Grafikli - Irak'ta Şii Koalisyonunda Ayrışma?

HAYDAR HADİ - Irak'ta Şii lider Mukteda es-Sadr yanlılarının, geçen cumartesi günü korunaklı Yeşil Bölge'ye girip meclisi basması, Şii koalisyonundaki ayrışmayı derinleştirdi. Son gelişmelerin Irak'ta yeni bir Şii-Şii çatışmasının fitilini ateşleyebileceği belirtiliyor.

Irak siyasetindeki bölünmeyi AA muhabirine değerlendiren Irak Stratejik Araştırmalar Grubu Başkanı Vatik el-Haşimi, "Irak, siyasi anlamda büyük risklerle karşı karşıya. Halihazırda yaşanan kaostan dolayı önümüzdeki siyasi dönem daha da riskli olabilir. Ülke birçok tehlikeye gebe durumda." diye konuştu.

"Şii Ulusal Koalisyonu dağılmış durumda"

Irak'taki son siyasi ayrışma, Şii lider Sadr'ın yolsuzlukla mücadele edilmesi ve hizipçilikten uzak bir teknokrat hükümet kurulması talebiyle yaptığı çağrılar ve buna karşı çıkanlar etrafında şekilleniyor.

Sadr'ın taleplerine meclisteki en büyük grup olan Şii Ulusal Koalisyonu içinde İran'a yakınlığıyla bilinen eski Başbakan Nuri el-Maliki'ye bağlı Kanun Devleti başta olmak üzere, Şii Yüksek İslami Konseyi ve Bedir Hareketi karşı çıkıyor.

Yıllardır devlette elde ettiği ayrıcalıkları kaybetmek istemeyen bu grupların, ülkedeki hükümet paylaşımının siyasi hizipçilik esasına dayalı olarak devam etmesinden yana bir tavır sergilediği belirtiliyor.

Iraklı siyasi uzman Haşimi, Irak'taki siyasi krizle ilgili, "Şii Ulusal Koalisyonu dağılmış durumda. Sadr ile geri dönülmez bir çıkmaza girdiler." değerlendirmesinde bulunurken, ülkedeki siyasi geleceğin belirsiz olduğunu belirtti.

Şii-Şii çatışması mı?

Sadr'ın son hamlelerinden İran'a ve Maliki'ye yakınlığıyla bilinen Şii milis güçlerin de rahatsız olduğu belirtiliyor. Sadr yanlılarının Yeşil Bölge'ye girmesinin ardından İran'a yakın Şii Seraya el-Horasani, Irak Hizbullahı, Bedir Tugayları ve Asaib Ehlilhak gibi milis güçleri, Sadr yanlılarının Yeşil Bölge'ye girişinin Bağdat'taki güvenliği riske attığını öne sürerek başkentin bazı bölgelerine yerleşti.

Horasaniler Tugayı, kendisine bağlı onlarca maskeli milisin ellerinde silahlarla Bağdat sokaklarında tur attığı görüntüleri yayımladı. Bu milis güçlerin önümüzdeki süreçte Sadr'a bağlı ve İran karşıtı Seraya es-Selam (Barış Tugayları) ile karşı karşıya gelebileceği ve bunun Şii-Şii iç çatışmasının fitilini ateşleyebileceği yorumları yapılıyor.

Sünniler süreçten dışlanma endişesi taşıyor

Iraklı Sünniler de, Başbakan Haydar el-İbadi'nin reform adımlarını desteklediklerini ifade ederken, kabine değişikliğinde kendilerine başvurmadan Sünnileri temsilen bakanların yer almasına itiraz ediyor ve yıllardır yeteri kadar temsil hakkı verilmediği için ülkedeki siyasi süreçten bir kez daha dışlanma endişesi taşıyor.

Nitekim Sünnilerin geçen perşembe günü yeni kabineyle ilgili meclis oturumunda bakanlarının hiçbir yolsuzluğa bulaşmadığı gerekçesiyle değiştirilmemesi için direndikleri ifade edildi.

Kürtler de teknokratlar hükümetine karşı

Mecliste Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB), Goran Hareketi, Kürdistan İslami Toplum Partisi ve Kürdistan İslami Birlik Partisi ile temsil edilen Kürtler, Erbil'de her ne kadar siyasi ihtilaf yaşasalar da Bağdat'ta ittifak halinde hareket ediyorlar.

Kürt partiler teknokratlar hükümetine karşı durarak, hükümetteki siyasi temsil haklarının geri alınmasını istemiyor. Kürtler başta, geçmişte Dışişleri Bakanlığı da yapan deneyimli siyasetçi Maliye Bakanı Hoşyar Zebari ve kabinedeki diğer bakanları değiştirmemekten yana tavır gösteriyor. Meclisteki bu siyasi partiler aralarındaki ihtilaflara rağmen İbadi'nin kabine revizyonu girişimleri karşısında tek ses olarak duruyor.

İbadi'nin seçenekleri neler?

Siyaset uzmanı Haşimi'ye göre tüm bu yaşananlar siyasi çözümü kördüğüm haline getirse de masada hala birkaç seçenek bulunuyor. "Sadr yanlılarının Yeşil Bölge'ye girişine ABD, Birleşmiş Milletler ve diğer güçler karşı çıkıyor." diyen Haşimi, Başbakan İbadi ve Cumhurbaşkanı Fuad Masum'un anlaşarak geçici hükümet kurmasının senaryolardan biri olduğunu söyledi.

Bu duruma siyasi parti liderlerinin olumlu yaklaşmasının zor göründüğünü belirten Haşimi, Meclis Başkanı Selim el-Cuburi'nin meclisi olağanüstü toplayarak Sadr'ın istediği birinci listeyi geçirme ihtimalini bir diğer seçenek olarak işaret etti. Iraklı siyasi uzman, bu seçeneğe de ihtiyatlı yaklaşılması gerektiğini, "Ancak bu olanlardan sonra hangi milletvekili meclise gelmeye cesaret gösterebilir?" sözleriyle ifade etti.

Haşimi, Irak'ın içinden geçtiği siyasi krize bir çözüm adımı olarak, siyasi sürece dair hiçbir yorum yapmama ve boykot kararı alan Necef'teki Şii otorite Ali es-Sistani'nin kapısını çalmakla mümkün olabileceğini savunurken, "Irak'ta daha önce görülmeyen derin ve riskli bir siyasi ayrışma yaşanıyor. Dengeler bir kez daha alt üst oldu." diye konuştu.