Çiftçi Borç İçinde, Üretim Düşüyor

(ANKARA) - CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, tahıl ile meyve ve sebze üretiminin 2025 yılında önceki yıllara göre düştüğünü belirterek, "Çiftçi üretici borç içinde. Üretim ve verim artışı sağlamak için iktidar, destekleri artırıp ürün alım fiyatlarında çiftçi refahını da dikkate alarak üretimi teşvik etmelidir" dedi.

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, yapığı açıklamada, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verileri ile 2023 yılına göre tahıl ve bitkisel üretimde 9 milyon 600 bin ton, 2024 yılına göre de 7 milyon 700 bin ton ürün kaybı yaşandığını belirtti. Gürer, meyve, içecek ve baharat bitkilerinde ise 2024 yılına göre kaybın 8 milyon 400 bin ton olduğunu aktararak 2025 yılında zirai don ve kuraklık etkisi yanında düşük alım fiyatları ve artan girdi maliyetleri ile üretim kayıplarında artış olduğuna dikkat çekti.

Gürer, tahıl üretiminin 2025 yılında bir önceki yıla göre azaldığını ve buğdayda azalmanın dikkat çekici olduğunu belirtti. Gürer'in açıklaması şöyle:

"2002 yılında ülkemizde 19 milyon 600 bin ton buğday üretilirken 2025 yılında üretim 17 milyon 900 bin ton olarak gerçekleşti. 2024 yılı üretimi ise 20 milyon 800 bin ton idi. Bir yıl öncesine göre 2 milyon 900 bin ton bir kayıp var. Bu da daha çok ithalat demek. Ülke ihtiyacın altında bir üretim gerçekleşti. Genelde tahıl ürünleri üretim miktarları 2025 yılında bir önceki yıla göre yüzde 12,3 oranında azalarak yaklaşık 34,2 milyon ton olarak gerçekleşti. Arpa üretimi 2024 yılında 8 milyon 100 bin yon iken yüzde 25,9 oranında azalarak 6 milyon ton, çavdar üretimi,yulaf üretimi de düştü.

"Sebze üretimi 2025 yılında bir önceki yıla göre azaldı"

Kuru baklagiller grubunda ise tüm ürünler 2002 yılının altında üretim gerçekleşti. Kırmızı mercimekte yarı yarıya düşme var. Geçen yıla göre nohut 575 bin tondan 413 bin tona üretim gerçekleşirken kuru fasülye üretimi de 289 bin tondan 247 bin tona geriledi. Kırmızı mercimek 2024 yılında 279 bin tona düşmüştü. Bu kez 250 bin tona düştü. 2002 yılında üretim 500 bin ton idi.

Yağlı tohumlardan soya üretimi yüzde 17,4 oranında azalarak yaklaşık 149 bin ton, ayçiçeği üretimi ise yüzde 11,8 oranında azalışla yaklaşık 1,9 milyon ton oldu. Şeker pancarı üretimi yüzde 2,0 oranında azalarak yaklaşık 22 milyon ton olarak gerçekleşti.

Sebze üretimi 2025 yılında bir önceki yıla göre azaldı. Sebze ürünleri üretim miktarı 2025 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,9 oranında azalarak yaklaşık 33,3 milyon ton olarak gerçekleşti. Sebzeler grubu ürünlerinden domateste yüzde 7,6, salçalık kapya biberde yüzde 4,7, hıyarda yüzde 2,0 oranında üretim azalışı oldu.

"Çiftçi kayıt sistemine dahil olmayan destek alamadı"

2024 yılında 28 milyon ton meyve baharat ve içecek ürünleri 2025 yılında 19 milyon 600 bin tona geriledi. 8 milyon 400 bin ton bir yılda kayıp önemli. Bu bağlamda ÇKS ve Tarsim olana kısmı destek verildi. Çiftçi kayıt sistemine dahil olmayan destek alamadı. Meyve üretimi 2025 yılında bir önceki yıla göre azaldı. Meyveler, içecek ve baharat bitkileri üretim miktarı 2025 yılında bir önceki yıla göre yüzde 30,9 oranında azaldı

Meyveler grubunda ise bir önceki yıla göre elma da yüzde 48,3 azalma oldu. Ortalama 4 milyon ton elma yetişen ülkemiz bu yıl ciddi bir yurt dışı pazarı sorunu da yaşadı. Şeftali ve nektarin üretimi de yıllık ortalama 892 bin yon iken şeftalide yüzde 46,1, nektarinde yüzde 44,1, kayıp yaşandı.700 bin ton ortalama kiraz yetişen ülkemizde yurt içi ve yurt dışı pazarını da olumsuz etkileyen yüzde 70.6 bir yıl öncesine göre kayıp ortaya çıktı.

Sert kabuklu meyvelerden fındıkta yüzde 38,5, cevizde yüzde 38,2, Antep fıstığında yüzde 61,5 oranında üretim azalışı oldu. Muz üretiminde yüzde 1,2, zeytin üretiminde yüzde 34,7 azalış gerçekleşti. Bu veriler küresel iklim değişikliği etkisi kadar yanlış tarım politikalarının da etkisi var. Çiftçi üretici borç içinde. Üretim ve verim artışı sağlamak için iktidar destekleri artırıp ürün alım fiyatlarında çiftçi refahını da dikkate alarak üretimi teşvik etmelidir."