"Abd'deki Sorun Aşılsa da 1 veya 2 Sene Sonra Tekrarlanacak"

HANDAN SİLKİN-ABDULSELAM DURDAK - Bütçe ve borç tavanı sorunuyla uğraşan ABD ekonomisi dünya piyasaları tarafından yakından izlenirken, uzmanlar ABD'nin aynı krizi 1 veya 2 yıl sonra tekrar yaşayabileceği uyarısını yaptı.

ABD Kongresi'nin iki kanadının hükümete geçici harcama yetkisi veren yasa üzerinde anlaşamamasının ardından federal hükümetin faaliyetleri 1 Ekim'den itibaren kısmen durduruldu. Hükümetin kapanmasıyla federal hükümete çalışan ve acil nitelikli olmayan personel zorunlu olarak ücretsiz izne çıkartıldı ve devletin birçok programı askıya alındı.

1995 yılında, Demokrat Partili başkan Bill Clinton'ın birinci döneminde, yine Cumhuriyetçi Parti'nin denetimindeki Kongre'yle yaşanan anlaşmazlık sonucu 21 gün süreyle kapanan ABD hükümeti'nin bu seferki kapanışının kaç gün süreceği ve temerrüte düşme ihtimali ekonomi çevrelerinde tartışılıyor.

Konuyla ilgili AA muhabirinin sorularını yanıtlayan İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Yülek, ABD'nin kapanma sorununu kısa zamanda aşacağını ancak tekrarlama riski olduğunu belirterek,  "Çünkü borcun geri ödeme aritmetiği var. Bu aritmetikte şu an ABD'nin borcunun çok daha hızlı büyümesini engelleyen durum reel faizlerinin çok daha düşük olması. Borç tavanı yükseltilse bile ABD bu durumu atlatamayacak. 1 veya 2 sene sonra tekrar aynı duruma düşecek. Ancak yine problem değişmemiş olacak. Şu anda ABD'nin borç dinamikleri ABD'nin lehine işlemiyor. Her ay merkez bankası karşılıksız 85 milyar dolar basıyor" diye konuştu.

ABD ekonomisi ve para politikasının, ülkenin bütçe ve borç dengelerinin "rehinesi" olduğunu dile getiren Yülek, bu durumun zararının çevre ülkelerden çok ABD'nin kendisine olacağını anlattı.

Hükümetin kapanmasının bu sefer daha hızlı ve daha yüksek frekanslı olduğunu ifade eden Yülek, "Bu hadiselerin tekrarlanması ABD'nin şöhreti için iyi bir şey değil, asıl zararı oraya olacak" dedi.

Federal hükümetin "kepenk kapatması"nın Türkiye dahil diğer ülkeler için bir sıkıntı oluşturmayacağını vurgulayan Yülek, şöyle devam etti:

"Olay tamamen siyasi olduğu için Cumhuriyetçiler ve Demokratlar aynı noktaya gelecek. Şu anda Cumhuriyetçilerin üzerinde siyasi bir baskı var. Cumhuriyetçilerin mecburen daha çok taviz vermesiyle bu sorun geçici olarak aşılacak. ABD'nin siyasi bir olaydan dolayı borçlarını ödeyememesi Türkiye dahil öteki ülkeler için sıkıntı oluşturmaz. Bu durumun ülkemize çok fazla yansıması olacağını düşünmüyorum. Kepenk kapatma siyasi çekişmelerden kaynaklanan, aslında diğer ekonomik sorunlarına nazaran çok küçük bir problem. ABD'nin borcu 17 trilyon dolara dayandı, 3 trilyon dolar civarında eyalet ve yerel yönetim borçları de eklendiğinde 20 trilyon dolar... Bu çok ciddi bir rakam. Aslında ABD bu durumu ucuz bile atlatıyor."

"Bütçe krizinin şu aşamada Türkiye'ye kısa vadede artısı olur" diyen Yülek, bunun Türkiye gibi ülkelere para ve yatırım girerek kısa vadede fayda sağladığını ve borçlanma faizleri üzerinde olumlu etki yaptığını vurguladı.

ABD'nin şu anda reyting açısından da sıkıntıda olduğunu ve temerrüde düştüğü andan itibaren negatif olarak etkileneceğini vurgulayan Yülek, "Reyting kuruluşları politik baskılardan dolayı direkt olarak not düşürmeyebilir ancak aynı ekonomik parametrelere sahip başka bir ülke olsaydı notu çoktan kısmış olacaklardı" dedi.

"Kapatmanın uzun süre devam etmesi ekonomik toparlanmayı yavaşlatır"

Toronto Dominion (TD) Securities ABD Stratejisti Gennadiy Goldberg ise konuya ilişkin hükümetin bir sonraki adım olarak devlet finansmanını sağlamak amacıyla kısa vadeli bir çözüm üzerinde anlaşmaya çalışacağını söyledi.

Piyasaların bu duruma hızlı bir çözüm beklediğini dile getiren Goldberg, "Piyasalar kapatmanın sadece belli bir süreyle sınırlı olmasını bekliyor. Ancak yine de, haftalardır hükümetin finansmanı konusunda anlaşmaya varılmaması bir risk teşkil ediyor. Ayrıca bu durumun uzun süre devam etmesi ağırlıklı olarak tüketici ve iş güvenini etkiler ve ülkenin ekonomik toparlanmasını yavaşlatır" dedi.

Kapatmanın Türkiye'nin de içinde bulunduğu gelişen piyasalara etkisinin sınırlı olacağını dile getiren Goldberg, "Ancak beklenenden daha uzun sürerse ve borç tavanına etkili bir çözüm bulunmazsa piyasalar tepki vermeye başlayabilir. ABD dışındaki ülkelerin bu durumdan ciddi anlamda yara alacağını düşünmüyorum. Ancak kapatmadan dolayı ABD piyasalarında daha belirgin bir risk ortamı oluşursa güvenli liman arayan para, gelişen piyasalara akabilir" dedi.

Cumberland Advisors Yönetim Kurulu Başkanı ve Yatırım Baş Sorumlusu David Kotok da borç limitinin azaltılmasıyla mücadele edilmemesi halinde durumun daha da kötüye gideceğini kaydetti. - İstanbul