Balkanlarda "Ortak Anma Günü" Tartışması

Sırbistan Başbakanı Aleksandar Vuçiç'in, Balkanlar'da eski Yugoslavya'nın parçalanmasıyla bağımsızlık kazanan ülkelerin, yaşanan savaşlarda kaybettikleri vatandaşlarının anısına "ortak anma günü" düzenleme önerisi, komşu ülkelerde farklı tepkilere yol açtı.

Vuçiç, Balkanların, batısında yaşanan savaşlarda eski Yugoslavya ülkelerinin çok sayıda kurban verdiğini, savaş sırasında bu topraklarda ölen ve mağdur olan her halkın kaybettikleri için ortak duyguları paylaşabileceği bir "anma günü" düzenlenmesi önerisinde bulundu.

Bölgede yaşayan her halkın savaşta kaybettikleri için düzenledikleri anma törenlerinin yanı sıra, Vuçiç "Hepimizin kendi mağdurları hakkında konuşacağı ya da söz sahibi olacağı ortak bir anma günümüz olsun" dedi.

İzzetbegoviç öneriyi zamansız buldu

Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Boşnak Üyesi Bakir İzzetbegoviç, bölgede "ortak anma günü" önerisinin zamansız ve ifade edilmemiş bir açıklama olduğunu söyledi.

İzzetbegoviç, bölgede böyle bir düzenlenmenin yapılabilmesi için öncelikli olarak Batı Balkanlar'da istikrarın sağlanması ve devletler arası ilişkilerin normalleşmesi gerektiğini vurguladı.

Uluslararası mahkemelerinin "Bosna Savaşı" için verdiği kararları kabul ettiği takdirde Sırbistan Başbakanı Vuçiç'in önerisinin ivme kazanabileceğini belirten İzzetbegoviç, "Önerinin, herhangi bir ön koşulu olmadan yapılması bölgede barışı getirmez, aksine bizi geriye götürür. Günümüz koşullarında bunun yapılması savaş ve Boşnaklar üzerinde uygulanan zulmün tanımını ve gerçeğin yönünü değiştirebilir" diye konuştu.

Thaçi ve Milanoviç öneriyi reddetti

Sunulan "ortak anma günü" önerisine Kosova Dışişleri Bakanı Haşim Thaçi ile Hırvatistan Başbakanı Zoran Milanoviç de destek vermedi.

Hırvatistan Başbakanı Milanoviç, "ortak anma günü" önerisi için, "Saygı ve sebat çerçevesinde söylemek isterim ki biz kimse için kutlama ya da yas ilan etmiyoruz, kimse de bizim adımıza etmesin" ifadesini kullandı.

Kosova Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Haşim Thaçi ise Vuçiç'in önerisinin savaşta saldırgan ile kurbanı eşit tutmak ve tarihin yeniden yazılması anlamına geldiğini söyledi.

Thaçi, "Soykırımı teşvik eden, organize eden ve onu işleyenler ile savaşta kendi toprağını savunanlar aynı olamaz. Bu insani bir yaklaşım değildir ve barışı getiremez" dedi.

Bu arada, Bosna Hersek ve Hırvatistan'da faaliyet gösteren çok sayıda sivil toplum kuruluşu da Vuçiç'in "ortak anma günü" önerisini "anlamsız" olarak değerlendirdi.

Bosna Hersek'te 11 temmuz 2015 günü Srebrenista soykırımı'nın 20. yılı dolayısıyla düzenlenen cenaze törenine katılmak üzere Potoçari Anıt Mezarlığı'na gelen Sırbistan Başbakanı Vuçiç, törene katılanlar tarafından protesto edilmişti.

Olayın ardından Bosna Hersek yetkilileri ile ikili görüşmeler içerisinde bulunan Vuçiç, bölgesel barışın korunması ve istikrarın sağlanması adına devletler arası ilişkilerin geliştirilmesinin önemini vurgulamıştı.

Vuçiç'in son olarak sunduğu Batı Balkanlarda "ortak anma günü" düzenlenmesi önerisi, bölge ülkelerden tepki toplamasına rağmen, Sırbistan Başbakanı, bu önerinin resmiyet kazanması adına ağustos ayının sonunda düzenlenecek Viyana Zirvesi'nde tekrar gündeme getirileceğini söyledi.