Libya'da Siyasi Uzlaşı Arayışları

CENEVRE (AA) – Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Bernardino Leon, Libya'da rakip siyasi gruplar arasında devam eden görüşmeleri üç hafta içinde sonuçlandırmayı ve ulusal mutabakat hükümeti kurmayı hedeflediklerini açıkladı.

İsviçre'nin Cenevre kentinde başlayan Libya görüşmelerinin yeni turu nedeniyle basın toplantısı düzenleyen Leon, taraflar arasında bir an önce yüz yüze görüşmelere geçmeyi hedeflediklerini, ay sonuna kadar da mutabakata ulaşmayı umut ettiklerini söyledi.

Libya'nın zor bir dönemden geçtiğini, çözüm için önlerinde kısa bir takvim olduğunu belirten Leon, "Taraflara, ulusal mutabakat hükümeti ve siyasi anlaşmanın ekleri üzerinde ağustos ayının sonuna kadar anlaşmaya varmaları için çabalamaları çağrısında bulunuyoruz. Bu büyük ölçüde tarafların siyasi iradelerine, yaratıcılıklarına, bilgeliklerine, masaya iyi isimler, iyi önerilerle gelmelerine bağlı olacak" şeklinde konuştu.

Leon, tarafların pragmatik hareket etmeleri durumunda nihai anlaşmanın eylül ayının ilk haftasında imzalanıp onaylanabileceğini, sürecin BM Genel Kurulu'nun yıllık toplantıları öncesinde başarıya ulaştırılabileceğini kaydetti.

Leon, "Tabii bu ideal olan, ama diğer yandan çok karmaşık bir süreç içinde olduğumuzu, çok farklı aktörlerin, zor konuların olduğu bir süreç olduğunu da biliyoruz. Bunu ideal bir takvim olarak nitelendirebilirim, bunun gerçekleştirilebilir bir takvim olup olmadığını ise gelecek haftalarda göreceğiz" görüşünü kaydetti.

Çözüm sürecinin ekim ayına sarkmaması gerektiği uyarısında bulunan Leon, "Ekim ayına kadar bir anlaşmanın olmamasının son derece riskli olacağını düşünüyorum, çünkü daha kaotik bir durumun içine düşmüş olacağız" ifadelerini kullandı.

MGK'nın değişiklik talepleri

Başkent Trablus'ta ve ülkenin batısında kontrolü elinde bulunduran Milli Genel Kongre'nin (MGK), Başkan Yardımcısı Salih el-Mahzum başkanlığında heyetle Cenevre'deki yeni tur görüşmelere katılmasından memnuniyet duyduğunu belirten Leon, BM'nin çözüm planı taslağında MGK tarafından talep edilen değişiklikler konusunda ise temkinli konuştu.

12 Temmuz'da MGK'nın rakibi Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi tarafından paraflanan Libya Siyasi Anlaşması'nın yeniden müzakereye açılmasına sıcak bakmadığı mesajını veren Leon, MGK'nın dile getirdiği tereddütlerin, anlaşmanın ekleri üzerinde gelecek günlerde yapılacak görüşmelerde giderilebileceğini savundu.

Leon, "İlk olarak onları dinleyeceğiz, onların hassasiyetlerini anlamaya çalışacağız. Sonra onların bu hassasiyetlerini anlaşmanın eklerinde giderebilecek öneriler getireceğiz" şeklinde konuştu.

Cenevre'de dün başlaması beklenen diyalog görüşmeleri, MGK'nın anlaşmaya ilişkin çekinceleri ve Leon'dan talep ettiği güvenceler nedeniyle bugüne ertelenmişti.

Libya'da siyasi uzlaşı çabalarındaki 10'uncu toplantının çarşamba günü sona ermesi beklenirken, BM kaynakları görüşmelerin perşembe gününe de sarkabileceğini kaydediyor.

Görüşmelerde ele alınacak ve "Sahirat Anlaşması" adıyla anılan çözüm planı ve bu anlaşmanın ekleri, Libya'da rakip siyasi grupların konsensüsüne dayalı geçici bir ulusal mutabakat hükümeti kurulmasını öngörüyor.

Anlaşma, geçiş sürecinde Tobruk'taki Temsilciler Meclisi'ni yasama organı olarak kabul ederken, diğer yandan Trablus'taki parlamento üyelerinin ağırlıklı olarak temsil edileceği bir "Yüksek Devlet Konseyi"  kurulmasını öngörüyor.

Geçiş sürecinde belirleyici rol oynayacak başbakan ve iki yardımcısının nasıl seçileceği, ordunun nasıl kontrol edileceği gibi konuların, anlaşmanın eklerinde netliğe kavuşturulması bekleniyor.

Libya'da 17 Şubat 2011'de gerçekleşen devrimin ardından ülkede istikrarsızlık baş göstermiş, geçen yıl emekli General Hafter'in başlattığı darbe girişimi, Trablus'taki merkezi yönetim tarafından engellenmişti.

Olayların ardından biri Tobruk'ta (Temsilciler Meclisi) diğeri Trablus'ta (Milli Genel Kongre) olmak üzere iki meclis faaliyete geçmişti.

Başkent'teki Milli Genel Kongre'nin desteklediği Libya Şafağı (Fecr-i Libya) Koalisyonu ile Tobruk Temsilciler Meclisi'nin destek verdiği Hafter'e bağlı "Onur Operasyonu" koalisyonu arasındaki çatışmalar istikrarsızlığı artırmıştı.