Magnesia'daki "Kutsal Alanın" İlk Mimarisi Gün Yüzüne Çıkıyor

FERDİ UZUN - Aydın'ın Germencik ilçesinde bulunan Magnesia Antik Kenti'nde devam eden arkeolojik kazılarda Romalıların en önemli tapınaklarından Artemis Tapınağı'nın bulunduğu ve Romalılarca kutsal kabul edilen alanın ilk mimarisine ait kalıntılara ulaşıldı.

Germencik ilçesi Ortaklar Mahallesi'nde Prof. Dr. Orhan Bingöl başkanlığında Magnesia Antik Kenti'nde 33 yıldır süren arkeolojik kazıların bu yılki bölümü Romalılarca kutsal kabul edilen Artemis Tapınağı çevresinde gerçekleştirildi.

Kazılarda, elde edilen bulguların söz konusu alanın Roma Dönemi'nden önce de kutsal bir mekan olabileceği kanısını güçlendirdi. Tapınağın alt döşemelerindeki buluntular, kesin olmamakla birlikte Romalıların Magnesia halkı tarafından kutsal kabul edilen alana kendi tapınaklarını inşa ettiğini ortaya çıkardı.

Bilim dünyası için önemli bir keşif

Magnesia Antik Kenti Kazı Başkan Yardımcısı Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Görkem Kökdemir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Artemis Tapınağı'nın bulunduğu bölgenin 1890'lı yıllarda Alman ve Fransız arkeologlar tarafından kazıldığını, tapınağa ait gün yüzüne çıkartılan birçok eserin yurt dışına götürüldüğünü ve çeşitli müzelerde sergilendiğini belirtti.

Artemis Tapınağı çevresinde yapılan kazı çalışmalarında Romalılarca kutsal alan olarak bilinen yerin Roma Dönemi'nden önce de kutsal alan olarak kullanıldığı yönünde kalıntılara ulaştıklarını söyleyen Kökdemir, kentin kurulmasından önce kutsal alanın olduğu ve Magnesia halkının daha sonra buraya gelip bu kutsal alan çevresinde yerleşerek kenti inşa ettiklerini kaydetti.

Kökdemir, tapınağın batı kısmında kazı çalışmalarının devam ettiğine dikkati çekerek, kentin Romalılar tarafından kurulmadan önceki dönemine ait "kutsal alan"ın izlerine rastladıklarını, bunun da bilim dünyası için önemli bir gelişme olduğunu ifade etti.

Artemis Tapınağı'nın, Didim'deki Apollon Tapınağı, Salihli Sart'taki Artemis Tapınağı ve Efes Artemis Tapınağı'ndan sonra Anadolu'da Helenistik dönemin 4. büyük tapınağı olduğuna işaret eden Kökdemir, şunları söyledi:

"Bilinen kutsal alanın ilk mimarisine ulaştık. Şu andaki mevcut kutsal alanın tarihinden daha önceki döneme ait veriler toplamaya ve sonuçlar almaya başladık. Yani bugün gezilebilir, görülebilir kutsal alanın taban döşemesi altında bu kutsal alanın daha önceki kullanımına ait duvarlar, çeşitli yapılar ortaya çıkartıldı. Bu da hem kutsal alanın tarihlendirilmesi adına hem de kentin erken dönemlerine ait sonuçlara ulaşılması adına önemli çalışmalar olarak bu sene gerçekleştirildi."

"Bilinenden daha eski döneme ait olabilir"

Artemis Tapınağı'nın 2 bin 400 yıl önce Roma Dönemi'nde yapıldığının bilindiğini ancak ortaya çıkartılan yeni bulguların kendilerini daha eski dönemlere götürdüğünü kaydeden Kökdemir, şöyle konuştu:

"Bu son yaptığımız çalışmalarda Roma Dönemi'nde önceki tapınağın çevresindeki yapılaşmadan bilgimiz yoktu. Roma döneminde burası bir döşeme alanı ile kaplanmış ve bizim yaptığımız çalışmalarda bu Roma dönemi tabakasının altında belki de tapınağın ilk inşa edildiği evre ve belki de hatta daha önceki evreye ait. O kutsal alanın mimarisine ait kalıntılarla karşılaştık. Bu da bizim için son yıllarda yaptığımız çalışmalarda elde edilen önemli bir sonuç oldu."

Kökdemir, elde edilen bulgularla "Artemis Tapınağı'nın bulunduğu alanın bilinen tarihinden önce" yapıldığını, hangi tarihte inşa edildiğinin belirlenmesine yönelik çalışmaların da sürdüğünü sözlerine ekledi.