Video | Arnavutluk'ta Enver Hoca Döneminin Şahidi: Ölümüyle Sanki Hapisten Çıktık; Rakıyla Kutladık

Arnavutluk’u 40 yıl ‘demir yumrukla’ yöneten Enver Hoca’nın mirası tartışılıyor. 34 yıl önce 11 Nisan 1985'te öldüğünde yas tutanlar da oldu sevinenler de.

Dünyanın ilk ateist devletininin ilan edildiği Arnavutluk'ta o döneme şahit olan İdriz Llukaj (64), kahraman ve diktatör olarak anılan komünist lideri ölüm yıldönümünde euronews'e anlatıyor.

Hayatının 30 yılını Enver Hoca döneminde geçiren Llukaj, onun ölümüyle hapishaneden özgürlüğüne kavuşmuş mahkum gibi hissettiğini söylüyor.

"Enver Hoca’nın Arnavutluk’taki komünist sistemi son derece zorluydu. Doğu Avrupa’daki bütün ülkeler komünist sisteme sahipti; ama hiçbiri Arnavutluk gibi değildi! Tam bir yoksulluk içindeydik. Kahve, süt, peynir, meyve… hepsini unutmak zorundaydık. Kimse bu normal ürünlere ulaşamıyordu. Enver Hoca döneminde totaliter rejim vardı, özgür değildik. Kendimizi tutsak olarak hissediyorduk. Düşüncelerimizi ifade edemiyorduk. Sudan sebeplerle insanlar sürgün ediliyordu"

Enver Hoca’yı Arnavutluk'un kahramanı olarak bilinen İskender Bey gibi görenler var. Neden?

"Haklısınız. Bugün çok sayıda insan Enver Hoca’nın fotoğraflarını cebinde taşıyor. Onlar aşırı komünist insanlar! Bir Arnavut’un Enver Hoca’yı İskender Bey’e benzetmesi kadar kötü birşey olamaz. Enver Hoca dünyada, kendi halkından ve ülkesinden nefret eden biri olarak biliniyordu."

Enver Hoca dönemiyle bugünün Arnavutluk’unu karşılaştırabilir misiniz?

"Bugün biz cesuruz, seyahat edebiliyoruz, okuyoruz, dünyayı kendi gözlerimizle görebiliyoruz. Söylemek istediğimizi söylemekten korkmuyoruz artık. Şunu da belirtmek zorundayım, biz yüzde 100 demokratik bir ülke değiliz. Kesinlikle çok sorunumuz var ancak hergün iyileşiyoruz."

O öldüğünde ne hissettiniz?

"İşyerimde haberi aldıktan sonra eve geldim. Yakın arkadaşlarımı da bize çağırdım. Anneme sarıldım. O da bana ne oluyor diye sordu. Ona, ‘diktatör öldü’ dedim. Annemden bir şişe rakı ile yiyebileceğimiz bir şeyler hazırlar mısını istedim. O geceyi unutamıyorum. Çok mutluyduk, sonunda özgürlüğümüze kavuşmuştuk!"

Enver Hoca kimdir?

Komünist lider Enver Hoca Arnavutluk'ta, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından iktidara geldi ve hayatını kaybettiği 1985 yılına kadar ülkeyi yönetti.

Fransa'da eğitim alan, Arnavutluk'ta İtalyan işgaline karşı direnişin sembolü Emek Partisi kurucuları arasında yer alan Enver Hoca, 11 Ocak 1946'da kurulan Arnavutluk Halk Cumhuriyeti'nin başkanlığına getirildi.

Komünizmin en şiddetli uygulandığı ülkelerden biri haline gelen ülkede, 1967 yılında resmi olarak dünyadaki ilk ateist devlet ilan edildi.

Ülkesini dış tehditlerden korunmak amacıyla Arnavutluk'un her yanına sığınaklar inşa ettirdi. Onun döneminde ülke genelindeki Osmanlı'dan kalma cami ve eserlerin çoğu yıkıldı.

Enver Hoca 11 Nisan 1985'te geçirdiği kalp krizi sonucu öldü.

Arnavut sanatçının gözünden kadın olmak: Enver Hoca baskısından hala kurtulamadık

Arnavutluk: Zorlu AB süreci devam ediyor

Osmanlı Devleti’nden 1912'de ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Arnavutluk, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Enver Hoca tarafından yönetildi.

Soğuk Savaşın sona ermesinin ardından 1992’de yapılan ilk çok partili seçimlerden itibaren demokratikleşme sürecine girdi.

2009 yılında, NATO üyesi oldu ve 2014 Haziran ayında Avrupa Birliği aday ülkesi statüsü kazandı.

Balkanlar’daki yaklaşık 6 milyon Arnavut’un, yaklaşık 3 milyonu Arnavutluk’ta yaşıyor.

Ülke nüfusunun çoğunluğunu Müslümanlar oluşturuyor.