Kıbrıs Gölgesinde 'Dostluk' Tazelendi

Kıbrıs'ta doğalgaz arama krizinin ilişkileri gerginleştirdiği bir dönemde yapılan Türk-Yunan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi (YDİK) toplantısı sona erdi. İki gün süren toplantıda bir taraftan Kıbrıs sorunuyla ilgili ilerleme sağlamaya çalışılırken, diğer yandan da bu sorunun iki ülke ilişkilerini ve ekonomik işbirliğini bozmayacağı mesajı verildi.

Cumartesi günü yapılan bakanlar arası görüşmeler toplantının en kritik görüşmeleriydi. Öncesinde hem bakanlara hem de iş dünyasının temcilcilerine hitap eden Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Yunan mevkidaşı Antonis Samaras, Kıbrıs'taki krize sadece birkaç cümleyle değinirken, bölgedeki istikrarın sürmesi ve barış ortamının sağlanması için yatırımların sürmesi gerektiği mesajını verdi, "Kıbrıs sorununun güven ortamını zedelemesine izin vermeyeceğiz, sizin de şüpheniz olmasın" dedi.

'Sorunları bir kenara bırakmak istiyoruz'

Bakanlar arası görüşmelerin sonrasında basın açıklaması yapan iki başbakan, görüşmelerin verimli geçtiğini ve kritik bir dönemde yapılan bu 'dostluk ziyaretinin' olumlu bir atmosferde gerçekleştiğini, ilişkilerin güçlenmesi için faydalı bir adım olduğunu söyledi. Ev sahibi ülkenin başbakanı Samaras, 'sorunlarımızı bir kenara bırakmak istiyoruz' dedi:

"Birtakım konularımız, sorunlarımız var ve görüş ayrılığımız var; bunları bir yana bırakarak karşılılı güvene bağlı bir ilişki kurmak istiyoruz. İşbirliğini güçlendirmek istiyoruz, geniş bölgemizde istikrar istiyoruz, bu bizim önceliğimiz."

'Kıbrıs için AB çerçevesinde çözüm istiyoruz'

Yunan Başbakan, Kıbrıs sorununda devamlı olarak dile getirdikleri 'ulusal egemenlik konusuna' da değindi. "Her şeyden önce birbirimize saygılı olmalıyız. Ulusal egemenliğimize saygılı olmalıyız. Kıbrıs için Avrupa Birliği (AB) çerçevesinde sürdürülebilir bir çözüm istiyoruz" dedi.

Güney Kıbrıs, KKTC ile görüşmeler sürerken KKTC'nin TPAO'ya yetki verdiği alanlarda sismik araştırmaya başlamış, bunun üzerine Türkiye de Barbaros gemisini araştırma yapması için bölgeye göndereceğini açıklamıştı. 7 Ekim'de Rum tarafı müzakerelerden çekildi. Türkiye 20 Ekim'de Barbaros'u bölgeye gönderdi. Müzakereleri durduran bu gelişmelerin ardından Yunanistan ve Güney Kıbrıs, Türkiye ile çeşitli düzeylerde yaptığı görüşmelerde Kıbrıs'ın AB üyesi olduğu ve egemenlik haklarına saygı duyulması gerektiğini söyleyerek, Barbaros'un çekilmesi çağrısı yapmıştı.

'Dostum Davutoğlu'

Kıbrıs konusunda aynı sözleri tekrarladıktan sonra Samaras, ABD'de tedavi gören Güney Kıbrıs Rum Yönetimi lideri Anastasiadis'in Ada'ya geri dönmesinin ardından kendisiyle görüşeceklerini belirtti. Yunanistan'ın Türkiye'nin AB üyeliğine desteğini 'bazı perspektiflere uymak şartıyla' diye ekleyerek hatırlattı. Samaras iki ülkenin ekonomik işbirliğinin önemini vurgulayarak sözlerini bitirdi:

"Biz her zaman açık şekilde Türkiye'nin AB üyeliğine destek vermeye devam edeceğimizi söyledik. Bununla ilgili dostum Davutoğlu ile istişarelerde bulunduk. Komşumuzun AB'ye üye olması bizim için faydalı, tabii ki bazı perspektiflere uymak şartıyla. Türkiye AB'ye üye olursa o zaman birtakım sorunları da çözmüş olacaktır. Bugünkü görüşmeler ve ekonomik işbirliğini geliştirmek için yapılan girişimler her iki tarafın yararınadır, iki ülkenin ekonomisine ivme katacaktır. Kalkınma ve refah, bölgemizde istikrar ve güven için temel teşkil eder."

'Rekabet değil, tamamlayıcılık ilişkisi'

Davutoğlu da konuşmasında, bakanların görüşmelerinde 'aradaki bütün kapıları açarak' yürümeye karar verildiğini belirtti. Başbakan Davutoğlu artık tamamlayıcılık ilişkisine geçildiğini söyledi:

"İki taraf da ne olursa olsun rekabet ettiği değil, birbirine, tamamlayan taraf olarak bakıyor. Çanakkale'ye inşa ettiğimiz köprü, Midilli'den Kuzey Yunanistan'a karayoluyla en kolay geçişi sağlayacak. İstanbul- Selanik arasında hızlı tren yapıldığını düşünün, artık planlama yaparken iki ülkenin coğrafyası bir bütünmüş gibi yapmak iki tarafın da faydasına olacaktır."

Davutoğlu, TANAP ve TAP ile devam eden enerji işbirliğinin de Kıbrıs sorunu çözüldüğünde artacağını bir kez daha hatırlattı.

'Önemli olan görüş ayrılığına nasıl yaklaşıldığı'

Kıbrıs müzakerelerinin bir an once başlamasını arzu ettiklerini söyleyen Başbakan Davutoğlu, "Önemli olan görüş ayrılığı olması değil, buna nasıl yaklaşıldığı, hangi üslup ve hangi dil ile yaklaşıldığı ya da derinleşildiği. Ankara ve Atina'da bu vizyon var, iki halkın menfaatine olan yeni bir dönem açmaya kararlıyız" dedi ve Yunanistan'ın yeni fasıllar için öncülük etmesini istedi.

Görüş ayrılıklarına rağmen Yunanistan ile kurulan dostluğun gelecek on yıllara sirayet edeceğine inandığını belirten Davutoğlu, G20 dönem başkanlığı süresinde de Yunanistan ile işbirliği yapacağını, desteğini sürdüreceğini söyledi.

Kıbrıs'ta 'ortak görüşten yola çıkma' çözümü

YDİK sonrası imzalanan ortak bildiride de, karşılıklı saygı ve güvene dayalı olarak ekonomik, ticari işbirliğinin, yasadışı göç, güvenlik, AB'ye katılım ve enerji alanlarında da ortak çalışmaların süreceği belirtildi. Ortak bildiride, toplantının ilk günü Yunan Dışişleri Bakanı Evangelos Venizelos'un da söylediği gibi Kıbrıs konusu yer almadı.

Yunanistan ve Türkiye arasında ekonomik işbirliğinin sürmesi ve kalıcı hale gelebilmesi için Kıbrıs sorununun da kalıcı bir çözüme ihtiyaç olduğu konusunda iki taraf da hemfikir. YDİK toplantısında özellikle Dışişleri, AB ve Enerji bakanlarının görüşmelerinde önemli gündem maddelerinden biri de Kıbrıs sorunuydu. Sorunun çözümü için iki tarafın ortak görüşte olduğu konulardan yola çıkıldı.

Krize yol açan Kıbrıs doğalgazı konusunda ortak görüş, 'doğal kaynakların bütün Kıbrıs'a ait olduğu' görüşü. Davutoğlu bu konuda hemfikir olunduğunu söylerken, "Önemli olan sürecin nasıl işleyeceği" dedi.

Bakanlar arası görüşmelerde bu konuya yoğunlaşıldı. Sürecin nasıl işleyeceği ve paylaşımın nasıl yapılacağı konusunda iki taraf arasında yakınlaşma sağlanması için YDİK toplantısı bir fırsat oldu.

Barbaros'un görevi Aralık sonuna kadar bitiyor

Paylaşım konusu görüşülürken tıkanıklık yaşanan nokta, Yunanistan'ın Barbaros gemisinin çekilmesi talebi. Türkiye çalışmalarını bitirmeden gemiyi çekmeyeceğini söylüyor. Gemi bölgeye gönderilirken, çalışmaları Aralık ayı sonuna kadar bitecek şekilde planlanmıştı.

Türkiye kapsamlı çözümün ardından gelir paylaşımı konusunun çözüme bağlanması gerektiği görüşünde.

Bakanlar arası görüşmelere katılan kaynakların Al Jazeera'ye verdiği bilgiye göre, doğal kaynakların paylaşımı konusundaki bu fikir ayrılıkları, iki gün boyunca konuşulan konulardan biriydi. Kapsamlı bir çözüme varılmadan paylaşımın gerçekleştirilmesinin yolu, Kıbrıs Türk ve Rumlarının oluşturacağı ortak bir komiteden geçiyor. Ancak Türkiye'nin daha once önerdiği ortak komite, Rum kesimi tarafından KKTC'yi tanımak anlamına geleceği için reddedilmişti. Bu sebeple Atina'daki toplantılarda, KKTC'nin yetki verdiği Türkiye'den bazı kurumların katılacağı bir ortak komite kurulması üzerine konuşuldu.

Yunanistan'ın çekilmesini önşart olarak ortaya koyduğu Barbaros'un iki ve üç boyutlu sismik araştırma çalışmalarını Aralık ayında bitirmesi bekleniyor. Al Jazeera'ye konuşan yetkililer, Aralık ayında, yani kısa bir zaman içerisinde görevi bitecek olan geminin Türkiye karasularına dönüp dönmeyeceğine henüz karar verilmediğini söyledi.

Kaynak: Al Jazeera