Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü Sergisi Ankara Galeri Uray'da Açıldı

Lozan Antlaşması'nın 90. yılı onuruna açılan "Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü" sergisi, Lozan'ın imzalanmasından Cumhuriyet'in ilanına, Erken Cumhuriyet yıllarından, iç ve dış politikaya kadar çeşitli toplumsal, ekonomik ve kültürel dönüşümleri İsmet İnönü ekseninde gözler önüne seriyor. Sergi, Çankaya Belediyesi Galeri Uray'da 9 Ekim-8 Aralık 2013 tarihleri arasında ziyaret edilebilecek.

Lozan Antlaşması'nın imzalanmasının 90. Yılı İnönü Vakfı tarafından hazırlanan kapsamlı bir sergiyle kutlanıyor. İnönü Vakfı'nın arşivlerinde bulunan belge ve fotoğraflardan oluşan ve yeni medya teknolojileriyle düzenlenerek açılan Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü sergisi, İsmet İnönü'nün Yaşamı, Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü, Lozan Konferansı ve Antlaşması, İsmet İnönü ve İç-Dış Politika olmak üzere dört ana bölümden oluşuyor.

Sergisinin açılışına İnönü Vakfı Başkanı ve İsmet İnönü'nün kızı Özden Toker, CHP Zonguldak Milletvekili Mehmet Haberal, Türkiye'nin ilk Kültür Bakanı Talat Sait Halman, Koç Holding Yönetim Kurulu Üyesi Semahat Arsel, Hollandalı Tarihçi Prof. Dr. Erik-Jan Zürcher, Çankaya Belediye Başkanı Bülent Tanık ve çok sayıda davetli katıldı.

Küratörlüğünü Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zafer Toprak'ın üstlendiği, tasarımını Çağdaş Arpaç ve koordinatörlüğünü ise Yrd. Doç. Dr. Fatma Türe'nin yaptığı sergi, Çankaya Belediyesi Galeri Uray'da 9 Ekim-8 Aralık 2013 tarihleri arasında ziyaretçilerine açık olacak.

Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü sergisini düzenleyen İnönü Vakfı Başkanı ve İsmet İnönü'nün kızı Özden Toker yaptığı açıklamada Kurtuluş Savaşı, Lozan Barış Görüşmeleri ve Cumhuriyet'in kendileri açısından birbirini tamamlayan ayrılmaz bir üçlü olduğunu belirterek, "Bu yıl Lozan Antlaşması'nın 90. Yıldönümü. Farklı bir yöntem kullanmayı, Lozan heyecanını Türkiye çapında tüm vatandaşlarımız ile paylaşmayı ve hep beraber yaşamayı hayal ettik" dedi.

Lozan Atlaşması'nın tarafsız bir şekilde ortaya koymaya çalıştık

Özden Toker : "İnönü Vakfı olarak yıllardan beri büyük bir titizlikle sakladığımız Lozan ile ilgili anıları, belgeleri, mektupları, nesneleri gün ışığına çıkararak, Lozan Atlaşması'nın tarafsız, bilimsel ve çağdaş bir yorumunu ortaya koymaya çalıştık. Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü sergisinin gerçekleştirilmesinde emeği geçen herkese teşekkür ederim" diye konuştu.

İsmet İnönü'nün yaşamını gözler önüne seriyor

Sergiye ilişkin değerlendirmelerde bulunan Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zafer Toprak, Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü Sergisi'nin Lozan'ın imzalanmasından Cumhuriyet'in ilanına, Erken Cumhuriyet yıllarından, iç ve dış politikaya kadar çeşitli toplumsal, ekonomik ve kültürel dönüşümleri İsmet İnönü ekseninde gözler önüne serdiğini söyledi.

Lozan ve Cumhuriyet bir oluşumun iki farklı yönünü gösterir

Zafer Toprak sözlerini şöyle sürdürdü: "Lozan'la Cumhuriyet bir bütündür. 24 Temmuz 1923 ile 29 Ekim 1923 yeni bir ulus devletinin doğuş sürecinin dışa ve içe dönük boyutlarını simgeleyen iki önemli dönüm noktasıdır. Lozan Barış Antlaşması ve Cumhuriyet'in İlanı bir oluşumun, ulus devlet kuruculuğunun iki farklı yönüdür."

Cumhuriyet Türkiyesi'ne giden yolda ulusal kimlik girişimi Batı'ya rağmen gerçekleştiğini ifade eden Zafer Toprak, "Bağımsız kimliğin oluşması ve uluslararası toplulukça tanınması ulus devletinin kuruluşundan önce geldi. Bunun nedeni Batı'ya karşı bir mücadelenin verilmiş olmasıydı. Bir başka deyişle, ulus devletinin Türkiye Cumhuriyeti adı altına kurumsallaşması savaşarak kazanılmış bir zaferin uluslararası topluluğa kabul ettirilmesinden sonra gerçekleşti. Bu kabul sürecine son noktayı koyan ise Lozan Barış Antlaşması'ydı" dedi.

İsmet İnönü diplomatik yeteneği zafer kazandı

Zafer Toprak, Lozan Antlaşması'nın onayı için 24 Ağustos 1923 günü Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki oylamadan önce yaptığı son konuşmasında İsmet İnönü'nün Lozan Konferansı'nı tüm cihanı yöneten heyetlerin deneyimli temsilcilerine karşı bir ulusun bütün varlığını ortaya koyarak verdiği büyük bir sınav olarak tanımladığını vurguladı. Toprak, "İsmet Paşa bu sınavdan Mustafa Kemal Paşa'da aldığı destekle, yüksek diplomatik yeteneği, metaneti, feragati ve vatanseverliği ile büyük bir zaferle çıkmıştı" diye konuştu.

Fotoğraflar ve belgeler interaktif şekilde inceleniyor

Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü sergisinin tasarımcısı Çağdaş Arpaç, serginin konusunun tarih ve kaynağın da arşiv malzemesi olması nedeniyle hareket noktalarının bu belge ve fotoğrafları nasıl daha detaylı sunabiliriz sorusu olduğunu belirterek, "Buradan yola çıkarak dokunmatik ekranlar gündeme geldi. Belgelerin üzerindeki mürekkep lekeleri bile önemli olduğu için tasarımları ziyaretçilerin ilgili belge ve fotoğrafları interaktif bir şekilde inceleyebilmesine, büyütüp küçültmesine ve aynı anda birkaç kişinin farklı belgeler üzerinde çalışabilmesine olanak tanıyacak şekilde yapmaya çalıştık" dedi.

Çağdaş Arpaç: "Serginin önemli bir bölümünü oluşturan masa enstalasyonuna yerleştirilen bu dokunmatik ekranlar, serginin dört ana temasıyla paralel olarak, çocuk bölümündeki ekranlar hariç, dört ekrandan oluşuyor. Serginin masalar üzerinden kurgulanması aslında Lozan Barış Konferansı'na ve Antlaşması'na da bir gönderme. Lozan sürecinin toplantılar, tartışmalar, uzlaşmalar eşliğinde ağırlıklı olarak masa başında geçtiğini göz önünde bulundurarak masaları tasarladık" diye konuştu.

Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü sergisinin koordinatörlüğünü yürüten Yrd. Doç. Dr. Fatma Türe, Lozan'dan Cumhuriyet'e İsmet İnönü sergisinde çocuklara özel olarak hazırlanan bölüm olduğunu söyleyerek, Sergide çocuklar için 'Zamanda Yolculuk' başlıklı üç bilgisayar oyunu, 10 dakikalık bir çizgi film animasyon yer alıyor" dedi.

Çocuklara bu sergide tarihe dokunabilecek

Yrd. Doç. Dr. Fatma Türe sözlerine şöyle devan etti: "Çocuklar dokunarak interaktif iletişimle daha çok öğreniyorlar ve öğrendiklerini kolay unutmuyorlar. Sergide çocuk bölümünü kurgularken, tıpkı serginin diğer bölümlerinde olduğu gibi dokunmatik ekranlardan, özel aydınlatmalı duvar panolarından yararlandık. Bu bölüm için çocuklara özel bilgisayar oyunları yazıldı ve Lozan Barış Antlaşması'nı anlatan bir animasyon film hazırlandı. Çocuklar tarihe dokunun diyerek tüm çocukları sergiye bekliyoruz" diye konuştu.