Tcmb Aralık Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), fiyatları yönetilen-yönlendirilen bazı ürünlerde bu yılın ocak ayı başında yapılan ayarlamaların enflasyon üzerindeki toplam etkisinin 0,7 puanı bulabileceğini bildirdi.

TCMB, "2015 Aralık Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu"nu yayımladı.

Raporda, 2015 aralık ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0,21 arttığı ve yıllık enflasyonun 0,71 puan yükselerek yüzde 8,81 olduğu anımsatıldı.

Enflasyondaki yükselişte işlenmemiş gıda fiyatlarındaki artış ile enerji fiyatlarındaki baz etkisinin öne çıktığı belirtilen raporda, "Bu dönemde Türk lirasındaki birikimli değer kaybının etkileri zayıflamaya devam etmekle birlikte temel mal grubu enflasyonundaki yükseliş sürmüştür. Hizmet enflasyonu da yüksek seyrini korumuştur" ifadelerine yer verildi.

Raporda, çekirdek enflasyon göstergelerinin yıllık enflasyonu arttığı, ana eğilimin ise sınırlı oranda iyileştiği bildirildi.

Fiyatları yönetilen-yönlendirilen bazı ürünlerde 2016 ocak ayı başında yapılan ayarlamaların enflasyon üzerindeki toplam etkisinin 0,7 puanı bulabileceği tespiti yapılan raporda, şunlar kaydedildi:

"Bu dönemde Özel Kapsamlı TÜFE Göstergesi (ÖKTG-H) ve (ÖKTG-I) endekslerinin yıllık değişim oranları sırası ile 0,33 ve 0,29 puan artarak yüzde 9,27 ve 9,51'e yükselmiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, aralık ayında gıda, enerji ve temel mal grubu katkılarının sırasıyla 0,34, 0,22 ve 0,14 puan arttığı gözlenmiştir. Diğer alt grup katkılarında ise kayda değer bir değişiklik olmamıştır. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle üç aylık ortalamalara göre incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimi aralık ayında düşüş kaydetmiştir. Bu dönemde, hizmet grubu ana eğilimi zayıflamaya devam etmiş; Türk lirasındaki birikimli değer kaybı etkilerinin hafiflemesine bağlı olarak temel mal grubu eğilimi de gerilemiştir."

Geçen yılın aralık ayında hizmet fiyatlarının yüzde 0,22 arttığı ve grup yıllık enflasyonunun sınırlı bir yükselişle yüzde 8,85 olduğu hatırlatılan raporda, bu dönemde yıllık enflasyonun, lokanta-oteller ve kirada bir miktar gerilerken ulaştırma ve haberleşme hizmetlerinde yatay seyrettiği, diğer hizmetler grubunda ise yükseldiği aktarıldı.

Raporda, hizmet fiyatlarında 2008 yılından bu yana en yüksek yıl sonu artışı kaydedildiği bilgisi verildi.

Bu gelişmede, yıl genelinde gıda ve döviz kuruna bağlı maliyet artışlarının fiyatlara yansıdığı lokanta-otel (yüzde 13,23) ve diğer hizmetler (yüzde 10,09) gruplarının öne çıktığı belirtilen raporda, "Kira ise 2015 yılında yüzde 7,73 ile son yıllara kıyasla daha yüksek bir oranda artmıştır. Öte yandan, petrol fiyatlarındaki yavaşlamaya bağlı olarak ulaştırma hizmetleri grubunda yıllık enflasyon yüzde 4,17 ile daha sınırlı gerçekleşmiştir" ifadelerine yer verildi.

"Ocak ayında yapılan ayarlamaların enflasyon üzerindeki toplam etkisi 0,7 puanı bulabilecek"

Raporda, temel mal grubu yıllık enflasyonunun aralık ayında 0,61 puanlık artışla yüzde 10,22'ye yükseldiği belirtildi.

Bu dönemde, yıllık enflasyonun dayanıklı tüketim malları grubunda yatay seyrederken diğer alt gruplarda artış kaydettiğine vurgu yapılan raporda, dayanıklı mal grubu fiyatlarının otomobil ve mobilya kalemlerine bağlı olarak aralık ayında gerilediği kaydedildi.

Raporda, giyim ve dayanıklı dışı mal fiyatlarında döviz kurunun gecikmeli etkilerinin yavaşlayarak da olsa sürdüğü ve grup yıllık enflasyonunun yüzde 8,79'a yükseldiği bildirildi.

Giyim fiyatlarının aralık ayında mevsim ortalamalarının altında gerilediği ve grup yıllık enflasyonun yukarı yönlü seyrinin güçlenerek sürdürdüğü bildirilen raporda, aralık ayında Türk lirasındaki birikimli değer kaybının etkilerinin temel mal grubu genelinde hafiflemekle birlikte hissedilmeye devam ettiğine işaret edildi.

Raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:

"Enerji fiyatları aralık ayında yüzde 0,22 oranında azalmıştır. Bu dönemde, enerji enflasyonunun ana belirleyicisi uluslararası petrol fiyatlarındaki gerilemeyle yüzde 1,55 düşen akaryakıt fiyatları olmuştur. Buna rağmen, yıllık enerji enflasyonu baz etkisiyle yaklaşık 1,7 puan artışla yüzde 2,96'ya yükselmiştir. Yıl genelinde şebeke suyu fiyatlarında süregelen yüksek oranlı artışlar enerji enflasyonundaki olumlu görünümü sınırlayan başlıca unsur olmuştur. Aralık ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 1,35 puanlık artışla yüzde 10,87'ye yükselmiştir.

Bu dönemde, gıda fiyatlarındaki yükselişin temel sürükleyicisi sebze kaynaklı olarak işlenmemiş gıda grubu olmuştur. Sebze grubunda yıllık enflasyonun yüzde 23,32'ye ulaşmasıyla işlenmemiş gıda enflasyonu yılı yüzde 13,83 ile tamamlamıştır. Böylelikle işlenmemiş gıda enflasyonu son üç yılda ortalama yüzde 13 ile yüksek bir artış eğilimi sergilemiştir. Diğer taraftan, kırmızı et fiyatları geçen ayın ardından bu dönemde de sınırlı bir düşüş kaydetmiştir. Son bir yıllık dönemde yavaşlama eğilimi gösteren işlenmiş gıda yıllık enflasyonu aralık ayında temelde katı-sıvı yağ ve ekmek-tahıl grubu fiyat gelişmelerine bağlı olarak yükselmiştir. Başta zeytinyağı ve ayçiçek yağı olmak üzere sıvı yağ fiyatları 2015 yılında kayda değer bir artış sergilemiştir. Sonuç olarak, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu bu dönemde 0,5 puan artarak yılı yüzde 8,33 ile tamamlamıştır."

Raporda, ilgili dönemde gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonunun yüzde 11,55'e, gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonunun ise yüzde 7,61'e yükseldiği anımsatıldı.

Başta tütün ürünleri ve elektrik olmak üzere, fiyatları yönetilen-yönlendirilen bazı ürünlerde 2016 ocak ayı başında yapılan ayarlamaların enflasyon üzerinde belirgin bir artırıcı etki oluşturması beklendiği değerlendirilen raporda, mevcut durumda yapılan ilk hesaplamaların söz konusu etkinin yaklaşık 0,7 puan seviyesinde gerçekleşeceğine işaret ettiği kaydedildi.

Raporda, söz konusu etkinin, firma fiyatlama tercihlerine göre değişiklik gösterebileceği gibi olası ikincil etkilerini de içermediği belirtildi.

"Tüketici enflasyonu üzerindeki maliyet yönlü baskılar ılımlı seyretti"

Yurt içi üretici fiyatlarının 2015 aralık ayında yüzde 0,33 düştüğü ve yıllık enflasyonun 0,46 puan artarak yüzde 5,71 olduğu hatırlatılan raporda, üretici fiyatlarındaki düşüşte başta petrol olmak üzere uluslarası emtia fiyatlarının belirleyici olduğu ifade edildi.

Raporda, diğer taraftan, yıllık enflasyonun imalat sanayisinde yüzde 6,38'e, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,44'e yükseldiği kaydedildi.

Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, fiyatların aralık ayında dayanıksız tüketim malları ve sermaye mallarında artarken, dayanıklı tüketim malları ve ara mallarda gerilediği bildirilen raporda, şu değerlendirmeler yapıldı:

"Dayanıklı tüketim malı fiyatlarındaki düşüş tüketici elektroniği ürünleri fiyatlarından kaynaklanmıştır. Bu dönemde ara malı imalatı fiyatları aylık bazda yüzde 0,48 gerilerken çelik ürünleri fiyatları bu gelişmede temel belirleyici olmuştur. Sermaye malı imalatındaki fiyat artışında makine imalatı ön plana çıkmıştır. Dayanıksız tüketim malları aylık fiyat artışında ise başta et ve et ürünleri olmak üzere gıda imalatında gözlenen fiyat artışlarının etkisi izlenmiştir. Sonuç olarak, aralık ayında tüketici enflasyonu üzerindeki maliyet yönlü baskıların ılımlı seyrettiği gözlenmiştir."