Akü'den "Taşınabilir Laboratuvar" Projesi

Mustafa Güngör - Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü, geliştirdiği

"taşınabilir laboratuvar" projesi ile araştırmacıların atomik boyutta çarpışma deneyleri yapabildiği düzeneğin, taşınır hale getirilmesini planlanıyor.

AKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü ve Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mevlüt Doğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, taşınabilir laboratuvarın özellikle Avrupa'da ve Amerika'da yaygın olarak kullanılan bir yöntem olduğunu söyledi.

Geniş çaplı araştırma laboratuvarlarının çok büyük bütçelerle kurulduğunu aktaran Doğan, taşınabilir laboratuvarların çok kullanılan bir yöntem olduğuna dikkati çekerek, düzeneklerin taşınabilir hale getirilmesiyle, deneylerin tek bir merkezde yapılabileceğini ifade etti.

Projeyle ilgili hedeflerini anlatan Doğan, "Amacımız Avrupa'daki geniş kapsamlı araştırma laboratuvarlarına gidip orada deney yapmak ve Avrupa'dan bilim insanlarının laboratuvarımıza gelip deney yapmalarına imkan sağlamak. Deney ortamlarını da aynı yerde buluşturmayı hedefliyoruz" diye konuştu.

Projenin gerçekleşmesi halinde kurulumu yapılacak deney düzeneğinin bir yerden, bir yere kolayca taşınabileceğini belirten Doğan, şöyle konuştu:

"Proje ile bizim atomik boyutta çarpışma deneyleri yapabildiğimiz düzeneğimizi taşınır hale getireceğiz. Bu deney düzeneği, geniş donanımlı araştırma merkezlerinde, taşınabilir olma özelliği sayesinde kullanılabilecek. Yapacağımız şey şu; biz fizik bölümündeki ECOL laboratuvarında elektron çarpışmasıyla ilgili atomik boyutta çalışmalar yapıyoruz. Yeni deney düzeneğiyle sadece elektron çarpışmasıyla değil, geniş donanımlı laboratuvarlarda var olan lazerlerle veya parçacık hızlandırıcılarla da deneyler yapılabilecek. Büyük bütçelerle kurulabilecek bu tür araştırma merkezlerini her yerde açmak yerine, taşınabilir bir deney düzeneği kurarak, Türkiye'nin farklı araştırma merkezlerinde var olan imkanların daha aktif kullanımı sağlanmış olacak. Bu tür çalışmaların ülkemize de örnek olmasını arzu ediyoruz."

-" Selçuk Üniversitesi'yle ortak bir çalışma yapıyoruz"-

Taşınabilir laboratuvar projesinin uygulamasına kısmen başladıklarını bildiren Doğan, "Selçuk Üniversitesiyle yaptığımız ortak bir proje, uygulamamız var. 'Taşınabilir Uçuş Zamanlı Kütle Spektrometresi'ni, biz Afyonkarahisar'da yaptık. Selçuk Üniversitesi'nde de lazer laboratuvarı vardı. Taşınabilir olarak yapılan kütle spektrometresi Konya'ya götürülerek orada bulunan lazerle şu anda deney yapılıyor. Bu proje kapsamında çalışmalar devam ediyor" diye konuştu.

Taşınabilir laboratuvar projesinin hayata geçirilmesiyle birçok kolaylık sağlanacağını ifade eden Doğan, şöyle devam etti:

"Büyük laboratuvarlarda bir aylığına randevu alınıyor. Bu Avrupa'da bilinen bir yöntem. Bizim taşınabilir laboratuvarımızı oraya götürüp kolayca istediğimiz deneyi, istediğimiz donanımlı cihazla yapabileceğiz. Öncesinde ne tür deneyler yapılacağının araştırılmasının ardından oradan randevuyu alacağız. Bir aylık bir süre içinde de planladığımız deneyimizi yapacağız."

-"Dokuz ülkeyle ortak çalışmalarımız var"-

ABD, Macaristan, İngiltere, Fransa ve Yunanistan gibi 9 ülkeyle ortak çalışmaları olduğunu dile getiren Doğan, "Sonuçta biz oraya gidiyoruz, onlar buraya geliyorlar ama artık deney ortamlarını da aynı yerde buluşturmayı hedefliyoruz" dedi.

Projeyi, ağustos ayında Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu

(TÜBİTAK) sunacaklarını kaydeden Doğan, proje sayesinde Türkiye'de bilim anlayışının değişeceğini, her üniversiteye aynı cihazları almak yerine belirli merkezlerde bu bunların toplanacağını ve araştırmacıların kolayca deney yapabileceklerini sözlerine ekledi.

AKÜ Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü, atomun yapısının incelenmesi amacıyla "yüksek çözünürlükle elektron enerji analizörü" geliştirerek TÜBİTAK'tan patent almıştı.

Yayıncı: Mürsel Çetin - AFYONKARAHİSAR