Diyarbakır Sur'da Silah Sesleri, Yerini Müzik Sesine Bıraktı

Diyarbakır'da son 2 yıl önce hendek ve barikatların kazılması, daha sonra da meydana gelen terör olayları nedeniyle adeta hayalet kente dönen merkez Sur ilçesi, olayların sona ermesi ile yeniden canlanmaya başladı. Sur ilçesinde çatışmalardan sonra işletmecilerin yoğun ilgi gösterdiği tarihi evler, kafe, restoran ve sanatsal faaliyetlerde kullanılırken, tarihi evleri ziyaret edenler evlerin eyvan ve avlularında oturarak derin sohbetlere dalıyor. 2 yıl öncesine kadar hendek ve barikatlar nedeniyle yoğun silah seslerinin yankılandığı sokaklardan yükselen müzik sesi ise tarihi ilçeyi görmeye gelenlere nostaljik anlar yaşatıyor. Hendeklerin kazıldığı dönemde yok pahasına satılan eski kent mimarisinin ayakta kalan son tarihi evlerine adeta paha biçilemiyor. Bir kısmı restore edilen tarihi evlerin fiyatı konumu ve büyüklüğüne göre 1-3 milyon lira arasında değişirken, kiraları ise, 5-15 bin liradan başlıyor. Her yıl yerli ve yabancı binlerce turistin akınına uğrayan tarihi Sur ilçesinin 6 mahallesinde PKK'lılar tarafından 2 yıl önce kazılan hendek ve kurulan barikatların kaldırılması amacıyla başlatılan operasyonlar yaklaşık 3,5 ay sürmüş, ancak hafriyat kaldırılması ve imar çalışmaları nedeniyle uygulanan yasak halen sürüyor. Opersyon sonraki binlerce evin ağır hasar gördüğü ve yıkldığı Sur'un 6 mahellesinde alt ve üst yapı çalışmaları halen devam ediyor. 17'inci yüzyılın meşhur seyyahı Evliya Çelebi'nin gezdiği ve gördüğü yerler arasında en güzel evlere sahip olan beldenin Diyarbakır olduğunu söyletecek kadar etkileyici olan avlulu, ayvanlı tarihi Diyarbakır evlerinin sayısı gittikçe azalırken, Karacadağ'ın siyah bazalt taşlarıyla iklim koşullarına göre şekillendirilen, her iklime özgü bir mimariyi yansıtan Diyarbakır evlerine Çözüm sürecinin de etkisiyle kente gelen yerli ve yabancı turistler büyük ilgi göstermişti.

ÇÖZÜM SÜRECİ BİTTİ, ÇATIŞMALAR İFLAS ETTİRDİ

Çözüm sürecinde Sur ilçesinde yerli ve yabancı turistlerin sıklıkla ziyaret ettiği bir çok kilise, han, hamam, cami ve kültürel yapının bulunduğu Fatihpaşa, Hasırlı, Cemal Yılmaz, Saraykapı ve Ali Paşa mahallelerinde hendek ve barikat olaylarından önce onlarca işletmeci, trilyonlarca lira masraf ederek tarihi Diyarbakır evlerini cafe, restorant ve sanatsal faaliyetler için hizmete açtı. Çatışmalar öncesinde yerli ve yabancı turistlerin büyük ilgi gösterdiği bu tarihi mekanlar, 2015 yılının sonunda çözüm sürecinin bitmesi ve çatışmaların tekrar başlamasıyla birlikte tek tek kapandı ve işletmeçiler iflas etti. Çatışmaların yaşandığı bölgelerde bulunan bir çok ev ve işyeri de sahipleri tarafından adeta yok pahasına satıldı. O EVLER ŞİMDİ TEKRAR REVAÇTA

Halen yasaklı olan Sur'un 6 mahallesinde alt ve üst yapı çalışmaları devam ederken, tescilli olan vatandaşlara ait tarihi Diyarbakır evlerinin bir bölümü de restorasyona tabii tutuldu. 2 yıl önceki çatışmalar sırasında bir çok ev ve işyeri adeta yok pahasına satılırken, günümüzde ise durum tersine dönmüş durumda. Yasaklı olan 6 mahalledeki Gazi caddesine yakın sokaklar ile Sur'un diğer yasaklı olmayan mahallelerinde yer alan ve sahipleri tarafından halen kullanılan tarihi evlere işletmeciler tarafından büyük ilgi gösteriliyor. Sur'da ana caddeler olan Gazi ve Melikahmet caddelerine yakın konumda bulunan eski Diyarbakır evlerinin fiyatı büyüklüğüne göre 1-3 milyon lira arasında değişiyor. Sur'da 6 mahallenin yanısıra Ali Paşa ve Lalebey mahallerindeki kentsel dönüşüm projesinin de bitmesiyle tarihi Diyarbakır evlerinin fiyatının konum ve büyüklüğüne göre daha da yükselebileceği belirtiliyor. Çatışmalardan sonra restorasyona alınan 90 metrekarelik avlulu, eyvanlı tarihi Diyarbakır evini aylık 5 bin liraya kiralayan Diyarbakır'ın ilk kahvaltı salonunun sahibi işletmeci Alaaddin Kılıç, söz konusu tarihi evi cafe ve restorant olarak kullanmak istediğini söyledi. Kılıç, tarihi evlerden birini satın almak istediğini ancak, çok pahalı olunca kiralamak zorunda kaldığını belirtti. Kılıç, "Sur'da istemediğimiz çatışmalar oldu. Bu evde çatışmaların olduğu mahalledeydi ve büyük hasar görmüştü. Çatışmalar sırasında buna benzer eski Diyarbakır evlerini yok pahasına satanlarda oldu. Eşyasını alıp arkasına bakmayanlar bile oldu. Bu çatışma sürecini fırsata çevirenler de tabiiki oldu ve bu evleri ucuza satın aldı. Çatışmalar bittikten sonra ise bu evlerin fiyatı ve kiraları hızla artmaya başladı. Ben burayı cafe, restorant ve Mezopotamya mutfağının unutulmuş tatlarını yeniden gün yüzüne çıkarmak için kiraladım. Onarımı halen devam ediyor" dedi.

SOKAKLARDA SİLAH SESİ YERİNE MÜZİK SESİ

Diyarbakır'da turizmin kalbi durumunda bulunan geçmişi tarihçilere göre 6 bin yıla dayanan Sur 'da çatışmalardan sonra işletmecilerin yoğunlaştığı Tarihi evleri sadece turistler değil, kent sakinleri de sıklıkla ziyaret ediyor. Özellikle hafta sonları cafe, restorant ve sanatsal faaliyetlerde kullanılan tarihi evleri ziyaret eden vatandaşlar evlerin ayvan ve avlularında oturarak derin sohbetlere dalıyor, canlı müzik ile adeta çoşuyor. 2 yıl öncesine kadar hendek ve barikatlar yüzünden yoğun silah seslerinin yükseldiği, Diyarbakırlıların "Küçe" diye tanımladığı sokaklardan yükselen müzik sesi tarihi ilçeyi görmeye gelenlere nostaljik anlar yaşatsa da, ilçenin 6 mahallesinin büyük bölümünün halen yasaklı olması, kentsel dönüşüme alınan Suri'daki Alipaşa ve Lalebey mahallelerindeki yıkıma devam edilmesinin oluşturduğu görüntülerden ise hayli üzüntü duyuyor.