Uluslararası Af Örgütü'nden Nijerya Raporu

Uluslararası Af Örgütü, Nijerya ordusundaki görevli yetkililerin işledikleri savaş suçlarından dolayı haklarında soruşturma başlatılması gerektiğini bildirdi.

Örgüt tarafından yayımlanan raporda, Nijerya ordusu yetkililerinin ülkede savaş suçları işlediği vurgulanarak, 8 binden fazla kişinin aç bırakılma, işkence görme ve havasız bırakılmadan dolayı öldüğüne dikkat çekildi.

Raporda, orduda görevli üst düzey 9 askerin ismi açıklanırken, bu kişilerin savaş suçları işlediğine işaret edilerek insanlığa yönelik olası suçlardan dolayı haklarında soruşturma başlatılması için Nijerya hükümetine çağrıda bulunuldu. Raporda Nijerya'daki yeni hükümetin, sivillerin korunması ile Nijerya silahlı kuvvetlerinde cezasız kalma kültürünün sona erdirildiğinden emin olması gerektiği vurgulandı.

"Omuzları yıldızlı, elleri kanlı: Nijerya ordusunun işlediği savaş suçları" başlıklı raporda, Mart 2011'den bu yana 7 binden fazla genç erkek ve erkek çocuğunun askeri gözaltı sırasında hayatını kaybettiği kaydedildi. Raporda araştırmalar sonucu elde edilen kanıtların ordudan sızdırılan resmi raporları da kapsadığı bilgisi verilerek, rapor çerçevesinde hem ordu görevlisi hem de sivil 400'den fazla kişiyle görüşüldüğü aktarıldı.

Nijerya ordusunun 2009 yılından bu yana, terör örgütü Boko Haram'ın ülkenin kuzeydoğusundaki saldırılarına karşılık olarak yaklaşık 20 bin genç erkek ve çocuğu gözaltına aldığı vurgulanan raporda, tutukluların aşırı derecede kalabalık ve havasız koğuşlarda, gıda ve suyun yetersiz olduğu, sağlıksız hücrelerde tutulduğu kaydedildi.

Eski bir tutuklunun kendisiyle birlikte gözaltına alınan 122 erkeğin sadece 11'inin hayatta olduğunu belirttiği anlatılan raporda, 4 ay gözaltında tutulan tutuklunun şu ifadelerine yer verildi:

"Askerler tarafından gözaltına alınıp, Giwa'ya (askeri kışla) görülürseniz, hayatınız bitmiş demektir. Kışlaya geldiğimizde askerler şöyle dedi; Ölüm evinize hoş geldiniz."

Açlık, susuzluk, başta kolera olmak üzere bulaşıcı hastalıklar, kalabalık ve havasız koğuşlar ile sivrisinek ilacıyla zehirlenmenin, tutukluların ölüm sebepleri arasında yer aldığı bildirilen raporda, bir başka eski tutuklunun "Bazen diğerlerinin idrarlarını içtik. Bazen içecek idrar bile bulamadık" ifadelerine de yer verildi.

Raporda Giwa'daki kışlada görevli bir askeri yetkilinin ise çoğu Boko Haram şüphelisinin koğuşların yeterince havalandırılmamasından dolayı, tutukların sivrisinekleri öldürmek için kullanılan kimyasallarla dezenfekte edilerek öldürüldüğünü anlattığı aktarıldı.

Af Örgütü Genel Sekreteri Salil Shetty, rapora ilişkin yaptığı açıklamada, "elde edilen mide bulandırıcı kanıtların, binlerce genç erkek ve çocuğun gelişigüzel şekilde gözaltına alınarak, ya bilerek öldürüldüğünü ya da korkunç koşullarda ölüme bırakıldıklarını ortaya çıkardığını" kaydederek, ordudaki üst düzey yetkililer de dahil olmak üzere, askerler hakkında soruşturma başlatılması için bu raporun güçlü bir zemin oluşturduğunu savundu.

Shetty, savaş suçlarına yönelik acil ve tarafsız bir soruşturmanın hayati önem taşıdığını belirterek, aynı zamanda Nijerya yönetiminin de ülkenin silahlı kuvvetlerindeki cezasız kalma kültürünü sona erdirmesi için kararlı bir şekilde harekete geçmesi gerektiğini dile getirdi.

Shetty, "Nijerya'nın askeri yetkilileri, koğuşların durumlarını bilmeleri ve ölüm oranlarından haberdar edilmelerine rağmen anlamlı bir eylem yapmada başarısız oldu. Askeri ve savunma genel müdürlüklerindeki komutanları da dahil, tesislerden sorumlu kişiler hakkında soruşturma yürütülmelidir. Göreve yeni gelen Nijerya Devlet Başkanı Muhammed Buhari'ye, Nijerya'yı yakan cezasız kalma kültürüne son vermesi için, Afrika Birliği ve uluslararası topluma da bu çabaları desteklemeleri için çağrıda bulunuyoruz. Konunun aciliyetine binaen Buhari, Af Örgütü'nün raporunda detaylandırılan savaş suçlarından sorumlu kişilerin, rütbeleri ya da pozisyonları ne olursa olsun, bu kişilerin adaletin karşısına çıkarılması için biran önce bağımsız soruşturma başlatmalıdır" diye konuştu.

Buhari, geçen hafta yaptığı yemin töreni konuşmasında, ülkesinin en öncelikli sorununu "Boko Haram terörü" olarak tanımlamış, güvenlik güçlerinin Boko Haram ile mücadelede son haftalarda ilerleme gösterdiğini söylemişti.