19.yüzyılda Ermeni Milliyetçiliğinin Doğuşu Sempozyumu

Erciyes Üniversitesi (EÜ) ile Nevşehir Üniversitesi'nin ortaklaşa düzenlediği "19. Yüzyılda Ermeni Milliyetçiliğinin Doğuşu ve Büyük Devletlerin Politikaları" konulu Sosyal Araştırmalar Sempozyumu Sabancı Kültür Sitesinde törenle başladı.

Sabancı Kültür Sitesinde gerçekleştirilen sempozyumun açılış törenine Vali Mevlüt Bilici, İl Emniyet Müdürü Orhan Özdemir, Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu, EÜ Rektörü Cengiz Utaş ve çok sayıda bilim adamı katıldı.

Sempozyumun amacı dini inanç ve etnik kimliklere bakılmaksızın bilim insanlarının bir araya gelmelerini sağlayarak aralarında bilgi alışverişi, işbirliği ve dayanışmayı arttırmak, çok kültürlü Osmanlı toplumundaki birlikte yaşama sanatına dair bulguları bilim dünyasının hizmetine sunmak, ayrıca Türk Ermeni toplumları arasındaki iyi ilişkilerin yeniden gelişmesine zemin hazırlayarak kültürler arası hoşgörünün sekteye uğramadan devam etmesine dolayısıyla da dünya barışına katkı da bulunmaktır. Sempozyumun açılış konuşmasını yapan EÜ Fen Edebiyat fakültesi Dekanı Prof Dr. Metin Hülagü, "Ermeni sorunu Türkiye'nin yaklaşık yarım asırdır sorunudur. Bu sorun sadece Türkiye ile sınırlı kalmamış kapsama alanı her geçen gün genişlemiş, bölgesel ve küresel barışı etkilemeye başlamıştır. Batı dünyası kendi icatları olan bu problemi bugünde kullanmaya devam etmektedirler" dedi.

Açılış konuşmasının ardından sempozyumun ilk bölümünde oturum Başkanı Emekli Büyükleçi E.Ömer Lütem, TTK Başkanı Yusuf Halaçoğlu, Emekli Büyükelçi Nüzhet Kandemir, ODTÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Turan, Prof. Dr. Mahir Aydın katıldı. Oturum Başkanı olarak bir konuşma yapan Büyükelçi E.Ömer Lütem, "Ermeni sorunu büyük devletlerin sorunudur. Özellikle Osmanlıdan ayrılan devletlerin hep bir büyük devlet idealleri vardır. Yunanistan, Sırbistan, Yunanistan devletleri bunlara örnektir. Büyük Ermeni Anadolu'da da kendisini göstermiştir. Bugün büyük Ermeni ile kastedilen devleti bilenlerin sayısı çok azdır. M.Ö birinci yüzyıl döneminde, Kral Ticran döneminde büyük Ermeni devleti olarak kastedilen sınırların bugün Hazar denizi'nden Akdeniz'e kadar uzanan bir coğrafyayı kapsadığını belirtiyorlar. Bu sınırlarda sadece 30 yıl süre ile sınırlı kalmıştır. Ermenilerin tek bağımsız olduğu dönemidir. Tarih boyunca Ermeniler halkı siyasi olarak bağımsız değillerdir. Özelikle Alman ve ABD, İngiliz ve Fransız misyonerler Anadolu'da okullaşarak kendi misyonerlik faaliyetlerini rahatça yürütmüşlerdir. Bugün hukuki alanda bir Ermeni sorunu yoktur, fakat siyasi alanlarla bağdaşlaştırılarak günümüzde bir sorun haline getirmeye çalışıyorlar" dedi.

Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu ise Osmanlı zamanında kurulan yabancı kökenli derneklerin misyonerlik faaliyetleri ve Ermenileri kışkırtmaları ile bu sorun bütün Anadolu'yu kapsamıştır. Anadolu'ya gelen misyonerler Müslümanları Hıristiyanlaştırmaya çalışmamışlardır. Okullaşma sonucunda dışarıdan gelen değil içeriden yetişen misyonerler, Ermeni sorunlarında başrol oynamıştır. Osmanlı'da Ermeni sorunlarının yansıtıldığı belgeler konusunda çarpıtılmalar oldu. Bizdeki Osmanlı arşivi gibi diğer arşivlerinde açılmasını istiyoruz. Neden hala Taşnak arşivleri açılmıyor, neden kimse bu arşivlerin açılması için çalışma yapmıyor. Akademisyen ve bilim adamlarının objektif bir değerlendirme yapabilmesi için arşiv belgelerinin incelenmesi gerekir" dedi.

Halaçoğlu'nun konuşmasının ardından diğer konuşmacılarda sırası ile söz aldı. Sempozyum 22-24 Mayıs tarihleri arasında devam edecek.

(İA-SE-Y) 22.05.2008 17:33 TSİ