Kalaycılar Çırak Arıyor

Bakırın mutfaktaki yerini cam, krom, alüminyum, porselen tava ve tabaklara bırakmasıyla teknolojiye yenik düşen kalaycı ustaları mesleklerini yaşatmak için çırak arıyor.

Kalaycılığın tarihin tozlu raflarındaki kitapların satırlarında yer almaması için mücadele eden ustalar, işlerine kurdukları ocaklarda ateşi körükleyerek başlıyor. Önlerine gelen bakır tabak, tepsi ve kazanları ateşle buluşturan kalaycılar, mesleklerinin kısa süre sonra yok olacağını düşünüyor. Bakır malzemeleri parlatmak için körüklerini ateşleyen ustalar, unutulmamak için gayret gösteriyor.

Mutfak eşyalarında alüminyum, emaye, çelik ve teflon kullanımıyla bakır eşyaların ya rafa kaldırıldığını ya hurdacıya gittiğini ya da süs eşyasına dönüştüğünü anlatan kalaycılar, 20 yıl öncesine kadar mutfak eşyaları arasında önemli bir yer tutan bakır kapların artık yok denecek kadar azaldığını belirtiyor.

Mersin'in Silifke ilçesinde mesleğini sürdüren İzzet Balcı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kalaycılık mesleğini yaşatmaya çalışan tek usta olarak hizmet verdiğini kaydetti.

Kalaycılığın son demlerini yaşadığını ifade eden Balcı, "35 yıl önce bu sokakta beş dükkan çalışıyordu. Dükkanımızda 20 yıl öncesine kadar günde 40-50 parça kabı kalaylarken, şimdi ayda 15 parça kalay yapabiliyorum. Kalay için çok az sayıda müşterim geliyor. Eski günleri özlüyorum" dedi.

Hatıra niteliğinde olan ve özenle yapılan el emeği bakır eşyaların hurdaya verilerek yok edildiğini vurgulayan Balcı, "Bunları görünce üzülüyorum. Bu mesleğin içinde büyüyerek ekmeğimi kalaycılıkla sağlamaya başladım. Ancak artık mesleğimiz teknolojiye yenildi. İşlerimiz eskisi gibi değil" diye konuştu.

- Kalaycı ustası çırak bulamıyor

Osmaniye'nin Kadirli ilçesinde yaşayan ve yarım asırdır kalaycılık yapan 70 yaşındaki Ahmet Çıtırık ise zanaatini aktaracak çırak bulamadığını belirterek, bu mesleğin zaman içinde unutulup gideceğinden yakındı.

Önceleri mutfak eşyalarını kalaylatmak için insanların dükkanının önünde sıraya girdiğini hatırlatan Çıtırık "Aylık kazancımın yarısını teklif ettiğim halde çırak bulamıyorum. Teknolojik yenilikler ve işin zorluğu nedeniyle kalaycılık mesleğinin tükenmesi kaçınılmaz" şeklinde konuştu.

Bakırdan üretilmiş mutfak eşyalarının kalaylanmasının sağlık açısından önemli olduğuna ve bakır tencerelerde pişirilen yemeklerin lezzetli olduğuna değinen Çıtırık, sayıları her her geçen gün azalsa da bazı evlerde hala kalaylanmış bakır tencerelerin kullanıldığını ifade etti.

Zahmetli de olsa bu mesleği yapmaktan mutlu olduğunu dile getiren yılların kalaycı ustası Çıtırık, şunları kaydetti:

"1967 yılından bu yana kalaycılık yapıyorum. İlk zamanlarda çırak olarak başladığım kalaycılıkta şimdi kendi işimin ustasıyım. Bakır çok önemli ve kıymetli bir madendir. Sağlıklı ve lezzetli yemekler için tercih edilen bakır kapların yaşatılması için kalaycılıkta şimdi çalışacak işçi bulamıyoruz. Pis iş, zor iş diyorlar mesleği beğenmiyorlar. Eskiden bir mesleği öğrenmek için para pul almadan işi öğrenmek için uzun süre çalışılırdı. Şimdi ise herkes rahat bir iş istiyor. Kazancımın yarısını çırağa versem kabul etmiyor."

Kalaycılığı, süs eşyalarıyla yaşatmaya çalışıyor

Hatay'da 35 yıldır kalaycılık mesleğini sürdüren 56 yaşındaki Nebin Muratoğlu da unutulmaya yüz tutmuş mesleğini süs eşyalarını kalaylayarak yaşatmaya çalışıyor. Gelişen teknolojiye rağmen mesleğini çocukluğundan beri icra eden ve bunu yaşatmaya çalışan Muratoğlu, kapanan diğer kalaycılara inat işlerine dört elle sarılıyor.

Kalaycılık mesleğini 3 nesildir yaptıklarını ifade eden Muratoğlu, bir zamanlar her kalaycı dükkanında yaklaşık 10 işçinin çalıştığını ve işleri yetiştirmekte güçlük çektiklerini hatırlattı.

Daha önceleri dükkanlarında tepsi, tava, kazan gibi hemen her ürünü kalayladıklarını vurgulayan Muratoğlu, son yıllardaysa daha çok hediyelik ürünleri kalayladıklarını anlattı. - Mersin