Carettaların Kumdan Denize Yolculuğu Başladı

SÜLEYMAN ELÇİN - Akdeniz ülkeleri arasında en büyük yuvalama alanlarının bulunduğu Antalya Belek'te yavru caretta carettalar, kumların altına gömülü yumurtalarından çıkarak maviliklerle buluşuyor.

Dünyada nesli tükenme riskiyle karşı karşıya olan hayvanlar arasında yer alan caretta carettaların mayıs ayında başlayan yumurtlama döneminin ardından yavrular yumurtalardan çıkmaya başladı.

Hacettepe Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve Ekolojik Araştırmalar Derneği (EKAD) Başkanı Ali Fuat Canbolat başkanlığında hazırlanan Deniz Kaplumbağalarını İzleme ve Koruma Projesi ile yaklaşık 40 gönüllü, 4 ay süreyle Belek'teki yumurtlama sahalarını koruma altına aldı. Ekip, gece gündüz sahilde nöbet tutarak yuvaları izledi.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Belek Turizm Yatırımcıları Birliği (BETUYAP) ile Mavi ve Ortaanadolu gruplarının sosyal sorumluluk projesi kapsamında destek verdiği gönüllüler, ergenlik dönemine ulaşan deniz kaplumbağalarının gece yarısı denizden çıkıp yuva yapmasına ve buraya yumurtlamasına, yavruların yuvadan çıkıp denizle buluşma anlarına şahit oldu.

"2 bin 200 yuva"

EKAD Başkanı Ali Fuat Canbolat, AA muhabirine yaptığı açıklamada, caretta caretta kablumbağalarının 110 milyon yıldır dünya üzerinde var olduğunun bilindiğini söyledi. Canbolat, bu yıl Belek'te bin 500 yuva tespit ettiklerini ve bu rakamın üreme dönemi sonuna kadar 2 bini aşacağını tahmin ettiklerini dile getirdi.

Belek'in turizm merkezi olmasının yanı sıra caretta carettaların da en önemli yuvalama alanı olduğuna dikkati çeken Canbolat, "2014 yılında bölgede 2 bin 200 yuva sayısına ulaşıldı. Bu, Türkiye'de bir yıl içerisinde bir bölgedeki yuva sayısı itibarıyla rekor oldu. Belek, Akdeniz ülkeleri arasındaki en önemli yuvalama alanı haline geldi. Bölgeye turistik faaliyetler için gelenlerin bu konuyu çok iyi bilmeli ve carettalar konusunda hassas olmaları gerekiyor" dedi.

Bölgede ilk kez çalışmalara başladıkları 1998 yılında 400 yuva bulunduğunu aktaran Canbolat, "Bu sayı her yıl hızla arttı. Bunun artmasında başka ülkelerden carettaların Türkiye kumsallarına yaptığı göç ya da küresel ısınma, iklim değişiklikleri gibi faktörler olabilir. Belek'teki her 100 yumurtadan 50'si denizle buluşuyor" diye konuştu.

Belek carettaların üreme merkezi

Proje asistanı Kerem Yekta Atatunç ise yaklaşık 4 ay bölgede kamp yaparak caretta caretta neslinin devam etmesi için çabaladıklarını ifade etti. Atatunç, Belek'in turizm cenneti olarak bilindiğini, aslında bölgenin caretta carettaların üreme merkezi olduğunu belirtti.

Carettaların kumsala çıkarak palet gibi kullandığı arka ayaklarıyla 50-60 santimetre derinliğinde yuva kazdığını anlatan Atatunç, bu yuvalara da pinpon topu büyüklüğünde 50 ila 150 yumurta bıraktığını kaydetti.

Bu yuvaların hepsini belirleyerek korumaya aldıklarını söyleyen Atatunç, "Tilkiler, köpekler, çakallar, kuşlar, yengeçler, denize giren taşıtlar, turistler ve yerel halkın kullandığı plaj şemsiyeleri, kaplumbağaların üremesini olumsuz etkiliyor" dedi.

"Asıl problemler insan kaynaklı olanlar"

Atatunç, sadece yumurtlamak için sahile gelen caretta carettaların "denizin prensesleri" olarak adlandırıldığını belirterek, "Yaklaşık 2 aylık kuluçka sürecinin ardından yavrular denizle buluşmaya başlıyor. Bu süreçte doğal olmayan etkenlerle de caretta carettalar mücadele ediyor. Asıl problemler insan kaynaklı olanlar. Kumsal kullanımı, yapılaşma ve yapay ışık kullanımı üremeleri olumsuz etkiliyor" ifadesini kullandı.

Caretta carettaların korunması için öncelikle yerel halkın ve bölgede tatil yapan turistlerin bilinçlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Atatunç, şöyle konuştu:

"Turistik işletmelerle sürekli görüşmeler halindeyiz. Mevcut sıkıntıları minimuma indirmeye çalışıyoruz. Turizm yatırımlarının caretta caretta varlığını düşünerek yapılması gerekiyor. Hatta bazı kritik alanların boş bırakılması şart. Bunlar yapılırsa turizmle beraber carettaların da var olması mümkün. Önceliği carettalara vermemiz gerekiyor. Onlar nesillerini devam ettirebilmek için bu alanı kullanırken bizler dinlenmek ve eğlenmek adına kullanıyoruz. Biraz daha duyarlı olmalıyız."