptırıldığı veya egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesinde belirtilen adresten farklı bir adreste ölçüm yapılması, egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesinde yer alan bilgilerde tahrifat yapılması durumlarında da aynı yaptırımlar uygulanacak.

Egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi iptal edilen ölçüm istasyonlarına, yeniden egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi düzenlenmeyecek. İl müdürlüğü tarafından faaliyeti durdurulan yetkili egzoz gazı emisyon ölçüm istasyonunun ölçümlere devam etmesi durumunda egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi başvuruları dikkate alınmayacak.

-TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ ENVANTERİNDE BULUNAN TAŞITLAR-

Türk Silahlı Kuvvetleri envanterinde bulunan motorlu kara taşıtlarının egzoz gazı emisyon ölçümleri, belirlenen periyotlar dikkate alınarak ve egzoz gazı emisyon ölçüm esasları ve sınır değerlerine göre Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ait egzoz gazı emisyon ölçüm cihazları ile yapılacak. Sonuçlar garnizon komutanlarınca yılda bir kez il müdürlüğüne gönderilecek. Egzoz gazı emisyon ölçüm bilgileri, ölçümü yapılan her taşıt için il müdürlüklerinden bedelsiz olarak temin edilen motorlu taşıt egzoz emisyon ruhsatına işlenecek. Ayrıca, egzoz gazı emisyon ölçüm pulu verilmeyecek.

-UYGULAMA-

Bu yönetmelik kapsamına giren motorlu araçlarda kullanılan benzin ve motorin ile ilgili uygulama şöyle olacak:

"Pozitif ateşlemeli motorla teçhiz edilen araçlarda kullanılacak

olan piyasa yakıtlarına ilişkin belirlenen çevresel niteliklere uygun benzinin ithalatı, temin ve sunumuna müsaade edilecek.

Çevresel koşullara uygun motorinin ithalat, temin ve sunumuna izin verilecek.

İç su araçları dahil, karayolu dışında kullanılan hareketli makineler, tarım ve orman traktörlerinde azami kükürt miktarı 10 mg/kilogram olan yakıtın (gaz, petrol yağı) ithalat, temin ve sunumuna müsaade edilecek. Piyasa gözetimi ve denetimi EPDK tarafından yapılacak."

-MEVCUT BELGELERİN GEÇERLİLİK SÜRESİ-

Bugüne kadar verilmiş olan Egzoz Gazı Emisyon Ölçüm Yetki Belgeleri ve imzalanmış protokoller süresi doluncaya kadar geçerli olacak. Bu Yönetmelik ile yetki belgesi başvurularında ilave olarak getirilen; işyeri açma ve çalışma ruhsatı, imza sirküleri, egzoz gazı emisyon ölçümünde çalıştırılacak personelin sayısı, görev tanımı ve ölçüm talimatına yönelik esaslar ile ölçüm cihazlarından alınan çıktılarda istenen ilave hususlar, bugünden itibaren istasyon yetkilisi tarafından 180 gün içinde sağlanacak ve il müdürlüklerine bildirilecek.

Yetkili egzoz gazı emisyon ölçüm istasyonları için getirilen tabela şartı doksan gün içinde sağlanacak.

-1979 MODEL YILI VE ÖNCESİ DİZEL MOTORLU TAŞITLAR-

Model yılı 1979 ve öncesi olan dizel motorlu taşıtlar "sıkıştırma ateşlemeli dizel motorlu taşıtların egzoz gazı emisyon ölçümünde uyulacak usul ve esaslardan" muaf olacak.

-İPTAL EDİLMİŞ YETKİ BELGELERİNİN YENİDEN DÜZENLENME ŞARTI-

Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği çerçevesinde, egzoz gazı emisyon ölçüm yetki belgesi süresi dolduğu halde belgesini yenilemeyen ve egzoz gazı emisyon ölçümünü yapmaya devam ederek pul veren ve bu nedenle yetki belgesi iptal edilen ölçüm istasyonları, yetkili egzoz gazı emisyon ölçüm istasyonlarının denetimi esasları çerçevesinde değerlendirilecek.

-MEVCUT EGZOZ GAZI EMİSYON ÖLÇÜM CİHAZLARI KRİTERLERİ-

Egzoz gazı emisyon ölçüm cihazları Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan Egzoz Gazı Emisyon Ölçme Cihazları Muayene Yönetmeliğine tabi olacak. Söz konusu Yönetmeliğin ilgili maddeleri yürürlüğe girinceye kadar egzoz gazı emisyon ölçüm cihazlarının kalibrasyonu TS 12361'de belirtilen veya Türk Standardları Enstitüsü tarafından kabul edilen diğer kalibrasyon usullerinden birisi ile yılda en az bir kere yapılacak.

Ölçüm cihazlarının kalibrasyonunun Türk Standardları Enstitüsü, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu Ulusal Metroloji Enstitüsü veya bu konuda yetkili kuruluşlardan alınan Kalibrasyon Sertifikalarına sahip laboratuar, kuruluşlar veya bu konuda yetkili kuruluşlardan alınan eğitim sertifikasına sahip şahıslar tarafından yapılması ve bu sertifikaların geçerlilik süresi bitiminden önce yenilenmesi gerekecek.

Bugünden itibaren yürürlüğe giren yönetmelik ile 27190 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği ve 25489 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Benzin ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği yürürlükten kaldırıldı.