Suriyeli kadınların dilinden DEAŞ zulmü

İçişleri Bakanlığınca hazırlanan "Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı Harekat Bölgelerinde İnsani Güvenlik" kitabında, Suriyeli kadınların, terör örgütü DEAŞ'ın etkin olduğu dönemde yaşadıkları zulme ilişkin anlatımlarına yer verildi.

İç Güvenlik Stratejileri Dairesi Başkanlığı tarafından, Suriye'de mevcut durumun düzenlenen harekatlar öncesi dönemle karşılaştırılarak, Türkiye'nin bölgenin insani güvenliğine katkısının analiz edilmesi amacıyla yapılan saha çalışması, "Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı Harekat Bölgelerinde İnsani Güvenlik" ismiyle kitaplaştırıldı.

Çalışma kapsamında, Fırat Kalkanı Harekat Bölgesi'nde Azez, Çobanbey, Cerablus ve El Bab ilçelerinde, Zeytin Dalı Harekat Bölgesi'nde ise Afrin ve Cinderes ilçelerinde 9-26 Aralık 2019'da yaklaşık 300 kişiyle mülakatlar gerçekleştirildi.

Kitapta, bölgede yaşayan kadınların özellikle DEAŞ'ın etkin olduğu dönemde sağlık, gıda, çevre, ekonomi, bireysel, toplumsal ve siyasi güvenlik konularında yaşadığı sıkıntılara ilişkin detaylar yer aldı.

Suriyeli kadınlar başta olmak üzere, bölgede görev yapan Türk personel ve bölge insanının anlatımları DEAŞ zulmünü gözler önüne serdi.

Kadınların sağlık hizmetine erişimi

DEAS¸ döneminde kadınların yalnızca kadın doktorlara muayene olmasına izin verildiği belirtilen kitapta, bu nedenle kadınların sagˆlık hizmetine eris¸iminin erkeklere nazaran daha az oldugˆu, zaman zaman bu temel haktan tamamen yoksun kaldıkları ifade edildi.

El-Bab'da yaşayan bir kadın, "DEAS¸ zamanı hiçbir yere çıkamazdık. Birçok hasta evden çıkamadıkları için öldü. El-Bab'da 3 ya da 4 doktor kaldı. S¸imdi hemen bir rahatsızlık olsa doktora gösterebiliyoruz." ifadelerini kullandı.

Bir başka kadın ise "DEAS¸ dönemi çok sıkıntılıydı. Doktora gitme sıkıntımız oldu. Sen gitmek istesen de gidemezsin çünkü sokaklarda çatıs¸ma vardı. Önceden birkaç kadın doktor vardı. S¸imdi çok doktor var. DEAS¸ zamanı ameliyatlar sadece El- Bab'da oluyordu. Rejim zamanında da Çobanbey'de ameliyat yapılmıyordu." değerlendirmesini yaptı.

Türkiye'nin bölgedeki varlığıyla hizmetlere erişim rahatladı

Bölgede erken yas¸ta ve çok sayıda dogˆum yapılması nedeniyle üzerinde özellikle durulan konulardan birinin kadın dogˆum olduğu vurgulanan kitapta, Türkiye'nin bölgede hayatın normalleşine yönelik attığı adımlarla kadın dogˆum ve bebek sagˆlıgˆı konusunda büyük gelis¸me sagˆlandığı bildirildi.

Cinderes'te sağlık merkezinde bir kadın, Türkiye'nin bölge insanına sağladığı imkanlar sayesinde hastalıktan korunmak için yeterli bilgiye ulas¸abildiğini söyledi.

Yine aynı kentteki başka bir kadın ise Cenebe köyündeki evlerinde eskiye göre sularının iyi ve temiz olduğunu ifade etti.

Bireysel güvenliğe yönelik tehditlere de değinilen kitapta, terör örgütü DEAS¸ döneminde insanların sokaklarda teröristler tarafından infaz edildigˆi, bazı kadınların köleles¸tirildigˆi ve çocukların silah altına alındıgˆı tespitine yer verildi.

Kitapta, DEAS¸'lı teröristlerin is¸kenceye sıkça bas¸vurduğu, Cerablus'ta bir kamu binasının is¸kence merkezi haline getirildigˆi belirtildi.

DEAS¸'ın tütün ürünleri gibi yasakladıgˆı pek çok alanda bir ihbar mekanizması kurdugˆu aktarılan kitapta, DEAŞ'lı teröristlerin bu mekanizmayı is¸letirken teyit etmek gibi bir kaygılarının olmadıgˆı, yargısız infazın yaygın oldugˆu kaydedildi.

"DEAS¸ zamanında her an o¨lu¨mle kars¸ı kars¸ıyaydık"

El-Bab'da görevli yerel emniyet gücü görevlisi, yaşanılan sıkıntılara ilişkin "DEAS¸ zamanında her an o¨lu¨mle kars¸ı kars¸ıyaydık. Kadın, es¸arpla evinin o¨nu¨ndeyken ceza aldı, zorunlu dini egˆitim aldı. Bir bas¸ka yerde de kadın siyah pec¸e takmadı diye kocasını ayaklarının dibine ates¸ ederek, yollarda kos¸turdular." ifadelerini kullandı.

Yine aynı kentte yerel emniyet mensubu olarak görev yapan bir kadın ise DEAŞ'ın zulmünü şu sözlerle anlattı:

"Begˆendikleri kadınları ailesinden istiyorlardı. Babası itiraz ederse babasını ya tutukluyorlar ya da öldürüyorlardı. O kadını bir s¸ekilde alıyorlardı. 3 ay sonra 'Bos¸adım' deyip bas¸ka DEAS¸'lının nikahına geçiriyorlardı. O da 3-4 ay sonra 'Bos¸adım' diyordu. Kadınları cinsel yönden devamlı kullanıyorlardı."

"Kadınlar, çalıs¸ma hayatına dahil olmamayı tercih etmiştir"

Kadınların, DEAS¸ ve PKK/PYD idaresi altındaki durumunu ortaya koymak, toplumsal ve ekonomik yas¸amlarını anlamak ve Türkiye'nin bölgedeki varlıgˆının kadınların hayatlarına etkisini tespit etmek amacıyla göçmen kamplarında, hastanelere ve evlere ekiplerce ziyaretlerde bulunulduğu belirtilen kitapta, şunlar kaydedildi:

"PKK/PYD döneminde kadınlar, güvenli ortam sagˆlanamaması nedeniyle çalıs¸ma hayatına dahil olmamayı tercih etmiştir. PKK/PYD idaresindeki süreçte kadın militan devs¸irmek amacıyla kadınlar üzerinde ciddi baskılar olmuştur. DEAS¸ döneminde kadınların çalıs¸malarına izin verildigˆi, ancak yüzlerini de kapatacak s¸ekilde çars¸af giyilmesini zorunlu tuttukları, bu nedenle de kadınların çalıs¸amadıkları vurgulanmıs¸tır. Sokakta yüzleri görünen kadınların es¸lerinin dövüldügˆü ve kadın doktor bulunmadıgˆı yerlerde tedavi imkanı bulamadıkları belirtilmis¸tir."