Sağlıkta Kamu Özel Ortaklığı Geliyor

Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları, kamu özel ortaklığıyla, Hazine'nin özel mülkiyetindeki taşınmazlar üzerinde sağlık tesisi yaptırabilecek ve bu tesisleri sabit yatırım dönemi hariç 30 yıla kadar kiralayabilecek.

Sağlık Bakanlığı'nca Kamu Özel İşbirliği Modeli ile Tesis Yaptırılması, Yenilenmesi ve Hizmet Alınması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edildi.

Tasarıya göre, Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları, ön fizibilite raporu, temel standartlar ile ihale dokümanı ve sözleşme hükümleri çerçevesinde, Maliye Bakanlığı'nca yüklenici lehine bedelsiz olarak tesis edilecek bağımsız ve sürekli nitelikteki üst hakkı sözleşmesinde belirtilen şartlarla Hazine'nin özel mülkiyetindeki taşınmazlar üzerinde, sözleşmede belirlenecek bedel karşılığında tesis yaptırabilecek.

Tasarıda, önergeyle yapılan değişiklikle, hizmet alımı yoluyla gördürülecek hizmetlerin en fazla 5 yıl süreyle gördürülmesi ve ihale sonucunda idare ile imzalanacak sözleşmenin tarafı olmak üzere yüklenici tarafından kurulacak özel amaçlı şirketin anonim şirket olması sağlandı.

Hastane yerleşkeleri, sağlık tesisi ve ticari hizmet alanlarından oluşacak.

Yapım işlerine ilişkin belgeler Sağlık Bakanı'nın imzasıyla Yüksek Planlama Kurulu'nun onayına sunulacak. Yapım işlerinin ihalesi, Yüksek Planlama Kurulu'ndan yetkilendirme kararı alındıktan sonra gerçekleştirilecek.

Bakanlık ve bağlı kuruluşları, öngörülecek proje ve belirlenecek esaslar doğrultusunda kullanımlarında bulunan tesislerin yenilenmesini, tesislerdeki belli hizmetlerin sunulması, ticari hizmet alanlarının işletilmesi ya da bedelinin ödenmesi karşılığında yaptırabilecek.

Bakanlık ve bağlı kuruluşlarının merkez teşkilatında ilgili birimin, Bakanlık onayı ile taşra birimlerince yapılmasına karar verilen işlerdeyse ilgili taşra biriminin en üst yöneticisi ihaleye yetkilisi olacak. Tesisin işletilmesi döneminde sözleşmenin yürütülmesi yetki ve sorumluluğu ile harcama yetkisi, ilgili taşra biriminin en üst yöneticisine ait olacak. Döner sermaye kaynaklarından tasarı kapsamında yapılacak harcamalarda, harcama yetkililiği bakanlıkça belirlenen limitler dahilinde yardımcılara veya en yakın alt kademe yöneticilerine devredilebilecek.

Yapım işlerine ilişkin ön fizibilite raporu ve projeyle ilgili diğer belgeler Bakanın imzasıyla Yüksek Planlama Kurulu'nun onayına sunulacak. Yapım işlerinin ihalesi, Yüksek Planlama Kurulu'ndan yapım kararı alındıktan sonra gerçekleştirilecek.

Bakanlık ve bağlı kuruluşları, öngörülecek proje ve belirlenecek esaslar doğrultusunda kullanımlarında bulunan tesislerin yenilenmesi işlerini, tesislerdeki belli hizmetlerin sunulması veya hizmet alanlarının işletilmesi veya bedelinin ödenmesi karşılığında yaptırabilecek.

Düzenleme çerçevesinde yapılacak işlere yönelik araştırma, geliştirme, proje, danışmanlık ve benzeri hizmetler, tasarıda yer alan ihale usulleriyle temin edilebilecek.

-İhale ilkeleri-

İhalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenilirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini ve kaynakların verimli kullanılmasını, ihtiyaçların uygun şartlarda ve zamanında karşılanmasını sağlamak esas olacak.

Her proje için, ihale iş ve işlemlerinde kullanılmak üzere, ön proje, ön fizibilite raporu, fizibilite raporu, temel standartlar dokümanı ve ihale dokümanı hazırlanacak. İhalelerde, proje bazında işin niteliğine göre en az maliyetle en yüksek fayda sağlayan teklif, ekonomik açıdan en avantajlı teklif kabul edilecek.

Tasarı kapsamındaki tesislerin yenileme veya yapım işlerinde açık ihale usulü, belli istekliler arasında ihale usulü veya pazarlık usullerinden biri uygulanabilecek. Kamu özel ortaklığıyla yapılacak iş ve işlemler, Devlet ihale Kanunu ve Kamu ihale Kanunu'na tabi olmayacak.

Açık veya belli istekliler arasında yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması, doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen olayların ortaya çıkması sebebiyle ivedi ihale zorunluluğu, işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve mali özelliklerinin belirlenememesi, yaklaşık maliyeti 50 bin liraya kadar olan mamul, malzeme veya hizmet alımının 6 katına kadar olan işlerde pazarlık usulüyle ihale yapılabilecek.

İdare, teklif edilen fiyatı fizibilitesine uygun bulmazsa ihaleyi iptal edebilecek. İhalenin iptalinden dolayı isteklilere karşı idarenin herhangi bir sorumluluğu doğmayacak.

Tasarı çerçevesinde yaptırılacak işlerdeki sabit yatırım içerisinde yer alan tıbbi donanımın en az yüzde 20'si yerli malı olacak.

Kamu İhale Kanunu'na göre ihalelere katılamayacak olanlar, bu düzenleme kapsamındaki ihalelere de katılamayacak.

-Yüklenicinin sorumlulukları-

Sözleşme özel hukuk hükümlerine tabi olacak ve süresi, tesisin özelliklerine ve fizibilite raporuna bağlı olarak sözleşmede belirtilen sabit yatırım dönemi hariç 30 yılı geçmemek üzere idarece belirlenecek.

Tesisin ve ticari hizmet alanlarının yapım işlerinin projelendirilmesinden ve finansmanının sağlanmasından, yapımından, bakım ve onarımından, yükleniciye bırakılan hizmetlerin yerine getirilmesiyle ticari hizmet alanlarının işletilmesinden, sözleşme süresi sonunda yerleşkenin her türlü borç ve taahhütten ari, bakımlı, çalışır ve kullanılabilir durumda bakanlığa devredilmesinden yüklenici sorumlu olacak.

İdare, yüklenicinin sözleşme kapsamına giren faaliyetlerini bütün aşamalarda denetleyecek ya da denetletecek.

Yüklenici, sözleşmeden doğan tüm hak ve vecibelerini, aynı şartlarla ve bu düzenlemede belirtilen şartları haiz başka gerçek veya özel hukuk tüzel kişisine idarenin onayıyla devredebilecek. Bu şekilde devir halinde diğer sözleşmeler de devralan gerçek veya özel hukuk tüzel kişisine devredilmiş sayılacak. İdarenin teşkilat ve görevlerinde değişiklik olması halinde de sözleşmeler ilgili kamu kuruluşuna devredilmiş olacak.

Yapım sözleşmesi imzalandıktan sonra sabit yatırım döneminde yüklenicinin sözleşme kapsamındaki taahhütlerini yerine getirememesi halinde, idarenin noter aracılığıyla yapacağı yazılı ihtarla keyfiyet açıkça belirtilerek, yükleniciye gereğinin yapılması için işin mahiyetine uygun süre verilecek. Süre sonunda taahhüdün yerine getirilmemesi halinde, finans sağlayıcılar idareyle anlaşarak yüklenicinin ortaklık yapısında değişikliğe gitmek suretiyle işin yapılmasını sağlayabilecek. Bunun sağlanamaması halinde, idare tarafından sözleşme feshedilecek.

Yüklenicinin işletme döneminde sözleşme kapsamındaki taahhütlerini yerine getirememesi halinde, sağlık hizmetlerinin sürdürülemez hale gelmesi durumu hariç olmak üzere, idarenin noter aracılığıyla yapacağı yazılı ihtarla keyfiyet açıkça belirtilerek, yükleniciye gereğinin yapılması için işin mahiyetine uygun süre verilecek. Yüklenicinin süre içinde ihtardaki talimata uymaması halinde iş, idare tarafından pazarlık usulüyle yüklenicinin namına yaptırılacak ve yükleniciye ödenecek bedelden mahsup edilecek.

Sağlık hizmetlerinin sürdürülemez hale gelmesi durumunda ise keyfiyet yükleniciye en hızlı vasıtalarla bildirilerek iş, idare tarafından yüklenici namına yaptırılacak. Sağlık hizmetlerinin sürdürülemezliğiyle ilgili hallerin neler olduğu ve bildirim usulleri yönetmelikle belirlenecek.

-Sözleşmenin feshedileceği haller-

Yüklenicinin işletme döneminde sözleşmede belirtilen performans puanının altında kalması halinde idare tarafından sözleşme feshedilecek. Bu hallerde de finans sağlayıcıların idare ile anlaşarak yüklenicinin ortaklık yapısında değişikliğe gitme hakkı saklı olacak.

Yenileme, araştırma-geliştirme, danışmanlık ve hizmet alım sözleşmelerinde yüklenicinin sözleşme kapsamındaki taahhütlerini yerine getirememesi halinde, sağlık hizmetlerinin sürdürülemez hale gelmesi durumu hariç, yükleniciye noter aracılığıyla süre verilecek. Yüklenicinin süre içinde ihtardaki talimata uymaması halinde sözleşme feshedilecek. Taahhüdün yerine getirilmemesi dolayısıyla sağlık hizmetlerinin sürdürülemez hale gelmesi durumunda ise sözleşme derhal feshedilecek.

Sözleşmenin feshi halinde, Maliye Bakanlığı'nca Hazine'nin özel mülkiyetindeki taşınmaz üzerinde yüklenici lehine tesis edilen üst hakkı herhangi bir yargı kararı aranmaksızın iptal edilecek ve tapu idaresince resen terkin olunacak.

Taşınmaz üzerindeki tüm yapı ve tesisler sağlam ve işler durumda Hazine'ye intikal edecek. Taşınmaza veya üzerinde bulunan yapı, tesis ve müştemilata yüklenici tarafından zarar verilmesi halinde, zarar bedeli de yükleniciden alınacak.

-Yapım bitmeden ödeme yapılmayacak-

Bedel ve sözleşme süresinin tespitinde; yatırımın maliyeti ve projenin mahiyeti, ekipman ve tıbbi donanımın yüklenici tarafından sağlanıp sağlanmayacağı, yüklenicinin karı, yatırım konusu taşınmaz ve tesisteki hizmetlerin ve ticari hizmet alanlarının işletilmesinin yükleniciye verilip verilmeyeceği hususları dikkate alınacak.

Yapım işinin tamamlanmasından önce hiçbir şekilde bedel ödemesi yapılmayacak. Ancak aşama tamamlamaları ve kısmi hizmete alınma halinde, idare tarafından yapılacak kısmi kabullere ilişkin düzenlemelerin yer aldığı sözleşme hükümleri saklı olacak.

Bedel, bakanlığa veya bağlı kuruluşlara ait döner sermaye bütçesinden veya merkezi yönetim bütçesinden ödenecek.

Yüklenicinin tasarı kapsamında gerçekleştireceği yapım işleri için tahsis edeceği öz kaynak oranı, yatırım dönemi süresince sözleşmede belirtilen dönemsel yatırım tutarının yüzde 20'sinden az olamayacak.

Tasarı kapsamında yatırımlarla ilgili yapılacak iş ve işlemler damga vergisi ve harçlardan muaf olacak.

-Diğer kanunlardaki değişiklikler-

Tasarı, Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da değişiklik yapıyor. Buna göre, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idareler tarafından yap-işlet-devret modeliyle gerçekleştirilmesi planlanan ve tutarı asgari 1 milyar lira olması öngörülen yatırım ve hizmetlere ilişkin uygulama sözleşmeleriyle Sağlık Bakanlığı'nca Kamu Özel İşbirliği Modeli ile Tesis Yaptırılması, Yenilenmesi ve Hizmet Alınması Hakkında Kanun ve Milli Eğitim Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre yap-kirala-devret modeliyle gerçekleştirilen ve tutarı asgari 500 milyon lira olan yatırım ve hizmetlere ilişkin sözleşmelerde, sözleşmelerin süresinden önce feshedilerek, tesisin ilgili idareler tarafından devralınması hükmünün bulunması halinde, söz konusu yatırım ve hizmetler için yurt dışından sağlanan finansman ve bu finansmana ilişkin mali yükümlülüklerle varsa finansmanın teminine yönelik türev ürünlerden kaynaklanan yükümlülükler de dahil olmak üzere, Hazine Müsteşarlığı tarafından üstlenilmesine karar vermeye, üstlenime konu mali yükümlülüklerin kapsam, unsur ve ödeme koşullarını belirlemeye ve teyit edilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

Mali yıl içinde taahhüt edilecek borç üstleniminin limiti, Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile belirlenecek. Bakanlar Kurulu, limiti bir katına kadar artırmaya yetkili olacak.

Giderin kaydı için gerekli olan ödenek, Maliye Bakanlığı bütçesinde yer alan yedek ödenek tertibinden karşılanacak.

Müsteşarlık tarafından gerçekleştirilen üstlenim tutarları devlet dış borcu olarak kaydedilecek. Dış borcun tahsisi yapılabilen idareler dışında kalan idarelerin yürüttüğü projelerden kaynaklanan borç üstlenimlerinde, ilgili idare Hazine Müsteşarlığı'na üstlenilen tutarda borçlandırılacak.

Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu'na bağlı 2. ve 3. basamak sağlık tesislerinin bağış, faiz ve kira gelirleri ek ödeme dağıtımında kullanılamayacak. Bu birimlerde görevli personele yapılacak ek ödeme toplamı, ilgili birimin cari yıldaki hizmet bedelinden ayrı olarak faturalandırılan ilaç ve her türlü tıbbi sarf malzemesi gelirlerinin yüzde 45'ini, döner sermaye gelirlerinin yüzde 50'sini aşamayacak.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ilana çıkılarak ihale süreci başlatılmış işler, mevcut ihale şartnamelerine göre sonuçlandırılacak.

Ayrıca, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ihale süreci tamamlanmış olan veya devam eden işlere ait şartnamelerdeki, yüklenici tarafından yapılacak sağlık yerleşkesinin dışındaki taşınmazların ticari alan olarak işletilmek üzere yükleniciye verilebileceğine dair hükümler uygulanmayacak ve sağlık yerleşkesi dışındaki taşınmazlar yükleniciye verilmeyecek, ihale iş ve işlemleri ile yapılmış olan sözleşmeler bu hükümler geçerli olmaksızın yürütülecek.

Tasarı, Sağlık Bakanlığı ile Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu'na yeni kadrolar da veriyor.

Muhabir: Melda Çetiner

Yayıncı: Sefa Salantur - TBMM